کسی که ماسک نزد از قبیله‌ ما نیست

پویش ادبی اقتراح ماسک (سرودن شعر با کلیدواژه ماسک) به همت محافل ادبی نهاد کتابخانه های عمومی کشور و با هدف ترویج فرهنگ استفاده از آن برای حمایت از نیروی درمان و کمک به قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا، راه اندازی شد.

نخستین ابیات شاعران کشور برای حمایت از کادر درمان و همراه شدن با بسیج همگانی دعوت به استفاده از ماسک برای مقابله با ویروس کرونا برای پویش ادبی «اقتراح ماسک» سروده شد.

با گذشت چند روز از آغاز به کار این پویش ادبی شمار قابل توجهی از شاعران و ادیبان کشور با ارسال و اشتراک‌گذاری ابیات سروده خود در این موضوع به زنجیره حامیان کادر درمان ویروس کرونا پیوستند.

عبدالجبار کاکایی، علیرضا قزوه، سعید بیابانکی، رضا اسماعیلی، عبدالرحیم سعیدی‌راد، محمود اکرامی‌فر، کمیل قزلباش و... شماری از شاعرانی هستند که در نخستین روزهای برگزاری پویش ادبی اقتراح ماسک به آن پیوسته‌اند.

اقتراح در لغت عربی به معنای خواستن و سوال کردن است و در اصطلاح ادبی از تفننات شعری به معنای به آزمایش و مسابقه گذاشتن ذوق ادبی است. اقتفا و جواب نیز بن مایه‌های اقتراح امروزی‌اند. پایگاه برقراری این مسابقه‌ شاعر مطبوعات (روزنامه‌ها، مجلات، جراید) و انجمن‌ها و محافل ادبی بوده است. دو نوع در اقتراح بیشتر روی می‌دهد: نخست بیتی را در میان می‌گذارند تا شاعران و اهل قریحه، بر همان وزن و قافیه غزل بسرایند؛ دوم داستانی را که به نثر است، منظوم سازند.

رضا اسماعیلی

۱

هشدار! به دوستان خود غم ندهی

بیماری و درد، جای مرهم ندهی

بی ماسک مرو ز خانه‌ات بیرون، تا

ای جان! «کرونا» به خلق عالم ندهی

۲

«سعدی» که هوای باغ و بستان می‌کرد

در روی زمین سفر فراوان می‌کرد

گر از «کرونا» شنیده بود اوصافی

خود را به حصار خانه زندان می‌کرد!

 

مصطفی محدثی خراسانی

اگر چه گرفتیم بر ماسک خشم

عجب رونقی یافت بازار چشم

عبدالرحیم سعیدی‌راد

رفته بودم سراغ دلدارم

چونکه ماسکی نداشت برگشتم

 

سعید بیابانکی

ناگهان ماسک بر انداخته‌ای یعنی چه؟

مست از خانه برون تاخته‌ای یعنی چی؟

کمیل قزلباش از پاکستان

ای جوانان وطن جان من و جان شما

ماسک بر چهره بیفزایید قربان شما
 

علیرضا قزوه

۱

به روز حشر اگر ‌می روی به سمت بهشت

دو بسته ماسک ببر احتیاط در این است

۲

کسی که ماسک خرید از قبیله‌ ما هست

کسی که ماسک نزد از قبیله‌ ما نیست

۳

ماسک‌ها را بود آیا که عیاری گیرند

اکثر ماسک فروشان پی کاری دگرند

۴‌

دوش می‌آمد و رخساره برافروخته بود

بینی‌اش بر اثر ماسک زدن سوخته بود

عبدالجبار کاکایی

(دوستان چون این ماسک قافیه نداره با اجازه به تحریف قافیه دست زدم)

 روزی ز سر سنگ عقابی به هوا خاسک‌

بهر طلب طعمه پر و بال بیاراسک

بر بال و پر خود ژل و الکل زد و فرمود

امروز دهان همه‌مان صاف شد از ماسک

پایین‌تر از این گر بروم از نظر تیز

بینم سرموی وزغی سوخته در جاسک

ناگه ز کمینگاه یکی ناقل پنهان

زد عطسه تندی و بیفکند بر او راسک

اینش عجب آمد که ز یک بینی کوچک

این تیزی و این تندی عطسه ز کجا خاسک

بر خاک فرود آمد و با خس خس سینه

لختی نظر خویش گشاد از چپ و از راسک

چون نیک نظر کرد به منقار بلندش

گفتا ز که نالیم؟ بزن ماسک، بزن ماسک

محمود اکرامی‌فر

۱

"ستاره‌ای بدرخشید و ماه مجلس شد"

چرا که ماسک سه لایه به صورتش زده بود

۲

"چو بشنوی سخن اهل دل مگو که خطاست"

خطاست اینکه به بازار می‌روی بی ماسک

۳

"به جان خواجه و حق قدیم و عهد درست "

که هر که ماسک نزد از قبیله‌ ما نیست

۴

این من که خراسانی‌ام و ساکن تهران

بی‌ماسک پریشانم و با ماسک پریشان

تا چند پیامک بدهم، گل بفرستم

تا چند به یا تو دهم آب به گلدان

تاکی بنویسم غزلی با با دل زخمی

تا کی بنشینم تک و تنها لب ایوان

چشمان تو با ماسک غزالی‌ست که خفته‌ست

در  خاطره‌ی خاک غزلخیز خراسان

هر چند که دلتنگ  نگاه توام، اما

بی ماسک نیا پیش من ای پسته خندان

بی ماسک نرو سوی اداره، سوی شرکت

بی ماسک نرو پارک، نرو کوچه، خیابان

بی ماسک نرو «هایپر» و «میدان تره‌بار»

