توسعه و کشت دانه‌های روغنی به خصوص کلزا که منتج به تولید روغن خوراکی می‌شود به عنوان یکی از محورهای مهم خودکفایی در تولید و تامین امنیت غذایی کشور در شرایطی مورد تاکید سیاستگذاران کشور بوده و هست که در حال حاضر تامین حدود ۸۴ درصد دانه روغنی مورد نیاز کشور وابسته به واردات است.
امنیت غذایی مقوله‌ای بسیار مهم است و یکی از ارکان توسعه پایدار به حساب می‌آید و براساس آمارها جمعیت جهان تا سال ۲۱۰۰ میلادی به ۱۱ میلیارد نفر خواهد رسید که مصرف مواد غذایی نیز در این افق افزایش خواهد داشت.
تحلیلها نشان می‌دهد تا سال ۲۰۵۰، نیاز برای تولیدات کشاورزی در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا ۱۵۰ درصد افزایش می‌یابد از این رو لازم است از هم اکنون برنامه‌ریزی دقیقی برای رفع نیاز به محصولات کشاورزی انجام شود.
در این میان روغن از جمله کالاهای اساسی و نیازهای ضروری است و با تولید محصولات غذایی به ویژه دانه‌های روغنی برای تأمین نیاز اساسی مردم علاوه بر پاسداری از امنیت غذایی می‌توان تولید داخلی را نیز در راستای اقتصاد مقاومتی هدایت کرد.
کشت دانه روغنی کلزا برای تولید پایدار گندم نیز ضروری است زیرا این دانه روغنی در تناوب کشت با گندم سبب تقویت خاک، کاهش آفات و بیماری‌ها، استفاده بهینه از آب و در نهایت افزایش تولید گندم می‌شود.
کشت مداوم گندم در اراضی زراعی سبب کاهش توان رویشی اراضی و افت قابل توجه میزان تولید گندم می‌شود که برای جلوگیری از این روند باید محصول دیگری را در تناوب کشت گندم برای کشت جایگزین در نظر داشت و بررسی‌های علمی نشان می دهد دانه روغنی کلزا بهترین نوع محصول در این زمینه است.
کلزا یکی از گیاهان روغنی است که دانه آن حاوی ۴۰ تا ۴۵ درصد روغن و ۲۵ تا ۳۵ درصد پروتئین است که به دلیل ترکیب مناسب اسیدهای چرب غیراشباع و درصد اندک اسیدهای چرب اشباع شده همانند زیتون جزء با ارزش ترین روغن‌های خوراکی است. پروتئین موجود در کنجاله کلزا نیز در تغذیه دام و طیور استفاده می‌شود و کاشت آن دارای مزیت و فایده بسیار است.
با توجه به طرح کشت دانه های روغنی و کم آب بودن کشور، کلزا تنها محصولی است که در فصل پاییز کشت شده و از نزولات جوی استفاده می‌کند.
خوداتکایی کشت کلزا هدف خراسان رضوی
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: هم اکنون کشور در روغن خوراکی ۸۴ درصد به خارج کشور وابستگی دارد که بعد از فرمایشات رهبر انقلاب در حوزه اقتصاد مقاومتی و مقاوم سازی اقتصاد کشور به لحاظ درونی ، طرح خوداتکایی کشور در کشت کلزا و سایر دانه‌های روغنی مانند کنجد و آفتابگردان آغاز شد.
محمدرضا اورانی افزود: خوشبختانه استان خراسان رضوی از پارسال تا کنون در اجرای این طرح با قوت و موفقیت چشمگیری عمل کرده است و پس از اینکه طی سالهای ۷۸ تا ۷۹ در استان کشت ۲۱۷ هکتار کلزا آغاز شد در سال زراعی ۹۷-۹۸ در این استان معادل سه هزار و ۷۰۰ هکتار کشت کلزا و در سال زراعی جاری این سطح زیرکشت به ۶ هزار و ۴۰۰ هکتار رسیده است.
وی ادامه داد: کمتر از ۳۰ روز به شروع کشت پاییزه گندم، چغندر قند و کلزا باقی مانده است که امیدواریم دولت با اعلام هرچه سریعتر قیمت خرید تضمینی سال آینده در تعیین الگوی کشت تاثیر مثبتی داشته باشد.
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: به دلیل اهمیت دانه روغنی کلزا و نقش آن در امنیت غذایی کشور تنها خریدار این محصول دولت است که امیدواریم شاهد حمایت بیشتر در این زمینه باشیم.
اورانی افزود: به اعتقاد من امکان خوداتکایی و مقاوم‌سازی اقتصاد کشور و استان در بسیاری از حوزه‌ها امکان‌پذیر است و شرط آن این است که سیاست‌های حمایتی، پشتیبانی و تسهیل‌گری به موقع ،درست و خوب اتفاق بیفتد.
هدف‌گذاری افزایش ۲.۲ برابری کشت کلزا
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت:برای سال زراعی آینده در استان پیش‌بینی و برنامه‌ریزی برای کشت ۱۵ هزار هکتار کلزا شده است که این میزان، رشد ۲.۲ برابری نسبت به سطح زیر کشت فعلی در استان دارد و نشان از عزم جدی خراسان رضوی برای خوداتکایی در این عرصه دارد.
اورانی با بیان این که بذر مورد نیاز در این زمینه را تامین کرده‌ایم افزود:کود مورد نیاز را نیز به میزان عمده در استان ذخیره‌سازی کرده‌ایم و تا تامین کامل نیاز همچنان ذخیره‌سازی در حال انجام است.
