معتمدآریا: علی نصیریان به بازیگری هویت و شخصیت داد

به گزارش روابط عمومی موزه سینما، تندیس علی نصیریان با حضور فاطمه معتمدآریا، رضا کیانیان و مهران عباسی (مدیرعامل موزه سینما) عصر روز شنبه ۲۱ تیرماه در تالار معاصران موزه سینمای ایران رونمایی شد. تندیس علی نصیریان بر اساس نقش‌آفرینی این بازیگر پیشکسوت در فیلم سینمایی کمیته مجازات برگرفته از سریال هزاردستان علی حاتمی ساخته شده است.

علی نصیریان بعد از رونمایی از تندیسش در تالار معاصران موزه سینما گفت: حس خوبی از این تندیس به من منتقل شد و از موزه سینمای ایران برای ساخت آن بسیار سپاسگذارم.

وی با یادی از زنده یاد علی حاتمی خاطرنشان کرد: یادم می آید علی حاتمی به من گفت دلم می‌خواهد هزاردستان آلبومی از خودت، کشاورز، انتظامی ، رشیدی و مشایخی شود و این جمله من را برای پذیرفتن نقش ابوالفتح صحاف مشتاق‌تر کرد.

بازیگر نقش ابوالفتح افزود: دو ماه در گرمای تابستان سر فیلمبرداری برای این نقش بودم. این شخصیت یک صحاف بود که بیماری سل داشت و به خاطر همین بیماری از همسرش جدا می شود که این سکانس برای من بسیار جذاب بود و حس خوبی داشت.

وی همچنین گفت: علی حاتمی اعتقاد زیادی به صدای دوبلور بر روی شخصیت های فیلم هایش داشت، می گفت دوبلورها به کیفیت شخصیت‌ها اضافه می کنند. ناصر طهماسب دوبله بسیار خوبی برای دو نقش من در هزاردستان و کمال الملک داشت، حتی خودش سر صحنه می آمد و نگاه می کرد زیرا من ترکی بلد نبودم. البته من معتقدم که بهتر است بازیگر خودش صحبت کند زیرا یک بُعد از شخصیت بیان و صدا است که اگر آن را از بازیگر بگیریم به کیفیت لطمه می زند.

نصیریان درباره همکاری‌اش با کارگردان‌ها نیز توضیح داد: شیوه‌ای که برای کارم دارم این است که نظراتم را از وقتی متن را می خوانم با کارگردان درمیان می گذارم و در مورد فیلم های حاتمی نیز به همین شکل بود. البته مرحوم حاتمی خیلی دخالت نمی کرد و دست ما را باز می گذاشت. اینکه چطور بازی کنیم مربوط به خود بازیگر است و اغلب کارگردان‌ها رئوس و دیالوگ ها را کنترل می کنند. بازیگری خود کاری خلاقانه است که در ابتدا بازیگر باید شخصیت را تجسم کند و ابعاد دیگر آن صدا و لحن است .

نصیریان درباره همکاری و مراوداتش با چهره‌های ماندگار از جمله انتظامی، کشاورز، رشیدی و مشایخی نیز گفت: هیچ وقت بین من و همکارانم رقابتی وجود نداشت.یکی از نکته های مهم این بود که هیچ وقت باهم وارد حاشیه نمی‌شدیم.همیشه باهم کار می کردیم و در مورد نقش‌هایمان حتی باهم مشورت می کردیم. من معتقدم نکته‌یابی‌ها در گفت وگو بوجود می‌آید زیرا با گفت وگو خیلی روابط نزدیکتر می‌شود. درست است که مدرسه بازیگری و کلاس تئاتر رفتم اما این‌ها درمان درد من نبود، درمان من نشستن با آدم‌هایی همچون فرخ غفاری،  فریدون رهنما، منوچهر انور و داوود رشیدی بود که از آنها بسیار آموختم.

نصیریان با بیان اینکه سینما را از داریوش مهرجویی یاد گرفته است، گفت: مهرجویی بسیار باسواد است و من در چند فیلم او حضور داشتم. یکی از باسوادترین، خلاق‌ترین و کاربلدترین کارگردان ها است و به گردن سینمای ایران حق دارد. من در اثر تلویزیونی گاو هم حضور داشتم که با فیلمی که مهرجویی ساخت بسیار متفاوت بود زیرا فیلم مهرجویی بسیار خلاقانه ساخته شد و با غلامحسین ساعدی فیلمنامه جدیدی نوشتند.

