چندی پیش در واپسین روز تابستان، آن هنگام که نخستین برندگان آیین جایزه کتاب سال فارس، معرفی شدند، ایده‌پرداز و طراح مجموعه کتاب‌هایی شایسته تقدیر ویژه شناخته شد که هم طی پنج سال گذشته سهمی در ارتقای فرهنگ مطالعه در مکان‌های عمومی داشته و هم در پرونده شیراز برای رسیدن به عنوان پایتختی کتاب ایران در سال ۱۳۹۹، تاثیرگذار بوده است.
مجموعه کتاب‌های یک‌صفحه‌ای ابداع سید مهدی میرعظیمی، از فرهنگوران شیرازی است که افزون بر کارآفرینی در این حوزه، در زمینه ترویج کتابخوانی و فرهنگسازی گام‌هایی منحصر به فرد برداشته است.
اگر شیرازی باشید یا دستکم در پنج سال گذشته به این شهر آمده باشید، در بسیاری مکان‌ها همچون ایستگاه‌های مترو، آسانسورها، کافه‌ها، رستوران‌ها، آرایشگاه‌ها، مطب پزشکان، درمانگاه‌ها، اداره‌ها و سازمان‌ها و حتی مجموعه استخر و سونا یا هر جای دیگری که عده‌ای زمان خود را به انتظار می‌گذرانند، کتاب‌هایی را دیده‌اید که تنها در یک صفحه، داستانی کوتاه را روایت می‌کند. این کتاب‌ها چشمان مردم را حتی برای دقیقه‌ای از گوشی‌ها بیرون می‌آورد و طُرفه حکایت یا داستانی را بازگو می‌کند که خواندن آن وقت چندانی نمی‌برد؛ اما چند ویژگی دارد: از کاغذ است، می‌توان آن‌ها را جا گذاشت، می‌توان آن‌ها را با خود برد و در حوزه فرهنگسازی نیز ورود کرده است.
اصلاح فرهنگ مالیاتی، آموزش اصول شهروندی، ضرورت صرفه‌جویی در مصرف آب و انرژی، یادآوری مهارت‌های بازاریابی و دیگر مسائلی که نیاز است به‌گونه‌ای به جامعه از راه‌های غیرمستقیم اطلاع‌رسانی شود نیز در سال‌های گذشته از جمله فواید وجود این کتاب‌های کوچک در فضاهای گسترده عمومی بوده است؛ گرچه در طرح اولیه، این کتاب‌ها با محوریت ترویج داستان‌خوانی و گرایش به ادبیات رونمایی شد، در ادامه به دلیل استقبال مردمی وظایف دیگری را در حوزه فرهنگسازی بر عهده گرفت تا بدان جا که نهادها و مجموعه‌های مدیریتی فارس نیز از آن برای عنوان کردن پیام خود به مخاطبشان بهره جستند.
انتشارات کتاب یک‌صفحه‌ای، امروز با ایجاد اشتغال پایدار در حوزه فرهنگ برای ۱۵ تا ۲۰ نفر و اشتغال غیرمستقیم و مقطعی تا ۱۰۰ نفر و همچنین جلب حمایت‌های نیکوکاران حوزه فرهنگ و هدایت نذرهای مردمی، از جمله سازمان‌های فرهنگی با رویکرد اجتماع‌محور به‌شمار می‌رود.
طراح و ایده‌پرداز کتاب یک‌صفحه‌ای در گفت‌وگو با ایرنا، ناآگاهی اجتماعی در حوزه فرهنگی، نبود مرجعی پایدار و رایگان برای آموزش مهارت‌های زندگی و اتلاف وقت در مکان‌های عمومی را سه ضلع مثلثی برشمرد که به تولد این کتاب‌های کوچک انجامید.
ساده‌سازی مفاهیم، کتاب یک‌صفحه‌ای را رسانه کرده است
سید مهدی میرعظیمی بر آن است که با ساده‌سازی مفاهیم می‌توان پیام‌های مفید را به‌صورت غیرمستقیم در ضمیر مردم نهادینه کرد، او که خود، نویسنده اصلی داستان‌ها و روایت‌های کتاب یک‌صفحه‌ای است، آموزش از رهگذر داستان را از ستوده‌ترین شگردها برای اصلاح فرهنگ عمومی دانست و در این زمینه کتاب یک‌صفحه‌ای را رسانه‌ای خواند که فراتر از ترویج کتابخوانی رسالتی دیگرگونه بر عهده دارد.