بی ماسک نخر ماست، نخر دوغ، نخر نان

بی ماسک نرو «بوکس»، نرو کُشتی و فوتبال

بی ماسک نرو دشت، نرو کوه و بیابان

امروز اگر ماسک نداری، نرو بیرون

مجبور شدی، رفتی اگر، هان پسرم، هان

آن صورت مردانه خود را همه‌ی روز

با هر چه و هر چیزِ دم دست بپوشان

ای ماسک به قربان تو که بی ژل و بوتاکس

چین‌های مرا کرده ای از آینه پنهان

ای ماسک! عزیز دل من، اهل کجایی؟

در پستوی انبار کِه ای داخل انبان؟

بسیار گران هستی و نایاب، از این رو

شهری‌ست به دنبال تو ترسیده و ترسان

ای ماسک کجایی که به دنبال تو چندیست

از خویش هراسانم و از خلق گریزان

یک روز به دنبال تو و روی قشنگت

رفتیم من و مائده و «کامی» و کیوان

رفتیم سوی مولوی و ناصر خسرو

رفتیم سوی گمرک و میدان خراسان

رفتیم منیریه و فردوسی و  بازار

رفتیم به دنبال تو دکان به دکان

دیدیم تو را رنگ به رنگ داخل مترو

دیدیم تو را در سبدی کنج خیابان

دیدیم تو را صدرنشین همه اجناس

دیدیم تو را زینت دکان عزیزان

دیدیم تو را در قفسه، کنج مغازه

دیدیم تو را همدم آیینه و قرآن

دیدیم تو را سبز، تو را قهوه‌ای سیر

دیدیم تو را صورتی و آبی کم جان

دیدیم تو را گل گلی و خط خطی و مات

دیدیم تو را جدی و دیدیم تو را «فان»

دیدیم حقوق همه، هرجا به ریال است

اما همه جا قیمت و قدر تو به تومان

یک روز به دنبال تو گشتیم و ندیدیم

آنگونه که می خواستم ای هدیه «ووهان»

القصه که شب آمد و ماسکی نخریدیم

القصه که تو گم شده بودی توی تهران

با تاکسی و آژانس؟ نه، با متروی دولت

دلخسته و سرخورده و افسرده و نالان

رفتیم سوی خانه خود زارتر از زار

رفتیم همه خسته و  دل‌مرده، پشیمان

گفتم چه کنم چاره  این کار چه باشد

تا چند به دنبال تو سرگشته و حیران

در «جعبه جادو» نظری کردم و دیدم

آقای معاون زده است ماسک از آن «سان»

فکری به سرم زد که بدک نیست بدوزم

من هم دوسه تا ماسک، همین لحظه، همین آن

رفتم سر یک بقچه بسیار قدیمی

برداشتم از داخل آن مانتوی «مرجان»

برداشتم از داخل آن هرچه که دیدم

پیراهن و پیژامه و شلوارک «اشکان»

مهساطایری

۱

چنان به موی تو آشفته ام به بوی تو مست
که پیشت آمده ام ماسک رو و ژل در دست

۲

دل و جانم به تو مشغول و نظر در چپ و راست
تو بزن ماسک به صورت،که برای تو دواست

۳

دوست دارم که بپوشی رخ همچون قمرت
تا که با ماسک، رقیبان به در از دور و برت

۴

در گرانی با خرید ماسک دلخوش می‌شویم
آبِ دریا در مذاقِ ماهیِ دریا خوش است

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، محافل ادبی نهاد کتابخانه های عمومی کشور با دعوت از شاعران و اهالی ادب سراسر کشور برای پیوستن به پویش ادبی «اقتراح ماسک» از علاقه‌مندان خواسته است تا با اقتراح و سرایش تک بیت با کلید واژه «ماسک» در بسیج همگانی برای حمایت از کادر درمان و رعایت توصیه‌های بهداشتی در مقابله با کرونا همراه شوند. شاعران می‌توانند برای اثرگذاری بیشتر، ابیات را به زبان طنز (طنز عفیف) بسرایند، از ابیات معروف بزرگان ادب فارسی بهره‌مند شوند و در نهایت شعر خود را با هشتگ #اقتراح_ماسک منتشر کنند.

ویروس کرونا موسوم به کووید-۱۹  اواسط ماه دسامبر (۲۴ آذر) در شهر ووهان واقع در استان هوبی چین گزارش شد. ابتدا از این بیماری به عنوان ذات‌الریه نام برده می‌شد اما کمیسیون ملی بهداشت چین در ۳۰ دسامبر سال ۲۰۱۹ (۹ دی ماه ۹۸) به صورت رسمی شیوع این ویروس را در چین اعلام کرد.

این بیماری که به تدریج به کشورهای مختلف سرایت و سازمان جهانی بهداشت از آن با واژه همه‌گیری یادکرد، تا لحظه تنظیم خبر بیش از ۱۳ میلیون نفر را مبتلا کرده است که از این میان بیشتر از ۶۱۹ هزار نفر جان باخته اند. شواهدی از ابتلای افراد به این بیماری از چهارشنبه (۳۰ بهمن) در ایران نیز دیده شد که تاکنون ۲۷۸ هزار و ۸۲۷ نفر در کشور به طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند و ۱۴ هزار و ۶۳۴ نفر از آنها درگذشته‌اند.

شیوع این ویروس موجب تعطیلی بسیاری فعالیت و رویدادهای مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی از جمله جشنواره‌ها، نمایشگاه ها و بسته شدن سینماها، سالن های تئاتر و کنسرت ها شده و تأثیرات منفی زیادی بر بازارهای جهانی و اقتصاد کشورها در بخش های گوناگون از جمله فرهنگ گذاشته است.