سازمان همکاری شانگهای که یک سازمان میان دولتی است در سال ۲۰۰۱ میلادی با هدف همکاری های چندجانبه اقتصادی، امنیتی و فرهنگی توسط سران چین، روسیه ، قزاقستان ؛ قرقیزستان ، تاجیکستان و ازبکستان با هدف برقرار کردن موازنه قدرت در برابر نفوذ آمریکا و ناتو در منطقه پایه گذاری شد .
هرچند اعلام شده که یکی از اهداف اجلاس وزیران امور خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای که "سرگئی لاوروف " وزیر خارجه روسیه ریاست آن را برعهده خواهد داشت، بررسی راه های مقابله با ویروس همه گیر جهانی کرونا است اما این اجلاس ماموریت دیگری هم دارد و آن فراهم کردن مقدمات اجلاس سران این سازمان است که گفته می شود پاییز امسال به میزبانی روسیه برگزار خواهد شد.
شورای وزیران امور خارجه مهم‌ترین مجمع سازمان همکاری شانگهای پس از شورای سران کشورها و دولت‌ها به شمار می‌رود که پس از مشورت و هم‌فکری درباره موضوعات منطقه‌ای و بین المللی اسنادی را برای تصویب توسط شورای سران کشورهای عضو سازمان شانگهای آماده می‌کند.
همچنین قرار است در نشست مسکو بیش از ۲۰ سند برای تصویب در اجلاس آتی سران کشورهای سازمان همکاری شانگهای در نظر گرفته شود و بیانیه مشترکی نیز از سوی کشورهای شرکت کننده که مواضع مشترک اعضا درباره تحولات منطقه و جهان منعکس می‌کند، صادر می‌شود.
از آنجا که چین و روسیه به عنوان دو عضو اصلی و قدرتمند سازمان همکاری شانگهای، روابط و مناسبات سیاسی و اقتصادی گسترده ای با ایران دارند، برخی تحلیلگران و ناظران معتقدند دوران ریاست دوره ای روسیه بر این اجلاس، شرایط برای عضویت دایم ایران در اجلاس شانگهای بیش از گذشته فراهم است.
طی دو دهه اخیر شمار اعضای این سازمان که در ابتدا شش کشور یادشده بودند افزایش یافت به طوری که ابتدا هند و پاکستان در سال ۲۰۱۷ میلادی به عضویت آن درآمدند و کشورهای ایران، افغانستان، بلاروس و مغولستان نیز وضعیت ناظر دارند.
عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای، فرصت ها و دستاوردهای بسیاری را برای جمهوری اسلامی ایران و اعضای دیگر در زمینه های اقتصادی، تجاری، سیاسی بدنبال خواهد داشت و ایران می تواند از این پتانسیل از یک سو برای تحکیم و ارتقای جایگاه خود در سطح منطقه و تامین منافع ملی و از سوی دیگر برای شتاب بخشیدن به همکاری های اقتصادی با کشورهای عضو بهره ببرد.
ناظران تاکید دارند، بدون شک حمایت قاطع پکن به عنوان عضو قدرتمند سازمان همکاری شانگهای از تهران و عضویت دائم در این سازمان ، برای جمهوری اسلامی ایران به‌خصوص در شرایط کنونی که ایران تحت شدیدترین تحریم های آمریکا قرار گرفته؛ از اهمیت مضاعفی برخوردار است.
از سوی دیگر، عضویت دایم ایران در سازمان شانگهای، زمینه را برای گسترش هرچه بیشتر همکاری های اقتصادی کشورهای عضو با یکدیگر فراهم خواهد کرد و نقش موثرتری به این اجلاس خواهد بخشید.
« ولادیمیر نوروف» دبیرکل سازمان همکاری شانگهای به تازگی در ملاقات با سفیر ایران در پکن گفت که «نقشه راه توسعه همکاری های دبیرخانه سازمان همکاری شانگهای با اعضا» که سال گذشته در جلسه شورای وزیران خارجه سازمان همکاری شانگهای امضا شد، بستر بسیار خوبی برای ایران و سایر کشورها به عنوان عضوی از «خانواده سازمان همکاری شانگهای» در راستای تشدید همکاری ها با یکدیگر است.
