افزایش نگرانی‌ها برای دسترسی همه کشورها به واکسن کرونا

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا به نقل از رسانه های غربی، هنوز واکسنی برای استفاده به تائید و تصویب نهایی نرسیده، اما دولت های سراسر جهان صدها میلیون دُز واکسن در حال تولید و ساخت را خریداری کرده اند.

مقام هایی که این قراردادها را امضا کرده اند، عمدتا از کشورها یا مناطقی هستند که از ظرفیت تولید انبوه برای تامین مایحتاج مردم خود به واکسن را برخوردار هستند.

قبل از اینکه هر واکسنی چراغ سبز را دریافت کند، به نظر می رسد که کشورهای درحال توسعه با تاخیرهای طولانی در دسترسی به منابع حیاتی روبه رو هستند.

دکتر «مانوئل مارتین» مشاور سیاسی در سازمان پزشکان بدون مرز گفت: تصور می کنم این نگرانی ای بود که اکنون به واقعیت تبدیل می شود.

وی افزود: متاسفانه کشورهایی با درآمد بالا، به نسخه های اولیه واکسن در صورت موفقیت آمیز بودن آن دسترسی می یابند.

وی ادامه داد: کشورهای ثرومند می توانند بخش اعظم جمعیت شان را واکسینه کنند، اما کشورهایی با درآمد پایین و متوسط که برخی شان به شدت از کرونا متاثر شده اند، برای این منظور به زحمت خواهند افتاد.

نگاهی به توافق های منعقد شده نشان می دهد که ترس و نگرانی از این مساله احتمالا مبالغه شده نیست.

توافقی برای دستیابی به ۴۰۰ میلیون دُز واکسن دانشگاه آکسفورد، چندی پیش از سوی «ائتلاف فراگیر واکسن» که متشکل از کشورهای فرانسه، آلمان، ایتالیا و هلند است، منعقد شد.

انگلیس در توافقاتش برای ۲۵۰ میلیون دُز در زمینه چهار واکسن خطر کرده و دولت آمریکا نیز ۱۰۰ میلیون سوزن را در قالب توافقی ۱.۹۵ میلیارد دلاری خریداری کرده است و قصد دارد ۵۰۰ میلیون سوزن دیگر را نیز به دست آورد.

دولت های اروپا و آمریکای شمالی نیز سرمایه گذاری کلانی در زمینه تحقیقات واکسن داشته اند که بدین ترتیب در صف نخست دریافت واکسن پس از تائید نهایی قرار می گیرند.

امارات متحده عربی نیز خود را به برنامه های تولید واکسن ارتباط داده، به طوری که آزمایش های بالینی واکسن های چینی و روسی قرار است در این کشور انجام شود، امری که در نهایت به تولید داخلی واکسن در امارات منتهی می شود.

اما ابتکاراتی نیز برای کمک به کشورهای فقیرتر جهت دستیابی به واکسن مطرح است که شامل «کواکس» با هدایت سازمان جهانی بهداشت، ائتلاف آمادگی همه گیر (Cepi) و ائتلاف جهانی واکسیناسیون و ایمنی سازی (گاوی) می شود.

در طرح کواکس قرار است ۲ میلیون دُز واکسن تا پایان سال آینده میلادی با تمرکز بر ۲۰ درصد از جمعیت آسیب پذیر در ۱۶۵ کشور توزیع شود.

در میان این کشورها، ۷۵ کشور متمول تر هستند که در میان شان امارات نیز دیده می شود که به این طرح ابراز تمایل کرده اند. این کشورها می توانند به کشورهای کم درآمدتر کمک هزینه دریافت واکسن اختصاص دهند.

اما پرسشی که به ویژه از سوی پزشکان بدون مرز مطرح است، این است که آیا گاوی که نوعا اجرای برنامه های تامین واکسن در کشورهای فقیرتر را برعهده دارد، سازمانی مناسب برای مدیریت یک طرح جهانی خواهد بود، طرحی که مذاکراتی را با کشورهایی با درآمد متوسط و بالا را نیز در برمی گیرد. موضوع مهم دیگر تامین مالی مورد نیاز برای این کار است.

امید است که حامیان مالی اولیه بتوانند کشورهای دیگر را به اهدا و کمک رسانی ترغیب کنند. افراد خَیِر دخیل در سرمایه گذاری نیز می توانند از طرح های عملیاتی واکسن حمایت کنند.

در همین حال، علاوه بر فشار اخلاقی، منافع شخصی ممکن است دولت ها را مشتاق به اطمینان از این مساله کند که کشورهای دیگر فرآورده های موردنیاز را دریافت می کنند به ویژه اگر شرکای تجاری مهمی باشند.

