مدارس غیر انتفاعی؛ رویاهایی در محاق

به گزارش خبرنگار ایرنا، اگرچه برخی از مدارس غیر انتفاعی در مراکز استان های کشور به خصوص پایتخت تا حدودی توانستند بخشی از رویاهایی را که دانش آموزان از این مدارس از لحاظ فضای فیزیکی ، امکانات آموزشی و حتی معلم و کادر آموزشی با تجربه نسبت به مدارس دولتی و حتی نمونه دولتی و تیزهوشان داشتند، تعبیر کنند ، ولی بررسی ها نشان می دهد که بیش از ۸۰ درصد آنها در سطح ملی و استانی از جمله مازندران از حداقل فضای فیزیکی ، کیفیت آموزشی و برخوداری از کادر آموزشی مجرب محرومند و هیچ شباهتی با آنچه که قرار بود باشند ، ندارند.

تصور اولیه اغلب خانواده ها و دانش آموزان از مدرسه غیر انتفاعی در کشور داشتن فضای فیزیکی متفاوت و نسبتا بزرگ با امکانات بیشتر و به روزتر به همراه معلمان مجرب و کارکشته بوده است ، ولی با گذشت زمان و بر خلاف این ذهنیت ها ، آنچه در واقعیت به وقوع پیوست تفاوت زیادی با تصویری داشت که باید می بود. مدارس غیر انتفاعی هر روز از لحاظ فضای فیزیکی کوچک تر شدند ، امکانات آموزشی گاهی حتی به حد مدارس دولتی هم نرسید و معلمان مجرب هم به جای این که جذب این مدارس شوند ، راه دیگری پیمودند و راهی آموزشگاه های کنکوری و غیرکنکوری برای کسب درآمد بیشتر و مشاهده نتایج زحمات خود به گونه دیگری شدند. نتیجه همه این تحولات و انحراف از مسیر و اهداف اصلی ، کاهش اقبال دانش آموزان از تحصیل در این مدارس بوده است که بیش از هر زمانی در دوران شیوع کرونا خودنمایی کرده است.

بر اساس آمارهای رسمی مازندران با داشتن حدود ۸۰۰ مدرسه غیرانتفاعی با بیشتر از ۱۲۰ هزار دانش آموز ، رتبه دوم کشور را دارد. همچنین حدود ۲۳ درصد از دانش آموزان مازندرانی در مدارس غیرانتفاعی تحصیل می کنند که تقریبا حدود ۲ برابر میانگین کشوری است.

فرزند خوانده 
موسس  یکی از مدارس غیر انتفاعی استان مازندران با تایید انحرافی که در مسیر حرکت این گونه مدارس طی سه دهه و به تدریج رخ داد ، گفت : مدارس غیر انتفاعی به منظور برداشتن بخشی از بار سنگین آموزشی از دوش دولت با تشویق ثبت نام فرزندان خانواده های دانش آموزان با تمکن مالی بالا تاسیس شدند و در ابتدای مسیر هم تا حدودی موفق بودند.

مرضیه محمدی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : دولت نیز تا حدودی موظف شده بود که کمک های مادی و معنوی را به این مدارس حداقل از محل تسهیلات بانکی ارزان قیمت برای توسعه فضاهای آموزشی در قبال این مسوولیت پذیری مدارس غیرانتفاعی داشته باشد که تاکنون اقدامی در این زمینه انجام نشده است ، موضوعی که شاید یکی از دلایل عدم تحقق بخشی از اهداف بوده است.

وی گفت : عدم مساعدت مالی دولت از مدارس غیر انتفاعی به خصوص در ساخت فضاهای آموزشی باعث شده تا اکثر این مدارس در اماکن استیجاری که ۹۹ درصدشان را واحدهای مسکونی قدیمی تشکیل می دهند؛ مستقر شوند و نتوانند رویاهای دانش آموزان و خانواده هایشان را محقق کنند. شاید همین وضعیت یکی از عواملی بود که سبب دلزدگی نسبت به مدارس غیر انتفاعی در سال های اخیر شده و این مدارس را با کاهش جذب دانش آموز مواجه کرده است.

