نتایج اولین ارزیابی نشریات علمی ۹۸ بر اساس آیین‌نامه جدید اعلام شد

به گزارش روز یکشنبه ایرنا از وزارت علوم، محسن شریفی در این خصوص اظهار داشت:  اولین ارزیابی نشریات علمی برای سال ۱۳۹۸ بر اساس آیین‌نامه جدید نشریات علمی توسط کمیسیون علمی نشریات و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام انجام شد و نتیجه آن در شهریور ماه سال جاری بر روی سامانه نشریات علمی به آدرس Journals.msrt.ir به اطلاع عموم رسید.

وی افزود: در این ارزیابی توسط گروه های کارشناسی و نیز داوران تخصصی برای هر نشریه انجام شد و امتیازهای کسب شده و رتبه هر نشریه تعیین شد. در ارزیابی سال ۹۸ امتیاز کل ۱۰۰۰ امتیاز بوده و رتبه نشریات بر اساس امتیاز کسب شده و مطابق جدول زیر تعیین شد.

به گفته وی، نشریات علمی در صورت داشتن اعتراض، از زمان اعلام نتایج تا یک‌ماه فرصت دارند از طریق سامانه فوق درخواست بررسی مجدد نمایند. پس از بررسی درخواست، نتیجه نهایی در سامانه اعلام می‌شود.

شریفی تصریح کرد: بر اساس آیین نامه نشریات علمی مصوب دوم اردیبهشت ۹۸، به جای دسته بندی نشریات به صورت علمی- پژوهشی یا علمی- ترویجی، تمامی نشریات مشمول این آیین نامه با عنوان یکسان "نشریه علمی" شناخته می شوند و رتبه کسب شده در ارزیابی های سالانه به عنوان "اعتبار نشریه" قلمداد می شود.

وی ادامه داد: بنابراین در رابطه با ارزیابی‌های مختلف نظیر ارتقاء و ترفیع اعضای هیات علمی و کفایت دستاوردهای پژوهشی رساله / پایان نامه دانشجویان تحصیلات تکمیلی، رتبه نشریات علمی در ارزیابی‌های سالانه مورد توجه قرار می‌‬ گیرد و محاسبه امتیاز مقاله بر اساس رتبه نشریات شامل بین‌‬ المللی، الف، ب. ج یا د انجام می شود.

وی بیان کرد: به طور کلی در رتبه ‌بندی نشریات علمی سال ۱۳۹۸، حدود ۵ درصد نشریات رتبه بین المللی، ۷ درصد رتبه الف، ۶۰ درصد رتبه ب، ۱۳ درصد رتبه ج و ۱۵ درصد رتبه د، کسب کرده‌ اند. ارزیابی نشریات علمی هر سال یکبار بر اساس شاخصهای اعلام شده صورت می‌‬ گیرد و  به‌زودی کار ارزیابی سال ۱۳۹۹ شروع می شود.

مدیرکل دفتر سیاست گذاری وبرنامه ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، خاطرنشان کرد: برنامه‬ ‌ریزی به‌گونه‌‬ ای صورت گرفته است که نتیجه ارزیابی سال ۱۳۹۹ را تا پایان سال یا در نهایتا اوایل سال ۱۴۰۰ اعلام کنیم. بنابراین نشریات علمی باید همیشه اطلاعات خود را در سامانه تکمیل کنند و شماره های آنها به طور کاملاً به‌ روز منتشر کنند. در غیر این‬ صورت امکان ارزیابی آنها فراهم نیست و از چرخه ارزیابی باز خواهند ماند.

شریفی با توجه به اهمیت نشر علم و جایگاه آن در چرخه علم و فناوری عنوان کرد: نشریات علمی که مقالات علمی را منتشر می کنند همواره نمایانگر دستاوردهای علمی و تخصصی بوده‌‬ اند و از اهمیت ویژه‌ای برای توسعه علوم و تحقیقات برخوردار می‌باشند و به عنوان یکی از شاخص‌‬ های مهم در پایگاه‌‬ های علم سنجی یک کشور مورد رصد قرار می‌ گیرند.

