سیدجواد هاشمی که عمده شناخت مخاطبان و علاقه‌مندان سینما از وی به دلیل نقش‌های مرتبط با جنگ و آثار دفاع مقدس است، در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا با تاکید بر نقاط مثبت و منفی در تولیدات تصویری دفاع مقدس گفت: یکی از نکات مثبت فیلم سازی در زمینه دفاع مقدس این بود که چه در زمان جنگ و چه پس از آن ذهن مردم معطوف به این اتفاق بی نظیر در آن دوره تاریخی شد.
وی تصریح کرد: از نقاط ضعف در این زمینه باید به مواردی چون این موضوع اشاره کرد که سینمای دفاع مقدس همواره با کارگردانانی مواجه بود که تلاش داشتند تا اولین کارشان را با سینمای دفاع مقدس و کار در این حوزه شروع کنند؛ شاید بسیاری فیلم های جنگی به دلیل این موضوع آن چنان که باید و شاید در حد و اندازه این هنگامه شریف و بزرگ و بی بدیل کشورمان نبوده است.
در۴۰ سالۀ گذشته از دفاع مقدس فیلم های جنگی بسیار خوبی هم داشته ایم که هموار در دوره خودشان جزو پرفروش‌ترین فیلم‌ها بوده اند؛ فیلم‌هایی چون برزخی ها، عقاب ها، افق، پرواز در شب، آژانس شیشه ای و حتی آخرین کارها در این حوزه مانند تنگه ابوقریب بسیار خوب بوده و با اقبال مواجه شده اند؛ این موضوع موید آن است که اگر یک فیلم دفاع مقدس خوب ساخته شود مسلما مردم به آن توجه می‌کنند.
من با این عقیده موافق نیستم که دوره ساخت فیلم های دفاع مقدسی گذشته است؛ شاید نیاز نباشد که امروز توی خاکریز و سنگر و خط مقدم برویم و خود جنگ را نشان دهیم. ولی می توانیم فیلم خود آدم های دفاع مقدس را بسازیم؛ آدم هایی چون محمدابراهیم همت، محمد بروجردی، محمدرضا دستواره، مهدی خندان و حتی شهدای بی نام و نشان دفاع مقدس.این شکل از پرداخت به سینمای دفاع مقدس می تواند دستمایه های عظیمی را برای سینما به عنوان بهانه برای تولید ایجاد کنند؛ اما متاسفانه بسیار کوتاهی می کنیم.
باید به ریشه‌هایمان بازگردیم
بازیگر نقش شهید احمد کشوری در سریال سیمرغ (حسین قاسمی جامی، ۱۳۷۲) با تاکید بر موضوعاتی که در پرداخت سینما دفاع مقدس مغفول مانده و نیاز است که به آنها پرداخته شود، گفت: ما باید به ریشه هایمان بازگردیم؛ ریشه های آدم های جنگ چرا که خود این موضوع می تواند دستمایه فیلم ها و قصه های متعددی گردد.
وی ادامه داد: زندگی شخصی، کسی که جانش را می دهد، قطعا داستان جالبی است که باید شنیده شود؛ یعنی باید از بدو تولد یک شخصیت دفاع مقدسی را بشناسیم و ببینیم چگونه ممکن است کسی این مسیر را طی کند؟
ببینیم این فرد در چه خانواده گوهرنشانی بزرگ شده که حاضر است جانش را برای مردم و در راه خدا بدهد؛ ببینیم این فرد چگونه و در چه محیطی تربیت شده و با چه شرایطی زندگی کرده است که توانسته تا این اندازه بزرگ شود که به جز خدا نبیند.
