تامین حریم امن یوزپلنگ با آزادسازی مراتع پارک ملی توران

امیر عبدوس روز پنجشنبه در گفت و گو با ایرنا، ایراز داشت: سگ های گله بیشتر از تصادف های جاده ای در تلفات یوزپلنگ ایرانی در پارک ملی توران استان سمنان سهم دارند.

وی ادامه داد: وسعت منطقه توران  ۱.۵ میلیون هکتار است که از این وسعت تنها ۱۰۰ هزار هکتار پارک ملی است اما زیستگاه یوزپلنگ بیش از وسعت این پارک است.

  وی تصریح کرد: با اقدامات موثر ۴۰۰ هزار هکتار اراضی بایر آن، در مجموع ۵۱۰ هزار هکتار، یعنی بالغ بر یک سوم از مساحت کل این مجموعه خالی از حضور دام شده و نکته مهمتر اینکه هسته مرکزی این ذخیره گاه، متشکل از محدوده پارک ملی و بخشهایی از محدوده امن که بهترین زیستگاه های یوزپلنگ آسیایی در آن قرار دارد نیز به طور کامل از دام تخلیه و در اختیار حیات وحش ارزشمند این ذخیره گاه زیستکره قرار گرفت.

وی بیان کرد: سال ۱۳۸۱ بخش‌هایی از محدوده امن پناهگاه حیات وحش توران شامل ۱۰۱ هزار هکتار به پارک ملی ارتقا یافت و برابر ماده هشت آیین نامه اجرایی قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست، این منطقه باید خالی از هر گونه معارضات و عاری از وجود دام می‌شد، ولی تعارض دارندگان پروانه بهره برداری از مراتع در این محدوده که دارای مجوز از مراجع ذیصلاح در سال‌های قبل بودند، روند خروج دام را با مشکل مواجه کرده بود و اکنون آزادسازی مراتع پارک ملی توران دستاورد بزرگی است.

وی ادامه داد: با توجه به کمبود اعتبارات سالانه سازمان حفاظت محیط زیست، امکان خرید و آزادسازی مراتع به صورت یکجا ممکن نبود و اداره کل حفاظت محیط زیست استان سمنان برای اجرای قانون به منظور حمایت از زیستگاه گونه با ارزش یوزپلنگ آسیایی و رفع تعارضات زیستگاهی این گونه طی چند مرحله اقدام به تخلیه، خریداری و آزادسازی این مراتع از هرگونه تعارض و دام کرد.

عبدوس یادآور شد: اولین و مهمترین اقدام، ممیزی مراتع موجود در محدوده پارک ملی توران با حضور نمایندگان دستگاه‌های مرتبط مانند منابع طبیعی، محیط زیست، عشایری و نیروی انتظامی در زمان حضور دام در توران، در سال ۱۳۸۵ صورت گرفت و در این ممیزی از ۱۴ سامانه عرفی موجود در محدوده پارک ملی توران، ۶ سامانه خالی از دام تشخیص داده شد و برابر با قانون منابع طبیعی، مراتع خالی از دام، باید از ید صاحب قبلی خارج شده و در اختیار افراد دیگری قرار می گرفت که باتوجه به ممنوعیت صدور پروانه جدید در پارک‌های ملی، واگذاری و بهره برداری به هیچ شخص حقیقی و حقوقی امکان پذیر نبود و مدیریت این اراضی به اداره کل حفاظت محیط زیست استان سمنان به عنوان نماینده دولت، محول شد و در نتیجه ۶ سامانه عرفی به مساحت ۳۴ هزار و ۳۰۰ هکتار یعنی یک سوم محدوده پارک ملی آزاد اعلام شد.

وی افزود: در دومین مرحله سازمان‌های مردم نهاد به خصوص پویش مردمی «یوز تا ابد» با مشارکت داوطلبانه و همچنین اقداماتی نظیر برگزاری کنسرت، نمایشگاه آثار هنری و پخش فیلم ۶ میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال جمع آوری و در ادامه با مذاکره با دامداران موفق شدند با خرید حقوق عرفی بهره‌برداران، ۲۴ هزار و ۵۰۰ هکتار از مراتع پارک ملی و محدوده امن توران متشکل از چهار سامانه عرفی و یک سوم از یک سامانه عرفی دیگر شامل چشمه حرب در مجموع به ظرفیت پنج هزار و ۵۳۶ واحد دامی این عرصه را از حضور دام تخلیه و آزادسازی کنند.

وی اضافه کرد: در مرحله سوم با تخصیص اعتبارات لازم، اداره کل حفاظت محیط زیست استان سمنان توانست بقیه سامانه‌های عرفی موجود به مساحت ۴۲ هزار و ۵۰۰ هکتار را در طی سال‌های بعد خریداری و آزاد کرد.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان بیان کرد: بخش پایانی با بیشترین وسعت در بین مراتع باقیمانده، مراتع موصوف به چشمه حرب بود که به مساحت هشت هزار و ۷۰۰هکتار و ظرفیت باقیمانده به تعداد یکهزار و ۲۰۰ واحد دامی، با اعتباری بالغ بر ۹ میلیارد و ۶۰۰ میلیون ریال در سال جاری خریداری و آزادسازی شد.

منطقه توران یا خارتوران در شرق استان سمنان یکی از سه منطقه حفاظت شده ایران با مساحت یک میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار، خاستگاه زیست یوزپلنگ ایرانی به شمار می‌رود.