روزگار کرونایی و ضرورت تغییر شیوه‌های عزاداری محرم در بوشهر

مردم استان بوشهر به واسطه ارادت و عشق به امام حسین (ع) همانند دیگر استان‌های کشور هر سال بعد از عید غدیر خم با شور و شوق خاصی خود را برای برپایی مجالس عزاداری سرور و سالار شهیدان آماده می‌کنند.

عزاداری سرور و سالار شهیدان در استان بوشهر همانند سایر شهرها و روستاهای کشور در ماه محرم علاوه بر مراسم زنجیر ‌زنی، سینه ‌زنی سنتی و روضه‌ خوانی دارای آئین‌های خاصی است.

مکان‌های عزاداری در استان بوشهر به دلیل شرایط خاص آب و هوایی بیشتر مسجدها، حسینیه‌ها و منازل شخصی و به صورت خیلی محدود در قالب دسته‌های عزاداری درمیدان‌ها ، خیابان‌ها و کوچه‌ها است و همزمان با فرا رسیدن ماه محرم سردرخانه‌ها، تکایا و امامزاده‌ها را با پارچه‌ها و پرچم، سیاه پوش می‌کنند و آنهایی که نذر دارند لباس سیاه می‌پوشند و خود را برای عزاداری و پختن نذری‌های ماه محرم آماده می‌کنند.

در استان بوشهر۴۳ اثر معنوی به عنوان آثار ناملموس در فهرست ملی به ثبت رسیده که بیشتر این آثار مربوط به آئین‌های محرم است.

عزاداری سنتی استان بوشهر به عنوان یکی از آئین‌های محرم در این استان است که به ثبت آثار ملی درآمده و هر سال جمعیت زیادی از شهرهای دور و نزدیک برای دیدن این شیوه عزاداری به این استان سفر می‌کنند.

اما محرم امسال به واسطه شیوع ویروس کرونا حال و هوای دیگری دارد و به دلیل شیوع گسترده این ویروس امکان برگزاری بسیاری از آئین‌های عزاداری به مانند هر سال وجود ندارد.

همچنین بنا به فرموده رهبر معظم انقلاب همزمان با عید قربان، ایشان معیار در برگزاری عزاداری‌های محرم را ضوابط کارشناسان بهداشتی و ستاد ملی مقابله با کرونا بیان کردند و فرمودند: هرچه آنها لازم بدانند، باید مراعات شود. همه سوگواران حسینی، هیأت‌ها و مداحان موظف هستند به هرچه ستاد ملی مبارزه با کرونا اعلام می‌کند، عمل کنند؛ زیرا موضوع بسیار مهم است.

حضرت آیت الله خامنه ای به مساله عزاداری در محرم اشاره و تصریح کردند: در عزاداری‌ها معیار آن چیزی است که ستاد ملی کرونا اعلام می‌کند. بنده هر چه آنها لازم بدانند مراعات خواهم کرد. توصیه و تأکید من به همه عزاداران، هیات‌ها، منبری‌ها و مداحان نیز این است که ضوابط ستاد ملی کرونا باید رعایت شود، زیرا اگر همین مقدار مراقبت و کنترل هم سست شود، فاجعه‌ای بزرگ پدید خواهد آمد.

این فرمایش رهبر معظم انقلاب حجت را بر همه تمام کرد و همگی در راستای حفظ جان انسان‌ها باید به شیوه دیگری این مناسبت‌های مهم را گرامی بداریم و یقین بدانیم که روزی این ویروس منحوس برچیده می‌شود و می‌توانیم بدون نگرانی به سوگواری سرور و سالار شهیدان بپردازیم چرا که هرآنچه ما داریم از محرم و صفر است. 

ضرورت توجه به شیوه‌های نوین عزاداری در محرم امسال 

برهمین اساس معاون کل وزیر بهداشت نیز اعلام کرد: روش‌های نوین عزاداری که در تلفیق با مراسم عزاداری هستند مانند شعار هر خانه یک حسینیه باید مورد توجه همه مردم قرار گیرد.

