طبق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که بخشی از توافق هسته‌ای ایران است، دبیرکل سازمان ملل متحد موظف است هر ۶ ماه، گزارشی از عملکرد این قطعنامه به شورای امنیت ارائه دهد.
از زمانی که دولت ترامپ به طور رسمی و یکجانبه از این توافق خارج شد، آمریکایی‌ها هرگاه که نوبت ارائه این گزارش می‌شود، تحرکات جدی برای تحت تاثیر قراردادن فضای شورای امنیت علیه برجام شکل می‌دهند.
از این رو با نزدیک شدن به موعد نهمین گزارش دبیرکل درباره اجرای این قطعنامه، دولت ترامپ به خصوص دستگاه سیاست خارجی آن، ادعاهای جدیدی را علیه ایران مطرح کرد و به هر شیوه‌ای به دنبال ممانعت از پایان یافتن ممنوعیت تسلیحاتی ایران برآمد که در ۲۷ مهرماه پس از ۱۳ سال، لغو می‌شود.
آمریکایی‌ها همسو با برخی متحدان منطقه‌ای خود می‌دانند که این اقدام، برگ برنده‌ای در تاریخ دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران خواهد بود و شکستی بزرگ برای آنچه که «سیاست فشار حداکثری» می‌نامند.
یک هفته مانده به نشست روز سه‌شنبه، آمریکایی‌ها درخواست جلسه غیررسمی کردند تا با حضور برایان هوک نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، قطعنامه پیشنهادی خود را برای تمدید نامحدود ممنوعیت تسلیحاتی ایران ارائه دهند.
به اذعان منابع دیپلماتیک، این نشست در همان ابتدا با شکست مواجه شد و هیچ یک از اعضای شورای امنیت، با آن چیزی که آمریکا به دنبال آن بود، موافق نبودند.
این شکست، دولت ترامپ ترامپ را بر آن داشت تا در نشست علنی و رسمی شورای امنیت، در سطحی بالاتر یعنی وزیر خارجه شرکت کنند تا به زعم خود، فضای ضد یکجانبه‌گرایی آمریکا کمی ملایم‌تر شود اما ۱۴ عضو شورا حمایت صریح خود را از برجام اعلام و با پیشنهاد آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی یا استفاده از سازوکار ماشه توسط واشنگتن مخالفت کردند.
اما همزمان برایان هوک به سرزمین‌های اشغالی رفته بود و در کنار یکی از اعضای «تیم ب» تهدید کرد: گزینه نظامی علیه برنامه هسته‌ای ایران همچنان روی میز است.
اصطلاح «تیم ب» را برای نخستین بار محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران برای بنیامین نتانیاهو، جان بولتون، محمد بن سلمان و محمد بن زاید به کار برد که همگی مخالف برجام هستند.
چرایی اهمیت حفظ برجام
رابرت مالی عضو شورای امنیت ملی دولت اوباما و عضو تیم مذاکره کننده آمریکا در برجام در واکنش به ادعای برایان هوک که در مصاحبه با یک رسانه صهیونیستی مطرح شد، گفت: اظهاراتی این چنینی توضیح می‌دهند چرا هر عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد برخلاف آمریکا بر اهمیت حفظ برجام تاکید کردند.
وی افزود: حتی در بحبوحه مخالفت دیگران، دولت ترامپ هیچ نکته‌ای برای ارائه یک طرح جدی و سازنده برای بهتر شدن جزئی برخی چیزها هم نداشت.
هرج و مرج
ریچارد هاس دیپلمات سابق و رئیس اندیشکده روابط خارجی آمریکا هم در این باره گفت: با یکجانبه‌گرایی و خروج از برجام، دولت ترامپ خودش را بیش از ایران منزوی ساخت.
وی با سرزنش سیاست خارجی دولت ترامپ افزود: ایران به زودی برای خرید تسلیحات مجاز خواهد بود و پیش از این هم محدودیت‌های هسته‌ای خود را شکسته است. شرایط بد می‌توانند با سیاست بد رشد یابند.
مارک فیتزپاتریک دستیار وزیر خارجه پیشین آمریکا هم از انزوای آمریکا سخن گفت و افزود: هرگز در طول زندگی خود آمریکا این‌چنین منزوی نشده است. سیاست خارجی ترامپ-پمپئو هرج و مرج است.
