مذاکرات دوحه و انتخابات‌ آمریکا

به گزارش خبرنگار ایرنا، افغانستان در طول تاریخ هر چند دوره‌های کوتاه ثبات را تجربه کرده است ولی همیشه در معرض تهاجم قدرت‌ها و جنگ داخلی بوده است. بعد از حملات 11 سپتامبر آمریکا با حمله به افغانستان مستقیما درگیر یک جنگ طولانی ۱۹ ساله‌ با القاعده و طالبان شد. اگرچه حضور القاعده در افغانستان کاهش پیدا کرده است اما همچنان طالبان در این کشور قدرت دارند و حدود نیمی از افغانستان را در اختیار دارند. در ۱۰ اسفند ۱۳۹۸ ایالات متحده و طالبان در دوحه قطر یک توافقنامه صلح امضا کردند. مفاد این توافق شامل خروج همه سربازان آمریکا و ناتو از افغانستان، تعهد طالبان نسبت به جلوگیری از فعالیت القاعده در نواحی تحت کنترل طالبان، و گفت و گو بین طالبان و دولت افغانستان بود.

تا قبل از نشست اخیر دوحه، چهار نشست میان دیپلمات‌های آمریکایی و نمایندگان طالبان برگزار شد. نخستین نشست۱۲ اکتبر سال ۲۰۱۸ در شهر دوحه قطر برگزار شد؛ نشست دوم ۱۶ نوامبر سال ۲۰۱۸ در همین شهر؛ ۱۷ دسامبر سال ۲۰۱۸ نشست سوم در شهر ابوظبی و ۱۹ ژانویه سال ۲۰۱۹ در شهر دوحه قطر برگزار شد.

نشست اخیر که روز ۲۲ شهریور برگزار شد. نخستین نشست صلحی بود که نمایندگان دولت افغانستان و گروه طالبان در آن حضور داشتند. این مذاکرات که چند بار به تاخیر افتاده بود،‌ بالاخره با حضور هیأتی از اقشار مختلف از جمله مقام‌های دولتی افغانستان و هیأت طالبان در قطر برگزار شد. شرط این دور از مذاکرات که سرنوشت جنگ و صلح در افغانستان را تعیین خواهد کرد؛ آزادی پنج هزار زندانی طالبان از زندان بود که اخیرا انجام شد. 

 طالبان بارها با هیات‌های آمریکایی گفت و گو کرده است اما در طول سال‌های گذشته هرگز دولت مرکزی افغانستان را به رسمیت نشاخته و باآن مبارزه کرده است. هیات دولت افغانستان به رهبری عبدالله عبدالله، رئیس شورای مصالحه ملی، و هیات گروه طالبان به رهبری مولوی عبدالحکیم حقانی در برابر هم قرار گرفتند.

عبدالله عبدالله، از کنار گذاشتن اختلاف‌ها و رسیدن به راه حلی بر اساس اراده مردم سخن گفت و گفت که آنها خواهان اعلان آتش بس بشردوستانه هستند. عبدالله افزود: خواست مشروع مردم و هدف از صلح این است که باید از راه سیاسی به جنگ و خشونت‌ها در افغانستان پایان داده شود... جنگ جاری راه حل نیست و برنده ندارد؛ اما رسیدن به یک راه حل سیاسی مطابق با ارادۀ ملت هیچ زمانی بازنده نخواهد داشت. حکومت افغانستان خواهان اعلام آتش‌بس بشردوستانه در این کشور است و با تحقق آن، افغان‌ها از کمک‌ها و برنامه‌های انکشافی در تمام بخش‌های این کشور مستفید خواهند شد.

رییس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان خطاب به نمایندگان طالبان گفت: بیایید امروز اجازه ندهیم تا بار دیگر فرصت از دست برود و جنگ به درازا بکشد.