ایرج حریرچی گفت: برای مقابله با شیوع ویروس کرونا امسال برنامه‌هایی مانند نخل گردانی در یزد یا دسته جات سینه زنی در بوشهر و خوزستان در ایام محرم ممنوع شده بهترین ناظر در این مساله خود مردم هستند.

وی با اشاره به شیوه‌نامه‌های بهداشتی برای پیشگیری از ابتلا به کرونا در ایام محرم اظهار داشت: تهیه شیوه‌نامه‌های بهداشتی با هماهنگی هیات‌ها، متولیان، سازمان تبلیغات اسلامی و حوزه علمیه صورت گرفته‌است و به طور کامل بومی و قابل اجراست.

حریرچی افزود: خطوط قرمز در شیوه‌نامه‌های بهداشتی مشخص شده و از آن جایی که اصل تجمع، خلاف پروتکل و دستورالعمل است بنابراین تمامی این موارد در شیوه نامه‌های بهداشتی زمان محرم ذکر شده‌است.

وی با بیان اینکه حدود ۸۰ هزار هیات رسمی درکشور وجود دارد، تاکید کرد: هماهنگی که با حضور وزیر بهداشت و وزیر کشور در هیات‌های رسمی انجام شده، آقای قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی مسئولیت اعلام موارد و نظارت را خواهند داشت و ایشان بهتر از همه با ما همکاری می‌کنند.

حریرچی ادامه داد: سه هدف اصلی را دنبال می‌کنیم، مانند اینکه بزرگداشت شعائر اسلامی باید انجام شوند، خط قرمز ما حفظ سلامتی مردم است تا حتی یک بچه هیاتی هم تب نکند، بنابراین روش‌های نوین عزاداری که در تلفیق با مراسم عزاداری هستند مانند شعار هر خانه یک حسینیه باید مورد توجه تمام مردم قرار گیرد.

وی گفت: هیچ ایرادی ندارد که مداح مشهور ما برای دو نفر در خانه شهدا یا در کوره پزخانه‌ها در اتاق ۱۰ متری روضه بخواند زیرا حفظ سلامتی مردم بسیار حائز اهمیت است.

حریرچی افزود: از ۱۵ تیر استفاده از ماسک و رعایت پروتکل‌های بهداشتی افزایش پیدا کرده‌است از این رو در دو هفته اخیر تعداد بستری کل کشور و موارد مثبت کاهش پیدا کرده و استان‌های قرمز کمرنگ شده‌است.

وی گفت: این بیماری تا چند دهه اثر خواهد داشت و هیچ راه حل کوتاهی ندارد و ممکن است هیچ وقت واکسن موثر که اپیدمی را کنترل کند، ساخته نشود.

تاکید اسلام بر حفظ جان انسان‌ها

مدیریت حوزه علمیه استان بوشهر گفت: بیش از پنج ماه است که همه دنیا با ویروس کرونا درگیر است و این ویروس باعث تعطیلی بسیاری از مراسم‌ مهم مذهبی از جمله شب‌های قدر، نماز عید فطر و سایر آئین‌های دیگر برای حفظ سلامت مردم شده‌است.

حجت الاسلام رضا خدری افزود: محرم نیز از جمله مراسم‌ و آئین‌هایی است که همه شیعیان و بویژه ملت ایران همه سال را به شوق گرامیداشت این ماه و عزاداری و حفظ نام و یاد سرور و سالار شهیدان طی می‌کنند.

خدری اضافه کرد: در این شرایط نیز مردم راغب و مشتاق برگزاری مراسم‌ عزاداری امام حسین (ع) هستند اما همه باید خود را ملزم به رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی ستاد ملی کرونا و به تبع آن ستاد استانی کرونا در استان بوشهر بدانیم.