وی خاطرنشان کرد: بر اساس اسناد بالا دستی از جمله ماده ۲۰ برنامه پنجم توسعه و بند ۴ از اقدامات ملی راهبرد کلان ۴ و بند ۲۵ اقدامات ملی از راهبرد کلان ۹ نقشه جامع علمی کشور، یکی از راهبردهای اصلی، حمایت از نشریات علمی و تولیدات علمی داخلی به منظور افزایش سهم تحقیق و پژوهش از تولید ناخالص داخلی، تعیین شده است.

وی افزود: بدین لحاظ ضرورت وجود جایگاهی برای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در این حوزه و تدوین ضوابط و معیارهای استاندارد برای بررسی و اعتبار بخشی به این گروه از نشریات به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تکلیف شده است. کمیسیون بررسی نشریات علمی در طول دوره حیات خود بنابر شرح وظایف محوله اقدام به تدوین آیین‬ ‌نامه‬ ‌ها و ضوابطی برای ایجاد نشریات علمی نموده است که در طول این دوره‌‬ ها بنا به مقتضیات دوره زمانی خود تغییراتی داشته است.

مدیرکل دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم یادآور شد: در آخرین نسخه آیین‬ ‌نامه ابلاغ شده مورخ اردیبهشت ۱۳۹۸ و با توجه به اینکه اهداف برنامه پنجم مرتبط با این موضوع محقق شده است، آیین‬ ‌نامه مذکور سعی در ارتقای سطح کیفی و استانداردسازی نشریات مطابق با سطح استانداردهای بین‬ ‌المللی کرده است. در این آیین‬ ‌نامه از یک سو اختیارات موسسه صاحب امتیاز بیشتر و از سوی دیگر شاخص‬ ‌هایی دقیق‬ ‌تر برای ارزیابی و رتبه‌‬ بندی نشریات علمی در نظر گرفته شده است.

شریفی با بیان این که در حال حاضر تعداد نشریات علمی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در مجموع به ۱۳۶۰ نشریه رسیده است، تصریح کرد: با توجه به دستیابی به اهداف برنامه پنجم توسعه از لحاظ کمی، کمیسیون بررسی نشریات علمی از اواخر سال ۱۳۹۳ اقدام به سیاست‌گذاری در جهت کاهش تعداد اعتباردهی جدید و توجه به امر ارزیابی و رتبه‌‬ بندی نشریات علمی کرد.

وی یادآور شد: بر این اساس سامانه الکترونیکی ارزیابی نشریات علمی ایجاد گردید و اولین رتبه‬ ‌بندی نشریات علمی بر اساس شاخص‌‬ های اولیه انجام شد اما در سال ۹۷ و ۹۸ به منظور بهبود کیفی نشریات علمی و ساماندهی آنها در راستای نیاز کشور و نیز استانداردسازی نشریات علمی، نظام نشریات علمی بر اساس وضعیت بین‬ ‌المللی و با توجه به تجربه موجود در کشور، مورد بازبینی اساسی قرار گرفت.

وی عنوان کرد: در نظام قدیم تمامی فرآیند درخواست نشریات از ابتدا تا صدور مجوز علمی توسط کمیسیون نشریات علمی صورت می‌‬ گرفت و به دلیل حجم کار زیاد امکان نظارت دقیق بر عملکرد نشریات وجود نداشت. در حالی که در نظام جدید بخش راه‌‬ اندازی نشریات و صدور مجوز در دانشگاه‬ ‌ها، مراکز پژوهشی و انجمن‌های علمی برون سپاری شده است و کمیسیون نشریات علمی به نقش اصلی خود در سیاست گذاری و استانداردسازی و نیز ارزیابی عملکرد نشریات علمی می‬ ‌پردازد.