به گفته دبیرکل سازمان همکاری شانگهای این «نقشه راه» فرصت های خوبی برای مشارکت کشورها به منظور تعمیق بیشتر همکاری های تجاری و اقتصادی فراهم می کند و جمهوری اسلامی ایران با توجه به نقش فعالی که دارد می تواند سازماندهی برخی رویدادهای این سازمان را برعهده بگیرد.
محمد کشاورز زاده سفیر ایران د ر چین نیز در این دیدار تاکید کرد که ایران علاقه‌مند به تقویت بیشتر روابط با کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای است.
طی هفت سال گذشته در همه اجلاس هایی که در سطح وزیران و سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برگزار شده است، مقامات بلندپایه ایران همواره بر گسترش مناسبات دوجانبه و چند جانبه میان اعضای این سازمان تاکید و آمادگی ایران را برای توسعه این مناسبات اعلام کرده اند.
« حسن روحانی» رییس جمهوری اسلامی ایران همواره در ملاقات های دوجانبه با مقامات ارشد کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای بویژه چین و روسیه بر آمادگی ایران برای تقویت همکاری های دوجانبه تاکید و خاطرنشان کرده است که ایران با توجه به موقعیت ممتاز جغرافیایی خود آماده همکاری و اجرای طرح های مشترک اقتصادی با کشورهای عضو شانگهای بویژه چین و روسیه است.
روحانی در اجلاس قبلی سران سازمان همکاری شانگهای بر این نکته تاکید کرده بود که باتوجه به "موقعیت جغرافیایی استثنایی و راهبردی" ایران که از نظر ذخایر انرژی و معدنی بسیار غنی است، می تواند فرصت‌های زیادی را در اختیار سرمایه‌گذاران و تجار کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای قرار دهد و استفاده از آن‌ها، می‌تواند زمینه جهش اقتصادی در کشورهای عضو را فراهم آورد.
اجلاس وزیران خارجه سازمان همکاری شانگهای درحالی در مسکو برگزار می شود که دولت ایران بارها اعلام کرده است که آمادگی دارد همه تسهیلات را برای فعالیت‌های اقتصادی شرکت‌ها و دولت‌های عضو این سازمان در ایران فراهم آورد.
موضوع عضویت دایم ایران در سازمان همکاری شانگهای همواره در سایه تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران پیگیری شده است و تردیدی نیست که آمریکا با فشارهای سیاسی خود همواره در مسیر همکاری های چند جانبه ایران با کشورهای مختلف از جمله اعضای سازمان همکاری شانگهای مانع تراشی کرده است.
به نظر می‌رسد در شرایط کنونی بین‌المللی که اختلافات آمریکا با کشورهای مختلف از جمله چین و روسیه در موضوعات گوناگون رو به افزایش گذاشته است؛ درصورت ایفای نقش فعالانه از سوی پکن و مسکو ؛ می‌توان انتظار داشت که ایران بعد از سالها انتظار به عضویت دایم این سازمان مهم منطقه ای درآید.
در همین ارتباط؛ مقامات مسکو بارها با رد درخواست آمریکا برای منزوی ساختن ایران، از عضویت کامل ایران در سازمان همکاری شانگهای حمایت کرده و اطمینان داده‌اند این درخواست (عضویت دایم ایران) تحقق خواهد یافت لذا در چنین شرایطی، گمانه‌زنی‌ها در خصوص عضویت دایم ایران در دوره کنونی تقویت شده است.
هرچند مقامات چین، عضویت دایم ایران در این سازمان را منوط به موافقت سایر کشورهای عضو کرده اند اما به نظر می رسد موضوع همکاری های راهبردی ۲۵ ساله ایران و چین و اعلام آمادگی رهبران ایران و چین برای تقویت همکاری های همه جانبه ، شرایط و بستر مناسبی را برای عضویت دایم ایران ایجاد کرده است.
نظر شما