وی ادامه داد: براساس مبانی دین اسلام که تاکید زیادی بر حفظ جان انسان‌ها دارد همه مومنان و علاقمندان به امام حسین (ع) باید خود را ملزم به رعایت قوانین بدانند و براساس برنامه‌های تعریف شده توسط ستاد ملی کرونا اقدام کنند.

خدری تاکید کرد: برای عزاداری امام حسین (ع) حفظ سلامت مردم مهم است و اگر مشکلی در این روزها برای کسی پیش آید به طور یقین این قشر نخستین کسانی هستند که از این وضع ناراحت می‌شوند در این ارتباط این افراد به طور قطع شرایط را بهتر و بیشتر از همه درک می‌کنند و تلاش دارند که مشکلی برای سلامتی مردم به وجود نیاید.

وی با اشاره به برگزاری آئین‌های سنتی عزاداری در استان بوشهر گفت: مداحان و بانیان تلاش کنند با توجه به شرایط شیوع بیماری هیچ تجمعی به وجود نیاید و دستورالعمل‌های بهداشتی به صورت کامل اجرا شود.

خدری بر ضرورت نقش صدا و سیما در محرم امسال در زمینه پخش آئین های عزاداری و سخنرانی‌های موثر تاکید کرد.  

ضرورت رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی در عزاداری‌های بوشهر

امام جمعه موقت بوشهر گفت: امروز کل دنیا با شیوع ویروس منحوس کرونا مواجه است و همه موظف به حفظ جان خود و دیگران هستند، به همین دلیل عزاداری و سوگواری بایستی با رعایت همه دستورالعمل‌های بهداشتی برگزار شود.

حجت الاسلام یوسف جمالی افزود: اشک و گریه برای مظلومیت ائمه معصومین(ع) در مذهب شیعه مظهر ظلم ستیزی و احیای ارزش‌های دینی است.

امام جمعه موقت بوشهر اظهار داشت: در مکتب اهل بیت عصمت و طهارت(ع)  یک قطره اشک و عزاداری معنا و مفهوم وسیعی دارد که شور و معرفت در هم آمیخته را در محافل دینی قوت می‌بخشد.

وی یادآور شد:آنچه در راه امام حسین (ع) مهم است روحیه استکبار ستیزی، ظلم ستیزی و مقاومت در مقابل مستکبران است و سرمنشا انقلاب اسلامی نیز که بالاترین انقلاب‌ها درعصر کنونی به شمار می‌رود، قیام عاشورا است و سرمنشا صبر و مقاومت مادران، همسران و خواهران این سرزمین نیز از حضرت زینب (س) است.

جمالی با تاکید براینکه چراغ عزاداری امام حسین (ع) هیچگاه خاموش نمی‌شود، گفت: بنا به توصیه رهبر معظم انقلاب در این شرایط سخت شیوع بیماری کرونا نظر کارشناسان در شیوه برگزاری آئین‌های محرم اصل است.

وی ادامه داد: در این مسیر رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی با توجه به شیوه عزاداری سنتی استان بوشهر ضروری است و کارشناسان بهداشتی به دنبال برگزار نشدن مراسم‌های عزاداری نیستند بلکه هدف آنها رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی است.

جمالی تاکید کرد: بانیان و هیات‌های عزاداری مطابق دستور العمل‌ها از تجمع‌های بزرگ بپرهیزند، رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و از ماسک استفاده کنند همچنین به جای نذری‌های معمول نذر ماسک داشته باشند.

وی یادآور شد: امروز جامعه به معنویت نیاز دارد اما باید مسائل بهداشتی را به طور کامل رعایت کرد تا کسی آسیبی نبیند.

حذف سینه زنی سنتی، کتل گردانی و دمام از عزاداری‌های محرم امسال در بوشهر

یکی از مداحان استان بوشهر گفت: براساس فرمایش رهبر معظم انقلاب اسلامی توجه به نظر کارشناسان بهداشتی در زمینه  برگزاری آئین‌های محرم ضروری است.

