به گزارش ایرنا، پدیده پناهجویی که از دیرباز وجود داشته، اکنون و در قرن ۲۱ میلادی نیز همچنان یکی از مهمترین مسائل جامعه بین المللی است؛ با این تفاوت که بحران شیوع کرونا تهدیدی مضاعف برای پناهجویان و آوارگان که خود آسیب پذیرترین اقشار بودند، ایجاد کرده است.
داده‌های آماری نشان می‌دهد که کشورهای اروپایی در سال‌های اخیر درخواست پناهندگی ده‌ها هزار مهاجر افغان را رد کرده و آنها را به اجبار به کشورشان بازگردانده‌اند.
براساس آمارهای رسمی اتحادیه اروپا، تعداد اتباع افغان که در سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۶ میلادی به کشورشان بازگردانده شده‌اند با رشد سه برابری از ۳ هزار و ۲۹۰ نفر به ۹ هزار و ۴۶۰ نفر رسیده است. بیشتر این افراد را کودکان بی سرپناه و جوانانی تشکیل می‌دهند که هنگام مهاجرت به اروپا خردسال بوده و هرگز زندگی در افغانستان را تجربه نکرده‌اند.
همچنین آمار پذیرش درخواست پناهندگی افغان‌ها در اروپا نیز در این بازه زمانی از ۶۸ درصد در سپتامبر ۲۰۱۵ به ۳۳ درصد در دسامبر ۲۰۱۶ افت کرده است. مدافعان حقوق بشر می‌گویند که رفتار دولت های اروپایی در خصوص بازگرداندن اجباری پناهندگان به کشور خلاف موازین بین‌المللی بشمار می‌رود.
با این حال گفته می‌شود که دولت‌های اروپایی صرف از نظر این مساله و در چارچوب طرح موسوم به «مسیر رو به جلو»، توافق کرده‌اند که بیشتر پناهجویان افغان را به کشورشان مسترد کنند.
براساس سندی که در این زمینه درز پیدا کرده، اتحادیه اروپا مدعیست که اوضاع امنیتی افغانستان رو به وخامت است و مردم این کشور با تهدید فزاینده‌ای مواجه هستند. اما در ادامه این سند دیده می‌شود که دولت‌های اروپایی بر لزوم بازگرداندن بیش از ۸۰ هزار تبعه افغان در آینده‌ای نزدیک تاکید کرده‌اند.
تحلیل‌گران معتقدند که این سند با زبانی تهدیدآمیزی تنظیم شده تا به دولت افغانستان درباره تداوم دریافت کمک‌های مالی از سوی اتحادیه اروپا هشدار دهد. اکلیل حکیمی، وزیر پیشین مالیه افغانستان چندی پیش در پارلمان این کشور گفته بود که عدم همکاری کابل با اتحادیه اروپا در خصوص بحران پناهجویان، بر کمک‌های مالی اتحادیه به این کشور تاثیر منفی خواهد گذاشت.
کووید-۱۹ و وضعیت اسفناک پناهجویان
همه گیری بیماری کووید ۱۹ همچنین ضربه کاری خود را نه فقط بر پیکر انسان‌ها که بر پیکر اقتصاد جهان نیز وارد آورده است. اقتصادها ورشکست شده و همه جا بذر فقر، بیکاری، قحطی، گرسنگی، رنج و بدبختی افشانده می‌شود.
کارشناسان حقوق بشری با اشاره به محدودیت‌های قرنطینه، بسته بودن مرزها و تعلیق برنامه کشورها برای اعطای پناهندگی، وضعیت آوارگان را اسفناک توصیف می‌کنند.
محمد سلطانی مدافع حقوق پناهجویان از آلمان در گفت‌وگویی توضیح داد که در برخی کشورهای اروپایی، مهاجران افغان به صورت دسته‌جمعی درون پناهگاه‌ها، اردوگاه‌ها و اتاق‌های هتل به صورت انباشته و در کنار هم جمع شده‌اند؛ در چنین حالتی نه امکان رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و نه محافظت در برابر ابتلا به ویروس کرونا است.
وی می‌گوید که در این اردوگاه‌ها نه تنها مسائل بهداشتی رعایت نمی‌شود که دسترسی به آب پاکیزه هم محدود است.
آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد پیشتر به مناسبت روز جهانی پناهندگان (۲۰ ژوئن) در بیانیه ای از دولت ها خواست در مقابله با بحران کرونا از تضمین حقوق پناهندگان و آوارگان اطمینان حاصل کنند.
وی افزود؛ همه افراد در سراسر جهان باید متعهد به پذیرش و حمایت پناهندگان و آوارگان باشند. دولت ها باید به درگیری های داخلی و بین المللی پایان دهند، قوانین بین الملل در زمینه پناهندگی را نسبت به آن ها تمام و کمال رعایت کنند.
به گزارش ایرنا، جمهوری اسلامی ایران در چهار دهه اخیر میزبان بزرگترین جامعه پناهندگان دنیا به خصوص شهروندان افغان بوده و حتی در دوران جنگ تحمیلی عراق و تحریم‌های ظالمانه دهه‌های اخیر هم حاضر به قطع ارائه خدمات به شهروندان افغانستان به عنوان کشور همسایه نشد.
هم اکنون حدود دو و نیم میلیون شهروند افغان در ایران حضور دارند که تنها حدود نیمی از آنها در فهرست رسمی پناهجویان کیمساریای عالی پناهندگان سازمان ملل ثبت شده است.
سازمان ملل متحد همواره از رویکرد انسان دوستانه و مبتنی بر نوع دوستی، آموزه های دینی و ملی جمهوری اسلامی ایران در ارائه خدمات گسترده به پناهجویان از جمله شهروندان افغان قدردانی کرده و ایران را یکی از سخاوتمندترین کشورهای میزبان پناهجویان خوانده است.
بابار بلوچ سخنگوی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل چندی پیش در این باره به ایرنا گفته بود: جمهوری اسلامی ایران با گذشت ۴ دهه، همچنان میزبانی سخاوتمند برای پناهجویان افغان است.
نظر شما