اعتیاد به مواد مخدر از چالشهای مهم مخاطره آمیز سلامت عمومی محسوب می‌شود که همه گروه‌های جمعیتی و سنی را تهدید می‌کند و زمینه‌ساز بروز بسیاری از آسیبها و انحرافات اجتماعی است. اعتیاد فقط جنبه فردی و شخصی ندارد و علاوه بر تهدید سلامت جسم و روان افراد در جنبه‌های اخلاقی، اجتماعی و اقتصادی جامعه نیز آثار زیانبار و جبران ناپذیری بر جای می گذارد.
شیوع مواد مخدر صنعتی و روانگردان، تنوع و سهولت دستیابی به آنها و کاهش سن معتادان بر دامنه تبعات اعتیاد به مواد مخدر افزوده و آسیبهای اجتماعی را افزایش داده و استان خراسان رضوی با توجه به همجواری با افغانستان به عنوان عمده‌ترین تولیدکننده مواد مخدر از قربانیان اصلی قاچاق مواد افیونی و اعتیاد به آن است.
در اکثر جوامع، جوانان سالم ۱۵ تا ۲۰ ساله‌ای که برای کسب تجربه و یا در اثر معاشرت با دوستان نامناسب و یا معتادان به استفاده از مواد مخدر پرداخته‌اند، بیشترین طیف افراد معتاد را تشکیل می دهند، این گروه به علت نداشتن پشتوانه خانوادگی و تربیت صحیح و از روی حس کنجکاوی و همچنین در اثر معاشرت با کسانی که آنها را به استفاده از داروی مخدر تشویق می‌کنند، برای اولین بار مواد مخدر را تجربه نموده و دچار اعتیاد به مواد مخدر می‌شوند در این میان تعداد زیادی از فرزندان طلاق به عنوان کسانی که از تربیت صحیحی برخوردار نیستند به شکل قابل توجهی مستعد گرفتارشدن در دام اعتیاد به مواد مخدر هستند.
بر اساس اعلام سازمان پزشکی قانونی کشور، چهار هزار و ۴۷۲ نفر پارسال بر اثر سوءمصرف مواد مخدر، محرک، داروهای مخدر و مصرف چندگانه در کشور جان خود را از دست دادند. این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از آن ۲۱.۸ درصد افزایش داشته است. در این مدت استان های تهران با هزار و ۱۴۴، فارس با ۴۰۱ و خراسان رضوی با ۳۲۳ مورد بیشترین تعداد فوتی را داشتند.
حضور ۱۳۰ هزار معتاد در خراسان رضوی
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی هم گفت: معتادان به مواد مخدر در استان ۱۳۰ هزار نفر تخمین زده می‌شوند. حدود دو سوم معتادان هم متاهل هستند. همچنین هم اینک ۹ هزار معتاد متجاهر در خراسان رضوی وجود دارد و طی تحقیقاتی که انجام شده، کنجگاوی، لذت طلبی و فشار گروه همسالان از جمله موارد گرایش افراد به مواد مخدر بوده است.
محمد حسین صالحی با بیان این که پارسال نزدیک به ۱۵۰ میلیارد ریال اعتبار به منظور درمان و کاهش آسیب معتادان متجاهر در این استان هزینه شده است افزود: تجربه نشان داده آگاهی‌رسانی برای پیشگیری از اعتیاد بسیار مهم است و رسانه‌ها در این خصوص باید فعالانه‌تر عمل کنند چون می‌توانند نقش مهمی در آگاه سازی خانواده‌ها و کاهش آسیبهای اجتماعی ایفا کنند.
وی ادامه داد: در حوزه پیشگیری از اعتیاد و در حوزه درمان و صیانت اجتماعی طرح یاریگران زندگی در حال اجراست. همچنین طرح نجات از دیگر طرح هایی است که در حوزه مبارزه با مواد مخدر و پیشگیری از اعتیاد با شناسایی سمن‌های فعال در این حوزه و توانمند سازی آنها، درمان معتادان، حمایت از خانواده‌های آسیب پذیر معتادان و پاکسازی محلات فروشندگان موادمخدر و جمع آوری پاتوق‌ها و مراکز مصرف مواد مخدر اجرا می‌شود.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی گفت: در پی شیوع کرونا طرح جمع آوری معتادان متجاهر متوقف شد و بعد از آماده شدن پروتکلهای بهداشتی و تدوین آنها و مهیا شدن شرایط از اردیبهشت ماه امسال بار دیگر آغاز شد و تاکنون طی چهار مرحله هزار و ۶۰۰ معتاد متجاهر جمع آوری شده‌اند.
صالحی افزود: از این تعداد آزمایش ۳۰ نفر مثبت بودو معتادان بعد از ۱۴ روز قرنطینه در صورتی که علایم کرونا نداشته باشند به مراکز ماده ۱۶ ارجاع داده می‌شوند.
وی با اشاره به نرخ ۲.۷ درصدی شیوع اعتیاد در این استان ادامه داد: این میزان در کشور ۵،۴ درصد است و از جمله اقداماتی که امسال باید در استان خراسان رضوی مورد توجه دستگاه‌ها قرار گیرد تثبیت نرخ شیوع مواد مخدر است.
