کرونا علاوه بر تعطیل کردن سینماها برای چیزی بیش از چهارماه که پیامدی موقت و نتیجه شیوع یک پاندمی بود، تاثیراتی بلندمدت‌تر را به همراه داشت که همان پیامدهای منفی روانی روی ذهن و روح انسانها است. پیامدهایی که باعث ایجاد ترس و وسواس در مردم شده و آنان را از رفتن به مکان‌هایی چون سالن‌های سینمایی باز می‌دارد؛ بر این مورد البته باید نوسانات کرونا و موج‌های متعدد آن را هم افزود که باعث خالی شدن همان نیمۀ خالی سینما در این روزها می‌شوند.
بر این اساس سیر صعودی ابتلای به کووید ۱۹ طی روزهای اخیر موجب شد تا سینماها که کجدار و مریز باز شده و پذیرای تعداد محدود تماشاگر با رعایت فاصله اجتماعی بودند (و البته استقبال خوبی را هم دست‌کم در تهران شاهد بودند) بار دیگر از جمعیت خالی شوند و مثلا فیلم بالای جدولی شنای پروانه که در نخستین هفته اکران یک میلیارد تومان فروخت، با افت ۳۰۰ میلیون تومانی مواجه شده است.
در این شرایط برخی عنوان کرده‌اند که سینماها در کنار باشگاه‌های ورزشی و سالن‌های آرایشی جزو مکان‌های پرخطری هستند که احتمال ابتلای به کرونا در آنان زیاد است؛ این اظهارنظرها درحالی مطرح می‌شود که لزوما مورد وفاق همگان نیست؛ محمدحسین فرح‌بخش تهیه‌کننده فیلم سینمایی زن‌ها فرشته‌اند۲ بیان کرده است: در شرایط فعلی سینما کم‌خطرترین محل برای تفریح است چرا که همه پروتکل‌های بهداشتی در سالن‌های سینمایی رعایت می‌شود.
از سویی برخی بازگشایی سینماها را ضروری ندانسته و بازگشایی آن را حیاتی تلقی نمی‌کنند در صورتی که اینجا بحث رشته ای از مسائل اقتصادی و فرهنگی مطرح است که اهمیت حضور سینما را برجسته می‌سازد؛ ضمن این که وقتی آلترناتیو دیگری برای سرگرمی مردم پس از ماه‌ها انزوا وجود داشته شاید از این بعد نیز نتوان این موضوع را موضوعی کاملا حاشیه‌ای ملحوظ نظر داشت.
در کنار تمامی این موارد بحث آینده سینما نیز مطرح است؛ این که سرانجام این اوضاع چه خواهد شد و این که آیا می‌توان چشم‌انداز روشنی برای سینما درنظر داشت؟ آیا اکران آنلاین به شیوه‌ای غالب بدل خواهد شد یا این که تنها حالت یک شیوۀ موقتی را خواهد داشت؟ کرونا چقدر محوریت مطرح شدن در سینما را دارد و آیا این زمان، زمان مناسبی برای پرداخت آن است؟ اینها و بیشمار سوالات این روزها وجود دارد که ذهن علاقمندان سینما را به خود معطوف داشته است.
نباید در پرداخت به سوژۀ کرونا عجله کرد
رضا فرهمند کارگردان مستندساز در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا و در واکنش به وضعیت آتی و چشم‌انداز سینما، بیان کرد: سینما عنصری است که به هرصورت در زندگی جوامع انسانی به نحو عمیقی وارد شده است و البته نباید فراموش کرد که سینما در سخت‌ترین شرایط زندگی انسانها کمرنگ نشده است؛ شاید به نظر برسد که پس از این و به واسطۀ مشکلات عدیده‌ای که بیماری کرونا برای ما ایجاد کرده، شرایط اقتصادی برای سینما اندکی سخت شود اما به هر نحو سینما زنده خواهند ماند و البته این موضوع را نباید از یاد برد که بحران‌های انسانی در طول تاریخ بشر توانسته است که اثربخشی بسیار مثبتی در فرم و محتوای سینما داشته باشد و فیلم‌های بهتری را به دنیا معرفی کند.
بحران کرونا نیز به عنوان یک موضوع جهانی قطعا خواهد توانست تاثیر بسیار مثبتی در ایجاد فرم‌های جدید زندگی بشری در سینما داشته باشد.
برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم مستند از بیست و هشتمین دوره جشنواره فیلم فجر برای فیلم نیمه بلند اتاق صعود در اشاره به اکران آنلاین سینمایی و جایگاه آن در دوران پساکرونا، ادامه داد: در هر صورت موضوع اکران‌های آنلاین موضوعی نیست که امروز و در شرایط کرونا بوجود آمده باشد؛ اصولا سال‌های مدیدی است که این نوع اکران بعد از اکران‌های سینمایی وجود داشته است؛ اما طبعا تاثیر جدی در اقتصاد یک فیلم نداشته است آن هم در ایران که متاسفانه حقوق رایت فیلم وجود ندارد و بیش از یک چشم‌انداز و راهکار موقت نمی‌توان انتظاری از آن داشت؛ به هرصورت بنظر می‌رسد با گذر از این دوران، سینماها دوباره به رونق خودشان بازگردد؛ امیدواریم که عبور از روزهای سخت کرونا جامعه را وارد بحران‌های بدتری نکند و سینما در بعد اقتصادی خودش دوباره بتواند به روزهای نرمال بازگردد.
موضوع کرونا و ماهیت این بیماری پدیده اجتماعی بسیار غریبی است که تاثیرات عمیقی بر زندگی انسانها بالاخص در جوامع در حال توسعه دارد. به طور قطع وقتی یک بیماری می‌تواند تا این اندازه همه‌گیر و جهانی باشد، به همین اندازه هم باید برای پرداخت به آن دچار تامل و عدم شتابزدگی بود. از سویی دیگر اندکی مشاهده در این روزها نشان می‌دهد که تولیدات با این موضوع تا چه اندازه بالاست اما اعتقاد شخصی من به عنوان یک مستندساز اصولا صبر وتامل بیشتر در موضوع و شتابزده نبودن است.
کارگردان فیلم‌های اتاق صعود (۱۳۸۷)، بی‌قراری (۱۳۹۰)، تجریش (۱۳۹۱)، لطفاً بوق بزنید(۱۳۹۲)، دیالوگ سه نفره(۱۳۹۳)، پرسوک (۱۳۹۳) و زنانی با گوشواره‌های باروتی (۲۰۱۱-۲۰۱۷) تصریح کرد: بسیار واضح است که مستندسازان به عنوان بخشی از سینما که اصولا در بحران‌های اجتماعی بسیار سریع‌تر از سینمای داستانی وارد می‌شوند به این بخش یعنی کادرهای درمانی توجه خاصی داشته اند تا این اندازه که بنده مطلع هستم مستندسازان زیادی جسارت و خطر ساخت فیلم در بیمارستان‌ها را به جان خریده‌اند که البته قابل تقدیر است و امیدوارم حاصل تلاش‌هایشان تاثیر بسیار مثبتی در بازتاب تلاش‌های انسانی در کادرهای درمانی باشد.
نظر شما