پتانسیل‌هایی که نادیده گرفته‌ایم
بازیگر فیلم‌های سینمایی پرواز در شب (۱۳۶۵ ملاقلی‌پور)، یاس‌های وحشی (۱۳۷۶ محسنی‌نسب)، اخراجی‌ها (۱۳۸۵ مسعود ده‌نمکی) و معراجی‌ها (۱۳۹۲ مسعود ده نمکی) با اشاره به مفاهیمی از جنگ که پتانسیل‌های متعددی برای داستان سازی و قصه پردازی دارند، یادآور شد: حتی بعد صنعتی می تواند در این موضوع پرداخته شود و می شود فیلم صنعتی با تاکید بر وضعیت ابزارهای جنگی ساخت؛ در آن زمان کشور ما در مقابل صدامی صف آرایی می کرد که از تمام کشورهای دنیا، روسیه و آمریکا و اروپا تجهیز می شد.
قهرمانان زیادی را در سینمای هالیوود و در فیلم های تولیدشدۀ آنان دیده ایم که دروغ هستند و ساخته شده اند؛ یعنی ساخته ذهن نویسنده هستند اما مدام فیلم هایشان با این دستمایه‌های غیرواقعی ساخته می شود و ما در حالی که این همه قهرمان حقیقی داریم که هرکدامشان می‌توانند موضوع و قصۀ فیلم و سریال‌های چندگانه باشند، به آنها نمی پردازیم.
در حالی که ما یک ارتش داشتیم که ۴۵ تانک (واقعا برای یک جنگ ۸ ساله نوبر است)، یکسری ضدهوایی مستعمل به دردنخور، هلیکوپتری که توانی نداشت و راحت زمین می خورد و هواپیماهای زمان شاه که آن زمان بیست و چند سال از استفاده‌شان می گذشت اما با تجهیزات مدرن دنیا جنگیدیم؛ با اف ۱۶ های مدرن آمریکایی و تانک های تی-۷۲ مدرن روسی جنگیدیم و در مقابل توپ های ضدنفرو تانک های درجه یک دشمن ایستادیم
هاشمی تصریح کرد: گردان هایی داشتیم که می رفتند و تانک های دشمن را غنیمت گرفته و علیه شان از آنها استفاده می کردند و این گونه جنگ را بردیم. اینها نمی تواند فیلم باشد؟ چطور ممکن است که کشوری با دست خالی ۸ سال بجنگد و در انتها این چنین پیروز شود که حتی یک وجب از خاکش را از دست ندهد.
حتی می‌توان به نام‌ها پرداخت؛ آدم های بزرگی که با قدهای کوتاه و جثه های لاغر، تکنیسین های بزرگی بودند که پدیدآورنده بهترین عملیات تاریخ جنگ های دنیا را ساختند؛ آدم‌هایی مانند حسن باقری (از فرماندهان ارشد سپاه در عملیات فتح‌المبین، عملیات رمضان و عملیات بیت‌المقدس بود و نقشی کلیدی در آزادسازی خرمشهر داشت).
وی افزود: چگونه ممکن است این آدم‌ها تاکتیک های به روز جنگی را در آن زمان به راحتی آب خوردن با استعددهای شگرفشان به نمایش گذاردند؛ کسانی که در دانشگاه پزشکی و حقوق خوانده بودند اما یک مشق جنگی این چنین جذاب پیاده کردند که دنیا را محسور کرد.
تمام اینها و بسیاری دیگر موضوعات می تواند فیلم شود اما متاسفانه همانطور که گفتم در این زمینه و در این حوزه بسیار کوتاهی کردیم.
این هنرپیشه در انتها و در پاسخ به این پرسش که از بین کارهای دفاع مقدس در کارنامه خود کدام اثر را بیش از سایرین دوست دارد، بیان کرد: نقش شهید کشوری در سریال سیمرغ (حسین قاسمی جامی ۱۳۷۲)، فیلم افق (۱۳۶۷ رسول ملاقلی‌پور) و فیلم اخراجی های۱ (۱۳۸۵ مسعود ده‌نمکی) را در کارهایم بسیار دوست دارم و به عقیده ام کارهای باارزش و برازنده دفاع مقدس هستند.
نظر شما