افزایش میزان مرگ و میر ناشی از اعتیاد
دبیر کمیته درمانی شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی گفت: میزان مرگ و میر بر اثر اعتیاد در در سه ماه نخست امسال ۱۴۱ نفر بوده است که نسبت به مدت مشابه پارسال ۳۴ درصد افزایش یافته است و از این تعداد ۱۵ نفر زن و بقیه مرد هستند.
وحید اشرفی افزود: در چهار ماه نخست امسال هم ۱۳ تن انواع مواد مخدر در خراسان رضوی کشف و ضبط شد که نسبت به مدت مشابه پارسال ۲۲ درصد افزایش یافته است.
وی ادامه داد: با توجه به میزان سخت گیریها کمترین ورودی مواد مخدر از سمت مرز افغانستان است بیشترین میزان مواد از سایر استانها به خراسان رضوی می‌آید. مواد مخدر از سمت افغانستان به پاکستان، دریای عمان و خلیج فارس و سواحل استانهای جنوبی کشور فرستاده و از راه استانهای مجاور وارد خراسان رضوی می‌شود.
دبیر کمیته درمانی شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی با بیان این که هم اینک ۷۵۰ مرکز درمانی و ۱۰ مرکز ماده ۱۶ مربوط به ترک اجباری در خراسان رضوی فعال است افزود: دو مورد از مراکز ماده ۱۶ دولتی و هشت مورد غیر دولتی است و طی یک ماه اخیر یک مرکز در شهرستان سبزوار راه اندازی شده است و چهار مرکز هم در نیشابور، قوچان، تربت حیدریه و تربت جام تا پایان سال راه اندازی خواهد شد که ظرفیت هر کدام از این مراکز ۲۰۰ نفر است.
اشرفی افزود: اردوگاه حسن آباد با ظرفیت نهایی پذیرش سه هزار نفر و در فاز اول با ۵۰۰ نفر در سه ماه آینده و ارودگاه برزش آباد با ظرفیت هزار نفر تا پایان سال آماده خواهد شد.
وی ادامه داد: هم اینک ۹۰ مرکز بستری کوتاه مدت، دو مرکز اقامتی بلند مدت، ۱۶ مرکز کاهش آسیب و هفت مرکز حمایتی و چهار مرکز توانمند سازی در استان فعال است.
دبیر کمیته درمانی شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی گفت: خطرناکترین سن اعتیاد زیر ۱۸ سال است و پیشگیری به همین سمت برده شده و از دبستان و دبیرستان شروع شده است و با توجه به شیوع کرونا اگر قرار باشد تداوم بیابد آموزشها به صورت مجازی خواهد بود و سرفصلها و زیر ساختها هم آماده است اما آموزشها در دبستان به صورت غیر مستقیم و در دبیرستان مستقیم است.
اشرفی افزود: ۹۵ درصد از افراد جامعه سالم هستند و تمام تلاش ما این است که افراد سالم جامعه هم درگیر مواد نشوند پیشگیری راهی طولانی مدت، دیر بازده اما موثر است اما درمان هزینه بر و دارای درصد موفقیت پایینی است لذا در سیاستگذاریها باید به سمت پیشگیری حرکت کنیم.
آگاهی بخشی برای مبارزه با اعتیاد
دبیر کمیته فرهنگی - پیشگیری شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی هم با بیان این که مهمترین پیامد فردی و اجتماعی اعتیاد این است که زمینه‌ساز سقوط بسیاری از ارزشها و هنجارهای فرهنگی و اخلاقی می‌شود و سلامت جامعه را به طور جدی به خطر می‌اندازد.
محسن نظری افزود: در تهاجم و نفوذ فرهنگی، پدیده مواد مخدر، مهم ترین عاملِ به تباهی کشیدن و انحطاط اخلاقی جوامع به شمار می رود و شاید بتوان مهمترین پیامد فردی و اجتماعی اعتیاد را ناکارآمدی یک عنصر مفید در اجتماع و خانواده برشمرد چرا که فرد معتاد که می توانست عنصر مفیدی در جامعه بشری باشد تبدیل به یک عنصر ناسالم و ناکارآمد می‌شود.
وی ادامه داد: رویکرد مقابله با مواد مخدر در کشور از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۵ مبتنی بر مقابله با عرضه بود و بعد که منجر به نتیجه مطلوب در کاهش این معضل نشد مقابله با عرضه و تقاضا توام با هم مورد توجه قرار گرفتند ولی باز هم این فعالیتها اثربخشی مطلوبی نداشته و باید با فرهنگ سازی و آگاهی بخشی جامعه دغدغه عمومی نسبت به این آسیبها را افزایش داد.
نظری اظهار داشت: باید آسیب اجتماعی اعتیاد به یک دغدغه مهم در جامعه و بین خانواده‌ها تبدیل شود و با فرهنگ سازی و آگاهی بخشی، مردم و به خصوص نوجوانان و جوانان را با آسیبهای اعتیاد آشنا کرد.
نظر شما