اما نگرانی مهم در ارتباط با کشورهایی با درآمد متوسط جود دارد که از منابع کافی برای خرید مایحتاجات خود در بازاری پررقابت برخوردار نیستند. این کشورها شامل برزیل، هند و پاکستان از جمعیت بالایی برخوردارند، ممکن است نتوانند به میزان کافی تامین شوند.

عوامل لجستینکی نیز ممکن است مطرح باشد. ممکن است برخی کشورهای خاص در مقایسه با کشورهایی که برنامه سالانه واکسیناسیون آنفلوانزا داشته اند، شناسایی افراد در معرض خطر را دشوارتر بیابند.

اینکه واکسن یا واکسن ها از شیوع ویروس جلوگیری کند یا از توان محدودکننده بیشتر برای توقف ابتلا به بیماری برخوردار باشد نیز نحوه پیشرفت واکسیناسیون جهانی را مشخص می کند.

چنانچه یک واکسن صرفا از بیماری جلوگیری کند، دولت ها ترجیح می دهند گروه های آسیب پذیرتر را به جای همه جمعیت کشورشان واکسینه کنند.

با وجود همه این نگرانی ها، برخی ناظران در سطح گسترده ای نسبت به ارائه و توزیع واکسن کرونا خوش بین هستند.

چین با ارتباطات قوی اش با آفریقا ممکن است مایل به تامین واکسن به این قاره باشد که از ظرفیت تولید قابل توجهی بی بهره است.

در همین حال، ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه از ثبت نخستین واکسن کرونا در این کشور خبر داده است.

دانشمندان و مقام های بهداشتی نسبت به ظرفیت این کشور برای تولید واکسن کرونا شک و تردید دارند و می گویند واکسن هنوز نیاز به آزمایش های بالینی دارد تا موثر و ایمن بودنش مورد تائید قرار گیرد.

مقام های روس ابراز امیدواری کرده اند که به زودی شروع به ایمن سازی مردم با این واکسن کنند.

اما کارشناسان بخش بهداشت و درمان هشدار می دهند که بدون آزمایش بالینی فاز سه در مقیاس بالا، نمی توان مشخص کرد که آیا واکسن کارایی دارد و عوارض جانبی آن چه خواهد بود.

«دانیل سالمون» مدیر موسسه ایمنی واکسن دانشکده بهداشت بلومبرگ جان هاپکینز گفت: آزمایش فاز سه برای تولید دارو و واکسن، بسیار حیاتی است.

«پل اوفیت» مدیر مرکز آموزش واکسن در بیمارستان کودکان فیلادلفیا نیز ابراز نگرانی کرد که تائید واکسن در روسیه، آمریکا را برای استفاده از واکسن قبل از آماده شدن تحت فشار قرار دهد.

سازمان جهانی بهداشت گفته است که راهکاری جادویی برای حل مشکل کرونا وجود ندارد، ویروسی که بیش از ۲۰ میلیون نفر را در سراسر جهان مبتلا و بیش از ۷۴۵ هزار نفر را به کشتن داده است.
 

براساس اعلام سازمان جهانی بهداشت، در حال حاضر بیش از ۱۵۰ واکسن در سراسر جهان از جمله روسیه در حال تحقیق و تولید است و ۲۶ مورد آن در مرحله آزمایش انسانی قرار دارد.

همچنین واکسن کرونا با مانع سخت سازمان جهانی بهداشت برای تائید نهایی مواجه است.

تولید و آزمایش واکسن، امری زمان بر، پیچیده و پرهزینه است که ماه ها و حتی سال ها ادامه می یابد.

سریعترین واکسن تولید شده تاکنون، قبل از آنکه در سال ۱۹۶۷ مجوز نهایی را دریافت کند، بیش از چهار سال زمان برد.

بعلاوه، دانشمندان در مورد تاثیرات کوتاه مدت و بلندمدت کرونا بر بدن انسان هشدار می دهند. دانشمندان می گویند این ویروس فقط هفت ماه پیش کشف شد و هنوز مطالعات عمیقی در مورد آن انجام نشده است.

آزمایش های اولیه، در سطحی محدود انجام می شود به طوری که یک دارو یا واکسن روی ۲۰ تا ۸۰ داوطلب سالم آزمایش می شود. اما آزمایش های فاز سه که عمدتا به طور رندوم افراد را انتخاب می کند، می تواند شامل آزمایش روی هزاران نفر با پیشینه های متفاوت باشد و باید هر گونه عوارض جانبی بالقوه در قالب آن از میان برداشته شود.

محققان هنوز اطلاعاتی در مورد آزمایش روی واکسن ها ارائه نداده اند که شامل اطلاعاتی در مورد ایمن بودن، میزان تاثیر و کارایی و تاثیرات جانبی احتمالی و طولانی مدت آن می شود.