وی با اشاره به علاقه جوانان به حوزه سینما توضیح داد: بازیگری شوق، وجد و دلبستگی می‌خواهد و متاسفانه زمانه امروز، مانند زمانه ما نیست. در زمان ما یک سالن کوچک ۹۰ نفره بود که ما التماس می‌کردیم تا مخاطب بیاوریم، نظراتشان را جویا شویم و متوجه اشکالات کارمان بشویم. اولین کلاس تئاتر را در سال ۳۰ رفتم. آن زمان ما در خرابه‌های سنگلچ تمرین می‌کردیم اما متاسفانه امروز همه انتظار فرش قرمز دارند.

علی نصیریان نماینده یک نسل تکرارنشدنی در بازیگری است

در ادامه فاطمه معتمدآریا رئیس صنف بازیگران سینمای ایران نیز گفت: در حرفه بازیگری، من شاگرد، شاگرد استاد نصیریان هستم . علی نصیریان نماینده یک نسل تکرارنشدنی در بازیگری است. بخش عظیمی از آن مربوط به دوره خاص بازیگری و بخش مهمتر مربوط به خودشان و نسلی است که به این حرفه هویت و شخصیت دادند؛ یعنی از هیچ، چیزی ساختند که شبیه تخت جمشید برای ما در تاریخ فرهنگمان ارزشمند است و مانند یک بنای تاریخی پایه‌هایی را گذاشتند که درحال حاضر من هم به عنوان یک بازیگر شناخته می شوم.

وی افزود: علت موفقیت، محبوب بودن و استثنایی بودن آن نسل مربوط به روش، نگرش و پذیرششان از این حرفه است که مثل یک اثر تاریخی ، بنایی را برای ما گذاشتند که بسیار ارزش دارد. نمی شود نقشی از علی نصیریان را نام ببریم و آنرا دوست نداشته باشیم. وقتی می گوییم ایشان نماینده یک نسل تکرارنشدنی هستند به این دلیل است که نمی‌توانیم نقشی را پیدا کنیم که ایشان بد انجام داده باشند.

رضا کیانیان از دیگر میهمانان این برنامه نیز گفت: در ابتدا خوشحالم برای رونمایی از تندیس استاد نصیریان از من دعوت شد و با افتخار در این مراسم حضور پیدا کردم. جدای از همه ارزش‌هایی که علی نصیریان دارد، خودش را به عنوان یک انسان بسیار دوست دارم.

وی ادامه داد: در فیلم مسخره باز افتخار داشتم و در خدمت ایشان بودم و اتفاقاتی را دیدم که در سال های اخیر کمتر دیده می شود. اتفاقاتی که برای نسل ایشان و نسل ما وجود داشت و کم کم درحال محو شدن است. ایشان همیشه زودتر سرصحنه حاضر بود و می دانست باید چه کاری انجام بدهند، همیشه شادابی و طراوت خود را حفظ می کردند و اگر با او صحبتی می کردیم، درباره بازیگری و سوابقش بود که از او بسیار آموختیم.

کیانیان یادآور شد: وقتی فاطمه معتمدآریا می گوید علی نصیریان نسل طلایی و تکرارنشدنی است؛ یعنی این نسل اولین نسل تحصیل کرده تئاتر و سینمای ایران هستند. البته قبل از این نسل کسانی بسیار اندک بودند که تحصیل کرده این رشته بودند اما کسانی که مدرسه هنرهای زیبا را گذراندند درواقع این نسل بودند .

این بازیگر افزود: بازیگرانی داریم که از قبل از انقلاب تا به امروز یک نقش را تکرار می کنند، شیرین و دوست داشتنی هم هستند اما زمانی که چهره‌شان بهم می‌ریزد، دیگر نمی‌توانند بازی کنند اما عده ای هم هستند که بازیگرند و چهره و قد آنها در بازی‌شان اهمیت ندارد به همین دلیل هرچقدر سنشان بگذرد، باتجربه‌تر و جا افتاده‌تر می شوند. آقای نصیریان از جوانی بازی می‌کردند و هنوز هم بازی می‌کنند و هیچ فردی به سن ایشان کار ندارد؛ یعنی الان که بازی می کند همان آقای نصیریان است و ۴۰ سال پیش هم که بازی می کرد باز هم علی نصیریان بود.