محمدی افزود : علاوه بر این ، برخی کارشکنی و تدوین مقررات از سوی آموزش و پرورش در استان ها از جمله ایجاد محدودیت برای به کارگیری معلمان مجرب استخدامی این نهاد حتی در وقت آزاد باعث شده تا ما از لحاظ آموزشی نیز نتوانیم به تعهداتمان نسبت به دانش آموزان به خصوص مدارس دخترانه عمل کنیم.

وی مشکل دیگر این مدارس را مشکلات اقتصادی حاکم بر جامعه برشمرد و اظهار داشت : مشکلات اقتصادی حاکم بر جامعه و اثرگذاری آن بر درآمد خانوارهای طبقه متوسط جامعه که بیشترین متقاضی تحصیل در این مدارس بودند نیز در سال های اخیر سبب شد تا تقاضا برای تحصیل در این مدارس کاهش یابد به گونه ای که دخل و خرج اکثر مدارس غیر انتفاعی در سال های اخیر همخوانی ندارد و توان به کار گیری معلمان مجرب نیز از دست رفته است.

محمدی راهکار برون رفت مدارس غیر انتفاعی از مشکلات ساختاری موجود را علاوه بر کمک مالی دولت برای ساخت فضاهای آموزشی استاندارد حداقل در حد مدارس دولتی ، صدور مجوز برای حضور پاره وقت معلمان مجرب حداقل یک روز در هفته در مدارس غیر انتفاعی دانست و اظهار داشت : در حال حاضر معلمانی که در مدارس نمونه دولتی و یا شاهد فعالیت دارند، حداقل باید هفته ای یک روز برنامه های خود را در هفته برای مدارس دولتی و مناطق محروم پر کنند و این ضوابط باید برای مدارس غیر انتفاعی نیز لحاظ شود تا کیفیت تحصیلی ما افزایش یابد.
بی توجهی به کادر آموزشی
علیرضا صادقی یکی از معلمانی که حدود دو دهه با مدارس غیر انتفاعی همکاری آموزشی دارد ، مهمترین چالش مدارس غیر انتفاعی را پس از فضای فیزیکی غیر استاندارد بویژه در استان مازندران بی توجهی به کادر آموزشی و معلمان دانست و گفت : در شرایط فعلی بیشتر معلمانی که با مدارس غیر انتفاعی همکاری دارند از حداقل حقوق و دستمزد مصوب قانون کار محرومند .
وی افزود : بی توجهی به حقوق و دستمزد معلمان در مدارس غیر انتفاعی باعث شده تا رغبت زیادی برای فعالیت آموزشی در این مدارس وجود نداشته باشد و برخی از این معلمان برای جبران پایین بودن دستمزد ، کلاس های تقویتی را برای همین دانش آموزان با دستمزد بیشتر به صورت خصوصی برگزار می کنند.
صادقی گفت : تجربه نشان می دهد که حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد از معلمانی که در مدارس غیر انتفاعی تدریس می کنند با وجود پایین بودن تجربه تدریس، تسلط بیشتری نسبت به همکاران خود در سایر مدارس برای تدریس دارند ، ولی همین اختلاف دستمزد بین همکاران مدارس غیر انتفاعی با دولتی موجب شده تا انگیزه فعالیت از آنها سلب شود.
این معلم مازندرانی میانگین دریافتی حدود ۹۰ درصد از معلمان فعال در مدارس غیر انتفاعی را کمتر از ۱۰ میلیون ریال اعلام کرد .
وی عدم ارزشیابی کادر آموزشی و نبود سیستم ارتقاء شغلی را از دیگر مشکلات مدارس غیر انتفاعی برشمرد که به اعتقاد او در کیفیت تحصیلی این مدارس تاثیر گذاشت.
فضای آموزشی غیر استاندارد

