به گزارش خبرنگار ایرنا، اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد در نشست اخیر این نهاد به قطعنامه ارائه شده از سوی آمریکا که به دنبال تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران بود، رای ندادند. این اتفاق از سویی شکست سیاستهای یکجانبه گرایانه آمریکا بود و از سوی دیگر هنر دیپلماتهای ایران در بهره گیری از ظرفیت‌های بین المللی را نشان داد. آمریکای ترامپ در سه سال اخیر با اتخاذ یکجانبه گرایی آشکار و علنی که در قالب سیاست "آمریکای اول " را در پیش گرفت به نوعی در مقابل چندجانبه گرایی به عنوان رویه مرسوم و مورد قبول جامعه جهانی شورش کرد. بی اعتنایی به تعهدات بین المللی و خروج از نهادهایی که نماد و نمود چندجانبه گرایی هستند، بی محلی به تعهداتی که دولت‌آمریکا به کشورهای مختلف داشت در نهایت نتیجه و ثمره اش ناکامی در شورای امنیت بود. هرچند آمریکای ترامپ پیش از این هم نتوانسته بود موفقیتی در جلب حمایت جامعه جهانی به دست بیاورد.
با این حال دستگاه دیپلماسی ایران در این مسیر دشوار و با وجود مرارت‌هایی که دولت ملت ایران تحمل کرد، مسیر و سمت درست را اتخاذ کرد. ایران در سالهای اخیر بارها به جامعه جهانی خطرات یکجانبه گرایی‌آمریکا را گوشزد کرد. و تاکید دیپلماسی ایران این بود که ایران اگرچه ممکن است نخستین قربانی چنین سیاست غیرمسئولانه ای باشد با این وجود یکجانبه گرایی هر چیزی که در مسیرش باشد را از پیش روی خود برمی دارد و اگر قرار باشد این سیاست تداوم داشته باشد عملا نهادهای بین المللی و همکاری و تعامل برای برون رفت از مشکلات جامعه بشری موضوعیت خود را از دست می‌دهد. دستگاه دیپلماسی به لحاظ عملی هم تلاش کرد از ابزارها و ظرفیت‌های موجود در جامعه بین المللی استفاده کند. طی سالهای اخیر بسیاری از منتقدان دولت، دیپلماسی را متهم به ضعف و سستی در برابر آمریکا می کردند و راهکارهای هیجانی را تجویز می کردند با این حال دولت و دستگاه دیپلماسی صبورانه مسیر درست را اتخاذ کرد و توانست کشورهای بیشتری را به سمت تعامل با ایران هدایت کنند.
در رای گیری شورای امنیت تنها جمهوری دومینیکن با آمریکا همراهی کرد، و کشورهای آلمان، فرانسه، بریتانیا، بلژیک، اندونزی، آفریقای جنوبی، استونیا، نیجر، تونس، ویتنام، سنت وینسنت و گرنادین به این قطعنامه رای ممتنع دادند و چین و روسیه هم رای منفی دادند و به این ترتیب هنر دیپلماسی مردان روحانی بیش از پیش مشخص شد.
اینکه قدرتی در ابعاد آمریکا این چنین منزوی شده باشد به طوری که تنها یک کشوری اقماری حاضر به همراهی با آن در شورای امنیت شود، کاری است که تنها از دست ترامپ برمی‌آید. سید عباس موسوی سخنگوی وزرات امور خارجه که امروز مراسم تودیع وی برگزار شد، در یکی از آخرین موضع گیری‌های سخنگویی در این خصوص نوشت: «در تاریخ ۷۵ ساله سازمان ملل سابقه نداشته که آمریکا تا این حد منزوی باشد. برغم همه سفرها، فشارها و دوره گردی ها، آمریکا توانست فقط یک کشور کوچک را با خود همراه کند. دیشب دیپلماسی فعال ایران در کنار استحکام حقوقی برجام آمریکا را برای چندمین بار در شورای امنیت شکست داد.»