مصطفی گراشی اضافه کرد: براین اساس با توجه به تصمیم ستاد استانی کرونا امسال سینه زنی سنتی، کتل گردانی و و آیین سنج و دمام به دلیل ازدجام جمعیتی که این مراسم دارد به طور قطع در این استان برگزار نمی‌شود.

وی افزود: تاکید ستاد کرونا و مسئولان سازمان تبلیغات اسلامی و اوقاف و امور خیریه استفاده از فضای مجازی و صدا و سیما است که باید با هماهنگی انجام شده برنامه‌های مفیدی تدوین و به نمایش گذاشته شود تا به این وسیله این خلا پر شود.

گراشی در باره نذری‌های ماه محرم بیان کرد: با توجه به هوای گرم امسال قرار است که هیچ نذری تهیه نشود و اگر کسی تمایل به دادن نذری داشته باشد می‌تواند مواد اولیه را به صورت خشک در اختیار خانواده‌های نیازمند قرار دهد.

مغایرت برگزاری آیین‌های عزاداری سنتی بوشهر با رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی 

گراشی با اشاره به ضرورت برگزاری روضه‌های خانگی اضافه کرد: هر خانواده می‌تواند بدون تجمع و با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی در سوگ سرور و سالار شهیدان به عزاداری بپردازد.

وی مردم را به صبر و بردباری بویژه در این روزها توصیه کرد و گفت: مردم، هیات‌های عزاداری، مداحان و قشرهای مختلف در این شرایط خاص به نظر پزشکان و کارشناسان بهداشتی توجه داشته باشند زیرا بیماری کرونا بسیار جدی است و هر گونه بی احتیاطی می‌تواند جان انسان‌های زیادی را به خطر بیندازد.

گراشی یادآور شد: مردم استان بوشهر بدانند شرایط خاص جوی این استان و حضور جمعیت زیادی از مردم در مکان سربسته برای مدت طولانی انتشار گسترده ویروس و بیماری در جامعه را به دنبال دارد و این شرایط می‌تواند استان را در شرایط سختی قرار دهد.

وی تاکید کرد: کسانی که ادعا می‌کنند عزاداری‌ها را با فاصله‌گذاری اجتماعی برگزار می‌کنیم این تنها یک ادعاست و امکان پذیر نخواهد بود.

نوحه خوان‌ بوشهری گفت: عزاداری در ماه محرم، به خودی خود هدف نیست بلکه ابزاری است برای رسیدن به اهداف بلند حضرت سید شهدا (ع)،  ضمن اینکه سیرهً اهل بیت، خواهان سلامت روح و روان بشریت است و قدر مسلم با توجه به شرایط حاکم بر جهان و همین طور دیار ما بوشهر که سلامتی مردم از خطر ویروس مرگبار کرونا تهدید می‌شود، هیچ توجیهی برای انجام مراسم محرم وجود ندارد.

حمید دشتی فرد ملقب به "ناخدا" با بیان اینکه برخی مراسم‌ را می‌توان با حفظ پروتکل‌های بهداشتی از جمله روضه خوانی، سخنرانی، سینه زنی هیاتی به صورت ایستاده و با رعایت فاصله اجتماعی و نکات بهداشتی، انجام داد، ولی سبک سینه زنی سنتی بوشهری را به هیچ عنوان نمی‌توان انجام داد، چون به طور قطع تبعاتی از جمله شیوع بیشتر کرونا و در راس آن مرگ و میر را در پی خواهد داشت.

برهمین اساس به عنوان یکی از خادمان اهل بیت (ع) به صراحت می‌گویم امسال برای رعایت سلامت عزاداران و سایر مردم، سینه زنی بوشهری برگزار نشود.

 رئیس دانشگاه علوم پزشکی بوشهر گفت: محرم ماه عزاداری سرور و سالار شهیدان است و همه ما از کودکی با این روزها خاطراتی داریم اما امسال به دلیل شیوع ویروس کرونا این ماه را باید با شکل و شیوه خاصی پشت سر بگذاریم.