از سوی دیگر ملا برادر، رئیس دفتر سیاسی طالبان در قطر بر تشکیل نظام اسلامی تاکید کرد. او گفت که ما می‌خواهیم که افغانستان مستقل، پیشرفته و دارای یک نظام اسلامی باشد که تمام شهروندان افغانستان در آن خود را ببینند و به صورت برادرانه زندگی کنند. برادر گفت که هرچند در گفت و گوهای بین‌الافغانی مشکلاتی پیش خواهد آمد، اما هیات این گروه این مذاکرات را صادقانه و با حوصله‌مندی به پیش خواهد برد..

 این عضو تیم طالبان در دوحه یادآورشد: به ملت خود اطمینان می‌دهیم که مذاکرات را صادقانه و با اخلاص کامل به پیش می‌بریم و تلاش می‌کنیم که زمینه صلح، آرامی و مسالمت‌آمیز را برای مردم مسلمان افغانستان مساعد کنیم. طالبان خواهان یک افغانستان مستقل، پیشرفته و آزاداند؛ کشوری که دارای یک نظام اسلامی باشد که در آن همه شهروندان‌اش، بدون هیچ گونه تبعیض زندگی کنند.

 ایرن در طی سال‌های اخیر رویکرد مشخصی در قبال افغانستان داشته است. ایران اعلام کرد از شروع گفت و گوهای بین الافغانی بین دولت افغانستان، گروه های سیاسی و طالبان استقبال می کند و امیدوار است این گفت و گوها بدون مداخله خارجی و در یک تفاهم جامع میان افغان ها به نتایج مطلوب خود برای استقرار صلح و ثبات دائمی در افغانستان، و امنیت در منطقه منجر گردد.

این کشور همواره تاکید کرده است که حل مشکلات در افغانستان راه حل نظامی نداشته و ادامه حضور نیروهای خارجی یکی از علل اصلی تداوم جنگ در افغانستان می باشد. تمامی مسائل و معضلات در افغانستان تنها از طریق گفت و گو و مذاکره قابل حل و فصل هستند و خروج مسئولانه نیروهای خارجی پیش نیاز غیرقابل اجتناب برای رسیدن به صلح و امنیت در آن کشور است.

امنیت صلح و ثبات در افغانستان اولویت اصلی ایران در قبال این کشور همسایه است چرا که هرنوع ناامنی جنگ و درگیری زمینه ساز موج مهاجرت به ایران می‌شود که خود با مشکلات تحریم‌های شدید مواجه است. ایران در بیش از سه دهه میزبان مهاجران افغانستانی بوده است علاوه بر این نقش بی بدیلی در مذاکرات صلح افغانستان در مقاطع مختلف داشته است بنابراین از هر مذاکره و گفت و گویی برای صلح و ثبات در همسایه شرقی خود استقبال می کند با این حال نباید نگاه مقطعی به فرایند گفت و گوهای صلح داشت.

واقعیت این است که کشوری که چهار دهه درگیر جنگ و تنش داخلی است انتظار نمی‌رود در یک گفت و گوی کوتاه مدت مشکلاتش مرتفع شود کما اینکه خواسته‌های دولت ‌افغانستان و گروه طالبان فاصله زیادی با یکدیگر دارد. ولی این را هم نباید فراموش کرد که نشستن  نمایندگان دولت و طالبان یک اتفاق مهم در حیات سیاسی افغانستان است. نکته قابل تامل اینکه هر گونه تصمیمی ممکن است پیامدهای بلندمدتی داشته باشد و دولت افغانستان و گروه طالبان باید مراقب باشند که هیزم آتش تبلیغات انتخاباتی ترامپ نشوند. آن طور که از رفتارها و کنشگری ترامپ این طور برداشت می‌شود که هدف اصلی و مهم وی پیروزی در انتخابات ‌آتی ریاست جمهوری به هر قیمت ممکن است و بعد از پیروزی دیگر اهمیتی به پیشبرد این مذاکرات و سرنوشت مردم افغانستان نخواهد داد.