وی ادامه داد: برای تامین نیاز کشور به دانه‌های روغنی طرح توسعه کاشت یک میلیون هکتاری دانه‌های روغنی از پارسال آغاز شده است که سهم خراسان رضوی از این میزان، کشت ۵۰ هزار هکتار دانه‌های روغنی به ویژه کلزاست.
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با بیان اینکه روغن از کالاهای اساسی و ضروری است که ارتباط نزدیک با معیشت اقشار جامعه دارد گفت: باید در تأمین این نیاز و امنیت غذایی تلاش مضاعفی انجام شود.
اورانی افزود: وابستگی به واردات این محصول اساسی خطر بزرگی برای امنیت غذایی کشور محسوب می‌شود بنابراین براساس تاکید هوشیارانه رهبر معظم انقلاب باید در تولید دانه های روغنی جدیت بیشتر داشته باشیم از طرف دیگر پایداری تولید غلات به ویژه ادامه خودکفایی گندم از نتایج اثبات شده تناوب کشت این محصولات با دانه‌های روغنی از جمله کلزا است.
وی ادامه داد: تکرار کاشت یک نوع محصول غلات بیش از چهار سال متوالی در یک زمین باعث افت تولید به شکل چشمگیری می‌شود اما اگر دانه روغنی کلزا در کشت تناوبی این محصول قرار گیرد، در سال بعد از کشت دانه روغنی، تولید غلات دست کم ۲۰ درصد افزایش می‌یابد ضمن این که محصول کلزا نیز به دست می‌آید.
افزایش ۳۳ درصدی کشت کلزا در مشهد
معاون رییس سازمان و مدیر جهاد کشاورزی مشهد هم با اشاره به این که در سال زراعی جاری سطح زیر کشت دانه روغنی کلزا افزایش ۳۳ درصدی داشته است افزود: بر این اساس پیش‌بینی تولید چهار هزار و ۶۰۰ تن دانه کلزا در شهرستان را داریم.
امید طهماسبی‌زاده از تولید بیش از ۲ تن روغن کلزا در شهرستان مشهد خبر داد و گفت: در سال زراعی۹۸-۹۹ هزار و ۸۰۰ هکتار از اراضی مشهد به کشت کلزا اختصاص یافت که در مقایسه با سال پیش از آن رشد ۳۳ درصدی داشته است.
وی اضافه کرد: برداشت متوسط سه تن دانه کلزا در هر هکتار زمین پیش‌بینی می‌شود که از هر سه تن دانه کلزا تقریبا هزار و ۲۰۰ کیلوگرم روغن کلزا و هزار و ۶۵۰ کیلوگرم پروتئین خالص (کنجاله) استحصال می‌شود.
مدیر جهاد کشاورزی مشهد گفت: دانه کلزا علاوه بر تامین نیاز دانه روغنی و تقویت امنیت غذایی از نظر فنی باعث تقویت غنای خاک و افزایش عملکرد خاک و راندمان آن می‌شود و همچنین به جهت گلدهی کلزا در صنعت زنبورداری و از اندام رویشی آن برای علوفه دام هم استفاده می‌شود.
طهماسبی زاده افزود: این گیاه به دلیل سازگار بودن با شرایط آب و هوایی و مقاوم بودن به شرایط خشکی و شوری دارای کشتهای بهاره و پاییزه است که با توجه به اقلیم شهرستان مشهد کشت پاییزه با توجه به نزولات جوی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
خرید بیش از هفت هزار و ۵۰۰ تن کلزا
مدیر سازمان تعاون روستایی خراسان رضوی هم گفت: کار خرید تضمینی محصول کلزا از ۳۱ اردیبهشت ماه آغاز شده است و نرخ خرید تضمینی آن با ۳۵ درصد افزایش نسبت به سال قبل به ازای هر کیلوگرم ۴۶ هزار و ۶۰۲ ریال است.
ایرج ناصری مقدم افزود: کشاورزان خراسان رضوی در سال زراعی گذشته بیش از ۶ هزار تن کلزا به مراکز خرید تضمینی شبکه تعاون روستایی خراسان رضوی تحویل دادند و مطالبات آنان در این زمینه نیز به طور کامل پرداخت شده است.
وی ادامه داد: امسال ۱۶ مرکز خرید در شهرستان‌های استان خراسان رضوی خرید دانه روغنی کلزا را بر عهده دارند.
افزایش بهره‌وری مزارع کلزا
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی هم گفت: در سال زراعی گذشته شاهد افزایش چشمگیر بهره وری و تولید دانه روغنی کلزا در این استان بودیم که این موفقیت نتیجه هوشمندی در کشت این محصول بوده است.
رضا ساربان افزود: سال زراعی گذشته متوسط عملکرد کلزا در استان دو هزار و ۱۰۰ کیلوگرم در هر هکتار بود که نسبت به مدت مشابه سال قبل آن ۲۲۰ کیلوگرم در هکتار افزایش داشت.
وی ادامه داد: استفاده از بذرهای هیبریک، رعایت تاریخ کشت، تغذیه گیاهی زمین زیر کشت و مبارزه به موقع با آفات از مهمترین عوامل افزایش بهره وری و تولید دانه روغنی کلزا در این استان بوده است.
او با بیان این که هم اکنون منبع تامین معیشت نیمی از جمعیت روستایی خراسان رضوی اشتغال به کشاورزی است گفت: ۳۶۳ هزار بهره‌بردار در این بخش فعالیت دارند و می‌توان با حمایت از کشاورزان تحول بیشتری در این حوزه ایجاد کرد.
نظر شما