دکتر سعید کشمیری افزود: شیوه خاص آئین‌های عزاداری سنتی در استان بوشهر اجرای دستورالعمل‌های بهداشتی خاصی را می‌طلبد.

وی اعلام کرد: استان بوشهر از جمله استان‌های گرمسیری با رطوبت بالا است و با توجه به گرم شدن هوا در روزهای پیش رو امکان عزاداری در فضای باز وجود ندارد به همین دلیل عزاداران در محیطی بسته مانند مسجد و حسینیه باید اقدام به عزاداری کنند که این شیوه تجمع در محیط‌های بسته باعث انتقال بیماری می‌شود.

کشمیری با اشاره به فرمایش‌های رهبر معظم انقلاب در باره برگزاری مراسم عزاداری محرم افزود: فرمایش رهبر معظم انقلاب برای همه ما حجت است و بنا به شرایط خاص استان امکان برگزاری آئین‌های عزاداری سنتی به شکل معمول وجود ندارد.

وی تاکید کرد: با توجه به شرایط خاص حاکم بر استان و شکنندگی وضع موجود صرف رعایت اصل فاصله‌گذاری کافی نیست زیرا در فضای بسته همراه با کولر روشن به دلیل اینکه هوا دوباره برمی‌گردد امکان ابتلا را بالا می‌برد.

کشمیری بیان کرد: براساس نظر کارشناسان بهداشتی هرگونه تجمع بیش از ۱۰ نفر در محیط سربسته بویژه در استان بوشهر که به دلیل شرایط خاص آب و هوایی باید از کولر استفاده شود خطرناک و امکان ابتلا را افزایش می‌دهد.

به گفته کشمیری مردم تجربه مرگ بیش از ۳۰۰ نفر از همشهریان و کارکنان بهداشت و درمان را از زمان شیوع کرونا تاکنون را فراموش نکنند.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی بوشهر گفت: هرچند در زمان حاضر به دلیل مدیریت بیماری ابتلا و بستری در استان ثابت شده اما این شرایط شکننده است و کمترین سهل انگاری امکان شعله ور شدن بیماری را فراهم می‌کند.

کشمیری اضافه کرد: این بیماری هیچ ملاحظه و تعارفی بر نمی‌دارد و مساله حفظ جان همشهریان و عزیزانمان است که باید نسبت به آن حساس باشیم.

امکان برگزاری آئین‌های سنتی عزاداری در استان بوشهر وجود ندارد

استاندار بوشهر گفت: با توجه به وضعیت هشدار این استان در موضوع شیوع بیماری کرونا، برگزاری آیین‌های عزاداری ماه محرم به شیوه سنتی در این استان امکان پذیر نیست.

عبدالکریم گراوند با اشاره به فرمایش رهبر معظم انقلاب درمورد برگزاری آیین‌های عزاداری ماه محرم افزود: رهبر انقلاب در فرمایش اخیر خود تاکید بر استفاده از نظر کارشناسان بهداشتی برای مراسم ماه محرم داشتند.

وی بیان کرد: هیات‌های مذهبی و بزرگان آیین‌های عزاداری بوشهر هم با درک درستی که فرهنگ عاشورا و شعور حسینی داشتند در بیانیه ایی اعلام کردند که عزاداری‌های ماه محرم در چارچوب اعلام شده از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا برگزار می‌شود.

استاندار بوشهر ادامه داد: در این شرایط باید از ظرفیت هیات‌های مذهبی  و مداحان استان برای جمع‌آوری کمک‌های مومنانه استفاده و این کمک‌ها را بین نیازمندان توزیع کرد.

گراوند تاکید کرد: شهرداری‌ها و دهیاری‌ها رنگ و بوی شهرها و روستاها را حسینی کنند تا همه شهرهای استان فضای محرم و عزاداری سرور و سالار شهیدان داشته باشد.

استاندار بوشهر  گفت: تدابیر لازم برای استفاده از ظرفیت صدا و سیما و فضای مجازی برای برگزاری آیین‌های ماه محرم اندیشیده شود.