رئیس اداره مشارکت‌های مردمی آموزش و پرورش استان مازندران هم گفت : بر اساس آمار دستکم ۲۳ درصد از دانش آموزان  استان در مدارس غیر انتفاعی تحصیل می کنند و در این بخش استان مازندران رتبه دوم را پس از تهران به خود اختصاص داده است.
مهدی قربانزاده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : با وجود این که بیش از ۲۰ درصد از دانش آموزان ما در مدارس غیر انتفاعی تحصیل می کنند حدود ۷۵ درصد از این مدارس ها به صورت استیجاری و در واحدهای مسکونی فاقد استانداردهای لازم آموزشی دایر شده است.
وی ادامه داد : استقرار مدارس غیر انتفاعی در واحدهای مسکونی استیجاری باعث شده تا این مراکز آموزشی شور و نشاط مدرسه و فضای آموزشی را برای دانش آموزان نداشته باشند و قطعا این فضا تاثیری بر کیفیت آموزش معلمان و دانش آموزان خواهد داشت.
قربانزاده گفت : در استان مازندران تعداد زیادی از موسسین مدارس غیر انتفاعی به دنبال ساخت فضای آموزشی استاندارد هستند، ولی به دلیل بالا بودن هزینه های ساخت و خرید زمین تمکن مالی برای تامین تمام این هزینه را ندارند و خواهان دریافت تسهیلات حمایتی هستند که تاکنون موفق به دریافت آن نشدند.
رییس اداره مشارکت های مردمی آموزش و پرورش مازندران در مورد گله مدارس غیر انتفاعی از دستمزد و محدودیت برای جذب معلمان استخدامی آموزش و پرورش در زمان استراحت هم گفت :  حقوق و دستمزد کادر آموزشی مدارس غیر انتفاعی بر اساس قانون کار تعیین شده و تمام مدارس غیر انتفاعی موظفند تا ضمن برقراری بیمه برای کادر خودشان این میزان حق و حقوق را ماهانه به حساب معلمان واریز کنند و در صورت تخطی و شکایت کادر آموزشی با مدرسه متخلف برخورد می شود کما این که پیش از این در این ارتباط سابقه برخورد قانونی نیز وجود دارد.
قربانزاده در مورد محدودیت به کارگیری معلمان استخدام آموزش و پرورش در زمان استراحت در این مدارس گفت : صرفا این محدودیت برای معلمان مرد در مدارس دخترانه متوسطه اعمال شده و برای سایر کادر آموزشی محدودیتی وجود ندارد.
وی در مورد کاهش استقبال دانش آموزان از مدارس غیر انتفاعی به خصوص در سال تحصیلی جدید و همزمان با شیوع کرونا اظهار داشت : اگرچه تصور جمعی احتمال کاهش اقبال دانش آموزان در این مدارس به دلیل برپایی کلاس های غیر حضوری در سال تحصیلی جدید وجود دارد، ولی با بررسی دقیق آماری می توان در این مورد اظهار نظر کرد که این موضوع نیازمند بررسی بیشتر است که تا پایان مهرماه پس از قرارگیری آمار دانش آموزان در سایت آموزش و پرورش قابل ارزیابی است.
قربانزاده افزود : البته در سال تحصیلی جاری حدود ۲۵ مدرسه غیر انتفاعی در استان مازندران به دلیل کاهش مراجعه دانش آموزان برای ثبت نام در خواست توقف تحصیل را در سال تحصیلی جاری دادند که مورد موافقت قرار گرفت و تعدادی نیز در سال تحصیلی جدید مجوز فعالیت دریافت کردند.
وی ادامه داد : میزان مراجعه دانش آموزان به مدارس غیر انتفاعی متناسب با کارکرد آموزشی مدارس و کادر آموزشی آن متفاوت است و در برخی مدارس که این شرایط را دارند، میزان مراجعه به قدری زیاد است که گاهی معیارهایی برای ثبت نام در نظر می گیرند تا بتوانند دانش آموزان درس خوان تری را جذب کنند.