مدیرکل دفتر سیاست گذاری وبرنامه ریزی امورپژوهشی وزارت علوم، با بیان این که آیین‌نامه جدید با هدف سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی برای ارتقای کیفی نشریات علمی و نظارت بر عملکرد آن‌ها تدوین شده است، افزود: بدین منظور، برای تسهیل در انجام امور نشریات و اجرای سیاست‌های دولت مبنی بر تمرکززدائی، به جای صدور گواهی اعتبار علمی برای نشریات، رتبۀ نشریه در ارزیابی ها به‬ ‌عنوان «اعتبار نشریه» قلمداد می‌شود.

شریفی افزود: به‌‬ جای دسته‌بندی نشریات به صورت علمی-پژوهشی یا علمی-ترویجی، تمامی نشریات با عنوان یکسان «نشریۀ علمی» شناخته می‌شوند.

وی همچنین گفت: یک نشریه علمی می‬ ‌تواند انواعی از مقالۀ پژوهشی، مروری، کوتاه، مطالعۀ موردی، روش‌شناسی، کاربردی، نقطه‌نظر، مفهومی، فنی و ترویجی را منتشر کند.

مدیرکل دفتر سیاست گذاری و برنامه ریزی امور پژوهشی وزارت علوم یادآور شد، بر اساس آیین‬ ‌نامه جدید، انجمن ‌های علمی، مراکز آموزش عالی، پژوهشی و فناوری، و همچنین مؤسسه‬ ‌های انتشاراتی دولتی یا غیردولتی دارای مجوز از مراجع ذیصلاح، می‬ ‌توانند نسبت به راه‌اندازی نشریه علمی اقدام کنند و در نظام رتبه‬ ‌بندی شرکت کنند.

شریفی ادامه داد: مجوز راه‌‬ اندازی نشریه، تایید سردبیر و اعضای گروه دبیران توسط موسسه یا انجمن صاحب امتیاز صورت می‌گیرد و نیاز به اخذ مجوز از کمیسیون نشریات ندارد. نشریات علمی پس از راه‬ ‌اندازی و یک‬ سال انتشار منظم، می‌توانند در نظام ارزیابی و رتبه‬ ‌بندی شرکت کنند. رتبه و امتیاز آن‌ها در ارزیابی نشریات بر اساس استانداردها و ضوابط علمی ملاک عمل قرار می‌گیرد.

وی افزود: رتبۀ نشریات به‌صورت خیلی خوب (الف)، خوب (ب)، متوسط (ج) و ضعیف (د) تعیین می‌شود. در صورتی که نشریه رتبۀ ضعیف (د) کسب کند، از فرآیند ارزیابی خارج می‌شود و به مدت ۲ سال نمی‌تواند به فرآیند ارزیابی ورود کند.

مدیرکل دفتر سیاست گذاری و برنامه ریزی امور پژوهشی وزارت علوم خاطرنشان کرد: به منظور تشویق نشریات به حضور در عرصه بین‌المللی، اگر نشریه در فهرست پایگاه JCR باشد یا در نمایه های استنادی Web of Science یا Scopus حایز درجه های Q ۱ تا Q ۴ شده باشد، پس از ثبت نام اولیه و خارج از فرآیند ارزیابی، در گروه نشریات معتبر بین‌المللی قرار می‬ ‌گیرد.

شریفی مهم‌ترین سیاست‬ ‌ها و اهداف آیین‬ ‌نامه جدید نشریات را نظارت و ارتقای کیفی نشریات علمی، استانداردسازی نشریات علمی داخلی، کمک به حضور نشریات علمی داخلی به زبان فارسی و زبان‌های بین‌المللی، در نمایه‌های بین‌المللی، افزایش نقش نشریات در ارتقای بهره‌وری و کاربردی شدن دستاوردهای پژوهشی کشور و افزایش رقابتِ سازنده میان نشریات در راستای بهبود کیفیت انتشارات علمی بیان کرد.