اگر به موسیقی اقوام ایران کمی بیشتر توجه کنیم درخواهیم یافت که رشته ها و گونه های به شدت منحصر بفرد و بکری در لابلای تاریخ فرهنگی و گنجینه شنیداری اقوام ایران وجود دارد که تاکنون آنچنان که باید و شاید به آن توجه نشده است و شاهنامه خوانی در بیان خاص و تغزل و حماسه سرایی در بیانی خاص‌تر یکی از این گونه‌های موسیقی اقوام مختلف ایران است.
کیخسرو طاهری یکی از شناخته شده ترین شاهنامه خوانان ایران است که از استان کهکیلویه و بویر احمد خود را بعنوان یکی از وارثان این میرات فرهنگی ارزشمند ایران یعنی شاهنامه خوانی می‌داند که در خانواده او قدمتی بیش از چند صد سال دارد.
خبرنگار فرهنگی ایرنا با طاهری در باره موسیقی های آیینی و حماسی ایران به گفت وگو پرداخته که در این گفت و گو این هنرمند به زوایای پنهان اما عمیقی از میراث فرهنگی موسیقی آوازی ایران اشاره کرده است. که می‌خوانید.
ایرنا: در ابتدا کمی از شاهنامه خوانی خود و قدمت این میراث فرهنگی صحبت کنید.
طاهری: بنام خداوند جان و خرد/ کزین برتر اندیشه برنگذرد
خداوند نام و خداوند رای/ خداوند روزی ده رهنمای
من از سال ۱۳۷۵ شاهنامه خوانی را آغاز کردم البته شاهنامه خوانی در خانواده ما قدمتی چند صد ساله دارد و من وارث این میراث گرانسنگ خانوادگی هستم و فرزندان من هم همین میراث را حفظ خواهند کرد کما اینکه دختر من سیندخت که در مقطع راهنمایی تحصیل میکند حافظ چهارهزار بیت از شاهنامه است و پسرم سپهر شاهنامه خوانی را با همان سبک موروثی ما ادامه می‌دهد.
شاهنامه فردوسی اولین اثر ادبی اسطوره ای جهان است
ایرنا: شاهنامه بصورت عام و در نگاه خاص تر شاهنامه خوانی در ایران دارای چه اهمیتی است؟
طاهری: شاهنامه کتابی است که هویت ما ایرانیان از اجداد و نیاکان ما و جغرافیایی فرهنگی ما را در خود جای داده است. شاهنامه فردوسی اولین اثر اسطوره ای و سومین اثر حماسی جهان است.
ایرنا: آیا شما شاهنامه خوانی را بصورت آواز دستگاهی و ردیفی اجرا میکنید؟
طاهری: شاهنامه خوانی در اقلیم ما با اوزان موسیقی ایرانی و در دستگاه دشتی و نزدیک به همایون اجرا میشود.
این سبک در این چند صد سال با همین سبک حفظ شده است و شاهنامه خوانی یکی از مهم ترین شاخه هایی است که میتوان از آن در تمام جشنواره های بین المللی و موسیقی هایی آیینی و ملی با محوریت تغزل بهره گرفت و از آن بعنوان یکی از بارزترین و شاخص ترین پرچم های هویت فرهنگی موسیقی آوازی در ایران بهره گرفت.
ایرنا: پیشنهاد شما برای هرچه بیشتر شناساندن زوایای پنهان میراث فرهنگی موسیقیایی ایران چیست؟
طاهری: معتقدم یکی از راه های موثر در تلطیف افکار عمومی و تزریق روحیه شاد و احساس و انگیزه و امیدواری به مردم در این روزهای سخت شاید برگزاری جشنواره هایی از قبیل جشنواره موسیقی نواحی ولو بصورت آنلاین است. به نظر من شادی و امید؛ ارمغان ارزشمند جشنواره هاست.
جشنواره های ملی موسیقی نماد توان فرهنگی ایران در عرصه دیپلماسی بین المللی فرهنگی است
ایرنا: شما درچندین دوره از جشنواره موسیقی نواحی ایران حضور داشتید این جشنواره را چگونه ارزیابی کردید؟
طاهری: وقتی من از استان کهکیلویه و بویر احمد و یا هنرمندان دیگری از اقصی نقاط کشور در جشنواره هایی مانند جشنواره موسیقی نواحی در کرمان به اجرای برنامه پرداختیم. مخاطبان با رنگین کمانی از تنوع فرهنگ موسیقی در میان اقوام روبرو و با آن آشنا شدند. در کل، جشنواره های ملی می‌تواند نمادی باشد از هویت ریشه دار و فرهنگ غنی اقوام مختلف ایرانی که از آن میتوان بعنوان ابزاری برای عرض اندام فرهنگ و موسیقی ایران در جهان بهره گرفت. و به نظر من شاهنامه خوانی با تمام تنوعی که در ایران دارد نمادیست از توان فرهنگی ایران در عرصه تغزل و حماسه خوانی .
ما در جشنواره گذشته موسیقی نواحی شاهد بودیم که خبرنگاران و مستندسازان و حتی در بخش پژوهش صاحبنظرانی از سایر کشورها مانند آلمان و ترکیه برای دیدن این جشنواره و برگزاری نشست های پژوهشی به کرمان سفر کردند و به نظر من برگزاری این جشنواره ها می‌تواند با توجه به اینکه طیف متنوع و زیبایی از تنوع موسیقیایی اقوام مختلف ایران را به زیبایی به نمایش می‌گذارد ابزار بسیار مهمی در عرصه دیپلماسی فرهنگی و موسیقیایی کشور باشد.
ایرنا: آیا در شاهنامه خوانی از ساز هم استفاده میشود؟
طاهری: در شاخه هایی از شاهنامه خوانی از ساز و موسیقی سازی نیز استفاده میشود کما اینکه در سبک ما هم شاهنامه خوانی با ساز کمانچه اجرا میشود.
ایرنا: آیا میتوان شاهنامه خوانی را زیر مجموعه ای از آوازهای مقامی ایران دانست؟
طاهری: در استان ما به هر سبکی از شاهنامه خوانی نام موغوم اطلاق میشود که اشاره ایست به همان مقامات آوازی.
جهان تشنه شنیدن موسیقی اصیل و بکر اقوام مختلف است
ایرنا: به نظر شما جایگاه موسیقی اقوام و نواحی ایران در عرصه بین المللی موسیقی دقیقا کجاست؟
طاهری: به نظر من آنچه از موسیقی ایران در سایر کشورها بیشتر خواهان و علاقمند دارد همین موسیقی غنی و ریشه دار اقوام ایرانی است که در عرصه بین المللی بعنوان پدیده ای جذاب و بکر روز به روز بیشتر هوادار و خواهان پیدا میکند.
امروزه در موسیقی جهانی آنچه بیشترین ارزش و جذابیت را داراست موسیقی های کمتر شنیده شده ایست که بیانگر اصالت و قدمت و فرهنگ موسیقیایی اقوام و ملیت‌های گوناگون است و ایران از این نظر توانمندی بی نظیری در جهان دارد اگر از این توان بالقوه فرهنگی استفاده صحیح شود و راه را برای این گونه از موسیقی هموار کنیم تا موسیقی و هویت موسیقیایی گرانسنگ ما بیش از بیش در جهان مطرح شود.
نظر شما