دیپلماسی در کنار سایر ابزارهای و مولفه های قدرت کشورها مولفه و ابزاری بسیار موثر به شمار می رود. نقش و جایگاه این عنصر در چنین مقاطعی بیش از پیش خود را نشان می‌دهد. نگاهی به اتفاقات کنونی و نشست اخیر شورای امنیت به خوبی می‌توان دریافت که آمریکا در مقابله با دیپلماسی و قدرت ایران در منطقه با چالش مواجه شده است.
دیپلماتهای جمهوری اسلامی در سالهای اخیر تلاش‌های زیادی در راستای دفاع از چندجانبه‌گرایی هم در سطح منطقه و هم دیگر کشورهای جهان انجام داده اند. جمهوری اسلامی راهکارهای اجرایی کردن همکاری و چندجانبه گرایی را با هدف ارتقای ثبات و امنیت منطقه ای ارائه کرده است که یکی از مهمترین آنها ابتکار صلح هرمز بود.
جمهوری اسلامی ایران به درستی نشان داده که با دیپلماسی قدرتمند خود تصمیم دارد در راستای حقوق بین الملل و به‌عنوان بخشی از جامعه بین‌المللی کنش‌گری کند و با توجه به بحران‌هایی که امروز جهان با آن روبرو است در راستای همکاری با کشورها در حوزه‌های امنیتی، محیط زیستی قدم بردارد. همین تلاشها باعث قدرت افزایی در عرصه دیپلماسی کشور شده که نتیجه عملی آن را می توان در جلسه شورای امنیت و رای منفی اعضای آن به قطعنامه آمریکایی مشاهده کرد.
چندی پیش محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه در مقاله ای در روزنامه فرانسوی لوموند نوشت: دولت کنونی آمریکا با تلاش برای نابودی قطعی توافقنامه سال ۲۰۱۵ در مورد برنامه هسته‌ای ایران آنچه را که از چندجانبه‌گرایی و حقوق بین‌الملل باقی مانده است، تهدید به نابودی می‌کند. در ایران کشوری که هدف شرورانه‌ترین و کورکورانه‌ترین تحریم‌هاست آنچه از دولت کنونی آمریکا دیده‌ایم کاملا واضح است، این دولت هیچ چشم‌اندازی در مورد آینده جامعه جهانی ارائه نمی‌دهد.
همانگونه که وزیر امور خارجه کشورمان می گوید آمریکا علاوه بر تهدید چندجانبه گرایی با یکجانبه گرایی خود و رژیم صهیونیستی تهدیدی جدی برای امنیت جهانی است. سازمان ملل روز ۵ اردیبهشت را روز جهانی چندجانبه گرایی و دمکراسی برای صلح نامیده است. جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پیامی ویدئویی به طور غیرمستقیم از سیاست های یکجانبه گرایانه و خود محورانه ایالات متحده آمریکا در دوره ریاست جمهوری ترامپ انتقاد کرد.
مشخصا می توان گفت شکست کنونی دولت ترامپ در شورای امنیت حاصل سیاستهای خودمحورانه و یکجانبه آمریکا است که باعث شده اعتماد جامعه بین الملل در مورد این کشور به کلی از بین برود، ضعف بزرگ دولت ترامپ در استفاده از دیپلماسی و استفاده از روش های قلدرمابانه در مقابل کشورها باعث از بین رفتن هژمونی و قدرت آمریکا در جهان شده است. دولت ترامپ در حدود چهار سال گذشته با بسیاری از کشورها درگیر شده است و همواره از موضع بالاتر با کشورها برخورد کرده است به جرات می توان گفت همین رفتار باعث شکست آمریکا در عرصه بین الملل و پیروزی کنونی ایران در شورای امنیت حاصل چندجانبه گرایی و دیپلماسی مثبت ایران بود.
نظر شما