تداوم خشکسالی‌ها، کاهش بارندگی‌ها و برداشت بی رویه منابع آب زیرزمینی در دهه‌های اخیر باعث شد تا از حدود ۶۰۰ دشت کشور بیش از ۴۰۰ دشت در شرایط بحرانی قرار گیرند و استان‌های فارس، کرمان، خراسان‌رضوی، اصفهان و خراسان‌جنوبی در صدر مناطق دارای بیشترین تعداد دشت ممنوعه هستند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با اشاره به اینکه این استان دارای ۳۵ دشت است، گفت: افزایش چشمگیر برداشت آب از سفره‌ها و آبخوان‌های زیرزمینی باعث شده است که ۲۷ دشت در وضعیت نامناسبی از نظر ذخائر آبی قرار گیرند و هرگونه توسعه بهره‌برداری و برداشت جدید در آنها بمنظور تعادل بخشی به منابع آبی، ممنوع شد.
منصور شیشه‌فروش روز یکشنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: دشت‌هایی که با بیشترین مشکل در این زمینه مواجه شدند شامل مهیار شمالی، دشت دامنه، اصفهان - برخوار، اردستان، فلاورجان و گلپایگان هستند.
از دیگر دشت‌های ممنوعه استان اصفهان می‌توان به مهیار جنوبی، کاشان، گلپایگان، نجف‌آباد، دشت آسمان، اردستان، باد - خالدآباد، مورچه خورت، کوهپایه - سگزی، اسفنداران، قمشه، مهرگرد، سمیرم، کٌمه، قبر کیخا، لنجانات، میمه، موته، علویجه - دهق، چادگان، بویین میاندشت، چهل خانه و طرق – ابیازن اشاره کرد.
شیشه‌فروش با بیان اینکه سطح آب‌های زیرزمینی در دشت‌های استان اصفهان بطور میانگین در هر سال ۳۰ سانتی‌متر کاهش می‌یابد و پایین‌تر می‌رود، اظهار داشت: این مشکلات از حدود ۳۵ سال گذشته آغاز شده و امروزه به شرایط بحرانی رسیده است.
وی با تاکید بر اینکه کاهش سطح سفره‌های آب زیرزمینی و برداشت بی‌رویه آب از چاه‌ها که بیشتر این آب برای کشاورزی استفاده می‌شود، باعث ایجاد شکاف‌های عمیق، تراکم لایه‌های آبرفت، حرکت رو به پایین زمین و پدیده فرونشست در بسیاری از دشت‌ها و مناطق استان اصفهان شده است، تصریح کرد: خشکسالی و کاهش بارندگی‌ها نیز این پدیده را تشدید کرده است.
شیشه‌فروش با اشاره به اینکه ۷۰ درصد مساحت استان اصفهان درگیر درجه‌های خفیف تا بسیار شدید خشکسالی است، افزود: فرونشست زمین، زلزله خاموش است و باید برای کاهش آن و اثراتش برنامه‌ریزی و اقدام کرد.
بررسی پدیده فرونشست در بناهای تاریخی و ورزشگاه نقش‌جهان
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان در پاسخ به این پرسش که خطر فرونشست زمین تا چه میزان مکان‌هایی مانند آثار تاریخی اصفهان و ورزشگاه نقش‌جهان را تهدید می‌کند، گفت: مقرر شده طرح‌های مطالعاتی گسترده‌ای درباره وضعیت فرونشست زمین در این مکان‌ها توسط نهادهای مرتبط از جمله اداره کل میراث فرهنگی و فولاد مبارکه با همکاری سازمان زمین‌شناسی کشور انجام شود.
ورزشگاه نقش جهان با ظرفیت ۷۵ هزار نفر در شمال اصفهان و در محدوده دشت برخوار قرار دارد که مدیریت اجرایی آن به مجتمع فولاد مبارکه واگذار شده است.
شیشه‌فروش با اشاره به اینکه هنوز خطر بسیار جدی در این مکان‌ها گزارش نشده است، افزود: این مطالعات با همکاری دانشگاه‌ها در حال انجام است اما از طرفی نهادهای متولی باید همواره نسبت به رصد شرایط و اتخاذ تدابیر و برنامه‌های پیشگیرانه برای هرگونه تهدید یا حادثه اقدام کنند.
وی با اشاره به اینکه در مناطقی از شمال و شرق کلانشهر اصفهان و همچنین اطراف فرودگاه بین‌المللی شهید بهشتی اصفهان شکاف‌هایی از فرونشست زمین مشاهده شده است، تصریح کرد: سازمان نظام مهندسی ساختمان موظف به بررسی تاب‌آوری ساختمان‌ها و تعیین معیار و ضوابطی برای افزایش آن بویژه در این مناطق است.
شیشه‌فروش با بیان اینکه بر اساس مطالعه‌های اولیه انجام شده در زمان حاضر خطر جدی فرودگاه اصفهان را در زمینه فرونشست زمین تهدید نمی‌کند، به دشت دامنه (در غرب اصفهان) اشاره و خاطرنشان کرد: حدود ۶ سال پیش بدلیل فرونشست زمین ۳۰۰ واحد مسکونی در آن منطقه با پدیده شکاف دیوارها مواجه شدند و از آن پس در آن محدوده ساخت و ساز صورت نمی‌گیرد.
وی به سایر اقدام‌های انجام شده برای مقابله با پدیده فرونشست زمین اشاره کرد و گفت: از سال ۸۶ تا ۹۸ بیش از ۶ هزار حلقه چاه غیر مجاز در استان اصفهان بمنظور تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی مسدود شده و وزارت نیرو مسوول این کار است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با بیان اینکه شرکت آب منطقه ای اصفهان موظف به شناسایی و پُر کردن چاه‌های غیر مجاز و نصب کنتورهای هوشمند برای جلوگیری از اضافه برداشت آب است، تصریح کرد: بر اساس مصوبه‌ای که با سازمان زمین شناسی کشور داشتیم مقرر شد طرح‌های مطالعاتی درباره دشت‌های اولویت‌دار انجام شود تا به فراخور آن اقدام‌های لازم صورت گیرد.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان، مرجع اعلام میزان فرونشست زمین را سازمان نقشه‌برداری کشور و مرجع مطالعات پهنه‌بندی فرونشست را سازمان زمین‌شناسی کشور اعلام کرد و گفت: مطالعات بر روی دشت مهیار انجام شده و سایر دشت‌ها در دست اقدام است.
وی اضافه کرد: جهاد کشاورزی نیز باید نسبت به اصلاح الگوی کشت و ترویج الگوهای کم آب بَر نیز اقدام کند بطوریکه تا کنون طرح آبیاری نوین در ۱۳۰ هزار هکتار از اراضی استان اصفهان اجرا شده است.
وی با بیان اینکه الگوی صحیح آبیاری نوین نیز در فضاهای سبز شهری باید اجرا شود، افزود: ۵۰ درصد شهرهای استان به این الگو مجهز شدند و صنایع نیز باید مصرف بهینه آب داشته باشند.
شیشه‌فروش با اشاره به اینکه اداره منابع طبیعی نیز باید به اجرای طرح‌های آبخیزداری بپردازد، ادامه داد: اداره راه و شهرسازی باید جاده‌های در معرض خطر فرونشست زمین را شناسایی و برای رفع خطر اقدام کند.
استان اصفهان حدود ۱۰ میلیون هکتار مساحت دارد که حدود ۶ میلیون هکتار آن مرتع، سه میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار بیابان و حدود ۱۰۰ هزار هکتار جنگل است.
نظر شما