در گذشته تنها مرز رسمی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری اسلامی پاکستان برای مبادلات کالا و تردد اتباع دو کشور، «میرجاوه» (گذرگاه تفتان) بود که پوشش افزون بر ۹۰۰ کیلومتری مرز میان دو کشور را انجام می‌داد. در این حال مسئولان دو کشور تصمیم قاطعی برای تقویت تجارت در وضعیت کرونا گرفته و متعاقب آن ضمن بازگشایی گذرگاه میرجاوه برای تجارت، چهار گذرگاه دیگر در نقطه صفر مرزی ایران و پاکستان را فعال کردند.
طی سال‌های اخیر مواردی چون رفع مشکلات گمرکی بازرگانان ایران و پاکستان به ویژه در مرز تفتان نظیر الکترونیکی شدن گمرک، راه‌اندازی شبکه اینترنت در مرز مشترک، ایجاد مرکز آموزشی در گمرک کویته (مرکز ایالت بلوچستان، استان همجوار مرزی با استان سیستان و بلوچستان) برای آموزش ترخیص‌کاران و استفاده از امتیازات تجاری که تسهیلات ویژه‌ای برای تجار در گمرک ایجاد می‌کند، همواره در جلسات مستمر مقامات دو کشور بررسی و گام‌های مهمی در این خصوص برداشته شده است.
در همین راستا جمهوری اسلامی ایران و پاکستان اواخر بهمن ماه سال گذشته تفاهم نامه تبادل الکترونیکی اطلاعات گمرکی میان دو کشور را در اسلام‌آباد امضا کردند.
به رغم قرارداد همکاری مشترک گمرکی میان ایران و پاکستان که در مارس ۲۰۰۴ امضا شده بود، این همکاری‌ها در سطح محدودی جریان داشت به همین دلیل یادداشت تفاهم کنونی کمک موثری به تسریع همکاری‌ها میان گمرکات دو کشور از جمله دستیابی سریع به اطلاعات درخصوص کالاهای وارداتی، صادراتی و تردد اتباع در گذرگاه مشترک مرزی میرجاوه (تفتان) و سایر مرزهای مشترک میان ایران و پاکستان خواهد کرد.
این تفاهم نامه پس از آغاز توسعه سه برنامه گمرکی میان استان‌های همجوار مرزی ایران و پاکستان در اوایل شهریورماه ۹۷، صورت گرفت و اکنون طرف پاکستانی از تمایل خود برای تقویت این سامانه با هدف گسترش تجارت و مدیریت بهتر فعالیت‌های بازرگانی در مرزهای دو کشور خبر می‌دهد.
براساس این گزارش، رییس گمرک شهر «کویته» مرکز ایالت بلوچستان پاکستان در دیدار سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در کویته، افزایش فعالیت‌های تجاری میان دو کشور را نیاز اصلی دو کشور همسایه دانست و بر آمادگی گمرک پاکستان برای تسهیل بیش از پیش در این خصوص تاکید کرد.
در این دیدار همچنین با اشاره به طرح مدرن سازی گذرگاه مرزی "چمن" در ایالت بلوچستان و گذرگاه مرزی مشترک با افغانستان برای مدیریت موثر واردات و صادرات؛ اعلام شد که دولت پاکستان علاقه مند است تا چنین طرحی را نیز در تفتان با جمهوری اسلامی ایران اجرا کند.
این مقام گمرکی پاکستان تاکید کرد فعالیت‌های تجاری میان دو کشور با استفاده از خطوط مدرن در مرزها تقویت خواهد شد و دولت پاکستان با همین هدف حداکثر تسهیلات را برای تجار ایرانی فراهم می‌کند.
گمرک جمهوری اسلامی ایران اواسط تیرماه سال ۱۳۹۷ اعلام کرد: ارتباط الکترونیکی میان گمرکات ایران و پاکستان آغاز شد و نخستین محموله صادراتی در رویه «تیر الکترونیک» در گمرک زاهدان به مقصد کشور پاکستان از طریق گمرک مرزی میرجاوه به انجام رسید.
تیر الکترونیک پروژه جدید کمیسیون اقتصادی اروپا است که با محوریت گمرک ایران در حال پیاده‌سازی و اجراست.
سیستم “تیر الکترونیک” (e- TIR) برمبنای تبادل سریع اطلاعات دیجیتال میان شرکت حمل‌ونقل، مقام‌های گمرک، سازمان‌های تضمین‌کننده سیستم TIRو کمیسیون اقتصادی اروپایی سازمان ملل عمل می‌کند.
براساس سیستم الکترونیک، دو کشور می‌توانند در هر زمان به تمامی اطلاعات مرتبط دسترسی داشته باشند و اطلاعات محموله را پیش از رسیدن مشاهده کنند که این امر با استفاده از مدیریت خطر و نکات ایمنی اضافه برای طرفین سودمند است و ضمن کاهش خطر تقلب، رویه‌های گمرکی تسریع شده و هزینه‌ها کاهش می‌یابد.
بلوچستان بزرگ‌ترین ایالت کشور پاکستان است و حدود ۴۴ درصد از خاک همسایه شرقی را در بر می‌گیرد. این ایالت از غرب با ایران، از شمال با افغانستان و مناطق ایلی پاکستان، از شرق با پنجاب و سند و از جنوب با دریای عرب هم‌مرز است. مرکز این ایالت شهر کویته است.
حدود یک هفته پیش نیز هیاتی از گمرک ایالت بلوچستان پاکستان با سفر به زاهدان، جلسات فنی با مسئولان گمرک استان سیستان و بلوچستان برگزار کرد و طرفین در پایان تفاهم نامه همکاری را جهت گسترش همکاری‌ها از جمله فعالیت گمرک در مرزهای مشترک در هفت روز هفته و ساعت کاری از ۷ صبح تا ۱۷ امضا کردند.
نظر شما