کیانیان درباره نگاهش به علی نصیریان در سال‌های جوانی خود گفت: برای هر بازیگری آرزو است که با بزرگانی مانند علی نصیریان همبازی باشد. من در سن ۲۱ سالگی از مشهد به تهران آمدم و به دانشکده هنرهای زیبا رفتم تا درس بخوانم . در آن زمان آقای نصیریان گُل تئاتر کشور بود که نمایشنامه می‌نوشت، بازیگر بود، کارگردانی انجام می‌داد، دربارۀ بحث‌های تئوریک صحبت می‌کرد و من که تازه وارد دانشگاه شده بودم فکر می‌کردم صدها سال زمان می‌برد تا به بازیگری مانند او برسم که این همه کار کرده و تجربه داشته باشد و اینکه با چنین شخصیتی همبازی شوم بسیار برایم خوشحال کننده بود.

وی ادامه داد: متاسفانه با بعضی بازیگران پیشکسوت بازی نکردم و غم آن بر دلم باقی مانده است و خیلی دوست داشتم بازی کنم.

به دلیل رعایت پروتکل های بهداشتی و درخواست شخص استاد علی نصیریان مبنی بر اینکه برنامه رونمایی با نفرات محدود در حد سه نفر و بدون تشریفات و غیر رسمی برگزار شود بنابراین  از دعوت سایر هنرمندان و مسولین وزارت فرهنگ وارشاداسلامی و  سازمان سینمایی و رسانه ها  صرف نظر شد.

نقش‌هایی برای یک عمر

علی نصیریان، روز دوشنبه ۱۵ بهمن ۱۳۱۳ شمسی در میدان شاهپور خیابان مهدی خان به دنیا آمد. وی در سال‌های کودکی از طریق تماشای تعزیه به هنر نمایش علاقمند شد. او همچنین شیفتهٔ معرکه‌گیری، پرده‌خوانی، نقالی، خیمه‌شب‌بازی و نمایش‌های تخت حوضی بود.

نصیریان از دههٔ ۱۳۳۰ در نمایش‌های حرفه‌ای، بازیگری و نویسندگی می‌کرد و از اعضای آغازین گروه هنر ملّی بود. او بیش از ده نمایشنامه نوشته و به همراهِ بهرام بیضایی و اکبر رادی و غلامحسین ساعدی و اسماعیل خلج و چند نمایشنامه‌نویس دیگر، از برجستگان نمایشنامه‌نویسی در زبان فارسی به‌شمار می‌رود. وی در سال ۱۳۳۵ جایزهٔ نخستین مسابقهٔ نمایش‌نامه‌نویسی را برای نمایش بلبل سرگشته دریافت کرد. در سال ۱۳۳۶ اداره هنرهای نمایشی و سپس تلویزیون در ایران تأسیس شد و نصیریان به استخدام این اداره درآمد و گروه تئاتر مردم را با عزت‌الله انتظامی، جعفر والی، رکن الدین خسروی و عباس جوانمرد تشکیل داد و به اجرای نمایشنامه‌هایی برای تلویزیون پرداختند. پس از افتتاح تماشاخانه سنگلج در سال ۱۳۴۴ نصیریان به همراه گروه خود در آنجا به فعالیت و اجرای تئاتر پرداختند.

فیلم گاو ساخته داریوش مهرجویی نخستین فعالیت سینمایی او بود. آقای هالو، پستچی، کفش‌های میرزا نوروز، شیر سنگی، ناخدا خورشید، هزاردستان، سال‌های خاکستر، بوی پیراهن یوسف، میوه ممنوعه و شهرزاد از آثار شاخص وی می‌باشد. نصیریان در اوایل دهه ۶۰ نقش قاضی شارع را در سریال سربداران و نقش ابوالفتح صحاف را در سریال هزاردستان بازی کرد، نقش‌هایی که بین تمام نقش‌هایش تا آن تاریخ، منحصر به فرد بودند.

نصیریان در سال ۱۳۸۰ به‌عنوان چهره ماندگار ایرانی در رشتهٔ بازیگری تئاتر و سینما شناخته شد و نشان درجه یک هنری را دریافت کرد. او در سن ۸۴ سالگی در سی و هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر (۱۳۹۷)، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را برای بازی در فیلم مسخره‌باز کسب کرد و تبدیل به مسن‌ترین فردی شد که این جایزه را دریافت کرده‌است.