به‌گزارش میراث‌آریا، در متن نامه علی‌اصغر مونسان به احمدعلی موهبتی استاندار سیستان و بلوچستان آمده است: در اجرای قانون راجع به حفظ آثار ملی، مصوب آبان ۱۳۰۹ مجلس شورای ملی و نظام نامه اجرایی آن، مصوب ۱۳۱ هیئت وزرا، بند «ج» از ماده واحده قانون تشکیل سازمان میراث‌فرهنگی کشور مصوب بهمن ۱۳۶۰ مجلس شورا و بند ششم از ماده سوم قانون اساسنامه سازمان میراث‌فرهنگی کشور مصوب ۱۳۶۷ مجلس شورای اسلامی، ماده ۲۲ آئین‌نامه حفاظت از میراث‌فرهنگی کشور، مصوب ۱۳۸۱ شورای امنیت کشور، فصل دوم آیین‌نامه مدیریت، ساماندهی، نظارت و حمایت از مالکان و دارندگان اموال فرهنگی تاریخی منقول مجاز مصوب ۱۳۸۴ هیات وزیران، مراتب ثبت ۱۲ اثر منقول فرهنگی، تاریخی به شرح زیر، محل نگهداری استان سیستان و بلوچستان، شهرستان زابل، شهر زابل، خیابان فردوسی، موزه مردم شناسی زابل؛ پس از تشریفات قانونی لازم در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده، اعلام می‌شود.
١. پیکره به شکل میخ و سر انسان، شهر سوخته (شماره اموالی: ۲۰۰۳)، شماره ثبت: ۱۱۱۴،
۲- پیکره خانمی که به‌شکل نشسته تراشیده شده (شماره اموالی: ۲۰۰۴)، شماره ثبت: ۱۱۱۵،
۳. جام منقوش نخودی، شهر سوخته (شماره اموالی: ۱۵۶۶). شماره ثبت: ۱۱۱۶،
۴. خمره پلی کروم، شهر سوخته (شماره اموالی: ۲۰۲۴)، شماره ثبت: ۱۱۱۷.
۵. پیاله مرمری، شهر سوخته (شماره اموالی:۲۰۷۲)، شماره ثبت: ۱۱۱۸،
۶. سرمه دان مرمری، شهر سوخته (شماره اموالی: ۲۱۱۹)، شماره ثبت: ۱۱۱۹،
۷. جام منقوش نخودی، شهر سوخته (شماره اموالی: ۱۵۸۵). شماره ثبت: ۱۱۲۰،
۸. جام مرمری، شهر سوخته (شماره اموالی:۲۳۴۱). شماره ثبت: ۱۱۲۱،
۹. مهره سنگ صابون، شهر سوخته (شماره اموالی: ۲۳۶۹)، شماره ثبت: ۱۱۲۲.
۱۰. سرمه‌دان مرمری، شهر سوخته (شماره اموالی: ۲۳۷۳)، شماره ثبت: ۱۱۲۳،
۱۱. پیاله آبخوری مرمری، شهر سوخته (شماره اموالی: ۳۶۴۸)، شماره ثبت: ۱۱۲۴،
۱۲. تنگ نخودی منقوش، شهر سوخته (شماره اموالی: ۱۵۲۱)، شماره ثبت: ۱۱۲۵،
شهر سوخته
شهر سوخته نام بقایای دولت‌شهری باستانی در ایران است که در ۴۵ کیلومتری جنوب زابل و در حاشیه جاده زابل-زاهدان در استان سیستان و بلوچستان (منطقه سیستان -شرق ایران) واقع شده‌است. شهر مزبور در روی آبرفت‌های مصب رودخانه هیرمند به دریاچه هامون و زمانی در ساحل آن رودخانه بنا شده بود. دورهٔ بنای این شهر بزرگ با دوره برنز و تمدن جیرفت همزمان است. این شهر در سی و هشتمین اجلاس یونسکو در تاریخ ۲۲ ژوئن ۲۰۱۴ مطابق با ۱ تیر ۱۳۹۳ شهر سوخته به عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت گردید.
این محوطهٔ باستانی هفدهمین اثر تاریخی ایران در فهرست یونسکو محسوب می‌شود که با برخورداری از قدمت ۵۰۰۰ ساله هم‌اکنون به‌عنوان یکی از پیشرفته‌ترین شهرهای باستانی دنیا شناخته می‌شود. شهر سوخته یکی از آثار تاریخی و باستانی عصر برنز و هم‌دوره با تمدن جیرفت در استان سیستان و بلوچستان در ایران، به‌شمار می‌آید. شهر در ساحل رودخانه هیرمند و دریاچه هامون و در کنار جاده کنونی زابل بنا شده بوده‌است. کلنل بیت، یکی از مأموران نظامی بریتانیا از نخستین کسانی است که در دوره قاجار و پس از بازدید از سیستان به این محوطه اشاره کرده و نخستین کسی است که در خاطراتش این محوطه را شهر سوخته نامیده و تصور نموده خاکسترهای بازمانده در اطراف تپه به دلیل رخ دادن یک آتش‌سوزی است. پس از او سر اورل اشتین با بازدید از این محوطه در ۱۹۳۷، اطلاعات سودمندی در خصوص این محوطه بیان کرده‌است.
سپس شهر سوخته توسط باستان‌شناسان ایتالیایی به سرپرستی مارتیسو توزی از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷ بررسی شده است. پس از آن وزارت میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری سیستان تا امروز مسئولیت کاوشگری در این تپه را به عهده داشته‌است.
شهر سوخته سیستان جزء شهرهای بسیار پیشرفته زمان خود بوده‌است. این نکته نه تنها در بقایای آثار معماری و کارهای ظریف دستی و صنعتی دیده می‌شود؛ بلکه در سازمان‌دهی اجتماعی شهر نیز قابل مشاهده‌است. شهر سوخته سیستان دارای تشکیلات منظم و مرتبی بوده‌است. آثار باقی‌مانده نشان دهنده این امر است که در این شهر طی هزاره سوم پیش از میلاد، دارای یک نظام مرتب و منظم آبرسانی و تخلیه فاضلاب بوده‌است. در نخستین مرحله کاوش‌های باستان‌شناسی، در شهر سوخته کوچه‌ها و خانه‌های منظم و لوله‌کشی آب و فاضلاب با لوله‌های سفالی پیدا شده که نشان‌دهنده وجود برنامه‌ریزی مدنی در شهر سوخته سیستان است.
نظر شما