خوشنویسی ایرانی خارجی‌ها را جلب می‌کند

الهه خاتمی استاد رشته خوشنویسی شب گذشته ۲۸ تیرماه مهمان برنامه زنده نت گپ های یونسکویی در صفحه اینستاگرام کمیسیون ملی یونسکو در ایران با اجرای عبدالمهدی مستکین بود.

خاتمی در این گفت‌وگو با بیان این که «اصولا زندگی ایرانیان با هنر آمیخته و سرشار از علاقه و نشان های هنری بوده است مانند حرکت های اسلیمی و مینیاتوری که این هنرها در طراحی گنبدهای عظیم و یا روی یک صفحه کاغذ دیده می شدند»، گفت: در مورد خوش نویسی آنچه که وجود دارد این است که در خارج از کشور به ویژه در کشورهایی که با خط ما آشنا نیستند، فرم، توجه‌شان را جلب می کند. خوش نویسی این ظرفیت را دارد که از فرم بهره بگیرد و در عین حال از مفاهیمی استفاده کند که دلنشین هستند.

خوش نویسی به عنوان یک هنر سنتی به مثابه یک قالب هنری حرف های بسیار زیادی برای گفتن دارد. برای اینکه یک اثر هنری تحقق پیدا کند جایگاه کتابت و نوشتار را باید دریافت و در هنر خوش نویسی باید موارد متعددی مورد توجه قرار گیرد. برای مثال ابتدا باید اقبال عمومی جامعه درباره مطلبی که نوشته می شود، وجود داشته باشد. به لحاظ فرهنگی هم باید پایه هایش وجود داشته باشد. بخشی از نشانه های مهم هم از ادبیات نشات می گیرد.

وی عنوان کرد: به طور کلی این هنر مستلزم تبحر است که خود نیازمند ریاضت است. خوش نویسی هنری دیریاب است و باید ابزار و هندسه کلمات را بشناسیم. بنابراین اگر مجموع این عوامل در راه تلمذ اتفاق بیفتد ذره ذره روح و روان را پالایش می دهد. من همیشه به هنرجویانم این مطلب را می گویم که ما باید تفاوت دیدن و نگاه کردن را متوجه شویم. در نگاه کردن تنها حرکت چشم اتفاق می افتد اما دیدن به این صوت است که به خوبی اجزای مختلف را ببینیم و باید به موضوع توجه خاص داشته باشیم. باید چشممان را به گونه ای تربیت کنیم که زوایای مختلف را ببیند در این صورت موفق خواهیم بود.

یک صفحه خوش نویسی شبیه صفحه زندگی است و در ذات این هنر تقدس وجود دارد. این تقدس نه تنها به کلام الهی که به ادبیات، تربیت و.. هم مربوط می شود. ما در خوش نویسی انواع مشق ها را داریم و باید همه تمریناتی که یک خوش نویس انجام می دهد و بر زندگی او تاثیر بگذارد. به نظرم حتی اگر جامعه ما این تمرینات را درست انجام دهد به سطحی از آرامش و انتخاب های درست اخلاقی می رسد.

این استاد خوش نویسی ادامه داد: به نظرم در زندگی، زنان بیشتر از مردان روی تربیت بچه ها موثرند چون فرزندان ما تا قبل از اینکه وارد مدرسه شوند وقت بیشتری =را با مادرانشان می گذارنند بنابراین اگر تحت تاثیر مادران فرهیخته قرار بگیرند ضمیر ناخودآگاه آنها از مفاهیم خوب پر می شود. من واقعا معتقدم که در جامعه بلاتکیف امروزی ریشه های فرهنگی و اعتقادی در نسل های جدید کمرنگ شده و اگر ما از طریق خوش نویسی و از ابتدای کودکی آنها را تربیت کنیم، نسل خوبی خواهیم داشت.

من همیشه به آن دسته از هنرجویانم که مادر هستند اصرار می کنم که با کودکان خود سرکلاس حاضر شوند چون معتقدم وقتی بچه ها در این گونه محیط ها قرار بگیرند و رفتارهای مادرانشان را ببینند، در آینده به دنبال این هنرها می روند. بر همین اساس متولیان فرهنگی و هنری ما به هنر خوش نویسی  و البته به فعالیت بانوان باید عنایت ویژه تری داشته باشند.

وی با ابراز تاسف از توجه ناکافی به هنر خوش نویسی، گفت:  اگر اندک اهمیتی در گذشته به این هنر داده می شد امروز حتی همان هم وجود ندارد این در حالی است که هنر خوش نویسی هنری کاربردی است. همه ایرانیان دوست دارند خط خوبی داشته باشند. اگر مسئولان فرهنگی و تربیتی ما به اهمیت و برکات هنر خوش نویسی در ساختن شخصیت پی می بردند، اهمیت ویژه ای برای آن قائل می شدند. ضمن اینکه ما فارغ التحصیلان ممتازی داریم که با تفاهم با آموزش و پروش می توانند از آنها برای آموزش هنر خوش نویسی در مدارس استفاده کرد. اصلا کجای دنیا هنرمندانی هم پایه هنرمندان خودمان در زمینه خوش نویسی به ویژه خط نستعلیق وجود دارد که توانسته باشند پرچم آن را بالا ببرند؟

بار اصلی آشنایی ما با هنر خوش نویسی بر عهده انجمن خوش نویسان است و آموزش و پرورش زمانی را برای این امر اختصاص نمی دهد.

این استاد خوش نویسی در ادامه به حضور فعال زنان در عرصه خوش نویسی اشاره و عنوان کرد: به طور مشخص از قرن چهارم حضور یک زن موفق را در عالم هنر خوش نویسی می بینیم که بعد از پدر به درجه ای رسید که بعد از آن هم چهره های موفق دیگر ظاهر شدند. از این دسته از زنان در طول تاریخ کم نبوده اند اما متاسفانه حضورشان با مسایل و محدودیت هایی همراه بوده اند.

وی افزود: من از بانوان سرزمینم می خواهم که خودشان را باور داشته باشند. از مسئولان هم می خواهم که بهایی به این هنر بدهند و در عین حال بستر لازم و مناسب را برای فعالیت بانوان فراهم کنند.

وی همچنین درباره زندگی هنری اش با امیراحمد فلسفی بیان کرد: من همیشه معتقدم کسانی که در یک جهت فکری و اجتماعی فعالیت دارند اگر احوالات هم را به خوبی درک کنند، زندگی موفقی خواهند داشت. زندگی ما هم به همین شیوه است. ما با توجه خاص به فعالیت هایمان وقتمان را به گونه ای تنظیم کرده‌ایم که هم به کار هنری خودمان و هم به زندگی روزمره بپردازیم. ما از ابتدا برای خود هدفی متصور بودیم به همین ترتیب زندگی هنری و کاری ما با هم گره خورده و تفکیک ناپذیر بود اما سعی کردیم آن را مدیریت کنیم. وقتی به گذشته نگاه می کنم متوجه می شوم که تمام زندگی را پا به پای هم و دوشادوش هم دویده و سعی کرده ایم زندگی را بسازیم بنابراین شاید الگوی کوچکی برای نسل آینده باشیم.