خبر واقعی
جرت بلانک هماهنگ‌کننده وزیر خارجه پیشین آمریکا در برجام اما به اظهار نظر نماینده آلمان در سازمان ملل متحد که گفت درباره مکانیسم ماشه با دو کشور اروپایی دیگر و چین هم نظر است، اشاره کرد و گفت: خبر واقعی امروز در شورای امنیت این است که برلین خود را با نظر چین همسو می‌داند که آمریکا حقی برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل بر ایران ندارد.
وی افزود: چالش قانونی بازگرداندن تحریم‌ها، بسیار بزرگتر از چالش حقوقی است. هیچ اختیار قانونی وجود ندارد. این یک مساله سیاسی است. اگر آمریکا بکوشد روسیه و چین خواهند گفت ما موافق آن نیستیم؛ بنابراین اتفاقی نمی افتد.
این مقام دولت پیشین آمریکا از نشست روز سه‌شنبه شورای امنیت برای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا هم بهره‌برداری کرد و گفت: اگر اروپا موافق باشد، هرچقدر ناله و فغان‌های پمپئو بیشتر شود، باز هم اتفاقی نخواهد افتاد. تنها یک مقام دولت بایدن می‌تواند به یک ۲۲۳۱ سودمند بازگردد.
بلانک تاکید کرد: عملکرد پمپئو در جلسه شورای امنیت سازمان ملل در مورد تحریم تسلیحات ایران گنگ، دو رو و توام با دست‌پاچگی بود. اما در مقابل، به طور قطع، مواضع دیگران مدتها قبل از سخنان وی اتخاذ شده بودند. بنابراین آنچه ما دیدیم عمدتا بازتاب دیپلماسی پیش از این ایالات متحده بود.
دیدگاه افراطی
در کنار آمریکایی‌ها، شخصیت‌ها و تحلیلگران دیگری هم به موضوع انزوای آمریکا اشاره کردند که دیمیتری پولیانسکی معاون نمایندگی روسیه در سازمان ملل متحد یکی از آنها است.
وی تصریح کرد: در نشست مجازی روز سه‌شنبه شورای امنیت، آمریکا با دیدگاه‌های افراطی خود درباره ممنوعیت تسلیحاتی بر ایران به طور مشخص منزوی بود.
این مقام روس اظهار کرد: جامعه بین‌المللی نمی‌تواند این واقعیت را نادیده بگیرد که آمریکا به طور یکجانبه از برجام خارج شد، اکنون ایران را با تحریم‌های جدید تحریک می‌کند و می‌کوشد کسانی که قطعنامه ۲۲۳۱ را با حسن نیت اجرا می‌کنند، مجازات کند.
باخت آیپک
تریتا پارسی فعال سیاسی ایرانی‌تبار هم طعنه‌ای به برخی دموکرات‌های تابع آیپک زد که در سال ۲۰۱۵ موافق برجام نبودند.
وی یادآور شد: در ۲۰۱۵، آیپک (لابی اسرائیل در واشنگتن) نمایندگان آمریکا را تهدید کرد که حمایت از توافق ایران برای آنها پیامدهایی خواهد داشت.
این فعال سیاسی در آمریکا ادامه داد: درست است اما نه آنگونه که آنها قصد داشتند. حتی یک دموکرات عضو کنگره که از برجام حمایت کرده بود، کرسی خود را از دست نداد اما «الیوت انگل» مخالف آن، کرسی خود را باخت.
اشاره پارسی به انتخابات مقدماتی مجلس نمایندگان آمریکا است که الیوت انگل دموکرات حامی رژیم صهیونیستی و ضد ایرانی، نتوانست در رقابت با هم حزبی مترقی‌خواه و مورد حمایت برنی سندرز و الکساندریا اوکازیو کورتز به پیروزی برسد.
به این ترتیب، در نشست روز سه‌شنبه شورای امنیت سازمان ملل متحد، نه فقط آمریکا که رژِیم صهیونیستی، عربستان سعودی و معدود کسانی که با برجام مخالف هستند هم منزوی شدند.
نظر شما