او ابراز داشت: از سویی، داستان همواره برای عموم مخاطبان جذاب است و از دیگر سو، در شیراز ظرفیت و توانایی تولید داستان‌های کوتاه را با توجه به ذائقه فرهنگی مردم شناسایی کردیم و با پرورش آن، حلقه‌ای متشکل از نویسندگان را تشکیل دادیم که محتوای اصلی کتاب‌ها را تامین می‌کنند.
این کارآفرین فرهنگی با راه‌اندازی دوره‌هایی موسوم به "مادربزرگ‌پروری" از نوجوانان، قصه‌گویان و روایتگرانی ساخته که نیازهای جامعه کتابخوان را تامین می‌کنند.
مجموعه کتاب‌های یک‌صفحه‌ای با بهره‌گیری از کانال‌های ارتباطی گوناگون در فضای مجازی تاکنون بیش از ۸۰ هزار مجموعه کتاب در قالب ۵ میلیون کتاب یک‌صفحه‌ای منتشر کرده است؛ از ویژگی‌های مهم این کتاب‌ها رایگان بودن استفاده از آن‌ها در نشریات، صفحات مجازی و وبسایت‌هاست.
میرعظیمی درباره دلیل فزونی شمارگان کتاب‌های یک‌صفحه‌ای گفت: جامعه مخاطب کتاب یک‌صفحه‌ای مردم سراسر کشور هستند و حتی با توجه به استقبال فارسی‌زبانان دیگر کشورها همچون افغانستان و تاجیکستان و نیز کشورهای حوزه خلیج فارس از محصولات فرهنگی مجازی، علاقه‌مند به توزیع جهانی آن هستیم.
او افزود: تاکنون بیش از ۵۰۰۰ مدرسه در کشور این کتاب‌ها را دریافت کرده‌اند که اهدای ۹۰درصد آن‌ها به‌صورت رایگان صورت گرفته است؛ جز این، شرکت‌ها و کارخانه‌های خصوصی که عمل به رسالت اجتماعی را نیز مد نظر دارند، از مشتریان پروپاقرص کتاب‌های یک‌صفحه‌ای به‌شمار می‌روند.
برنده جایزه ویژه کتاب سال فارس بخش دیگری از مخاطبان این مجموعه را زنان خانه‌دار عنوان کرد و گروهی دیگر را نیز کارمندان و کارگرانی دانست که با مطالعه‌ای حتی یکی دو دقیقه‌ای می‌توانند سلامت روان خود را در محیط سخت کاری تامین کنند؛ افزون بر این، مردم خود، به صورت فرد به فرد، کتاب‌ها را به یکدیگر پیشنهاد می‌کنند و از همین رو است که شمارگان آن، در مقایسه با دیگر کتاب‌ها به‌ویژه در شرایط کنونی بسیار است.
بازاریابی داستانی، راهکاری تازه برای ارائه خدمات
او با تاکید بر اینکه این کتاب‌ها رسانه‌هایی برای ترجمه زبان سازمان‌ها و نهادها به مخاطب‌اند، افزود: در این حوزه به وادی "بازاریابی داستانی" ورود کرده‌ایم که در جهان بسیار مورد توجه است و ارائه و عرضه کالا و خدمات نیز براساس آن صورت می‌گیرد؛ به بیان دیگر نگرش داستانی به موضوع بازاریابی از نوآوری‌ها و رمز اقبال شهروندان به این کتاب‌ها بوده است.
طراح و ایده‌پرداز کتاب یک‌صفحه‌ای همچنین حمایت از "کتاب‌اولی‌ها" را به‌مثابه یکی از رویکردهای مهم این مجموعه برشمرد و اظهار داشت: تمایلی نداریم از کسی داستان خریداری کنیم، بلکه ترجیح می‌دهیم از او حمایت کنیم تا کتابش را به دست مردم برساند؛ به بیان دیگر در این شیوه بدون آنکه حق‌التالیفی پرداخت کنیم، نویسنده را یاری می‌کنیم تا خود، بتواند کتابش را به‌فروش رساند و از عواید آن بهره‌مند شود.
برنده جایزه ویژه کتاب سال فارس در آسیب‌شناسی حوزه فرهنگ، ابراز داشت: شهروندان ما، فرهنگی و مردم‌دوست‌اند؛ مسئله اینجاست که امکانات فرهنگی را براساس نیاز روز پیش نبرده‌ایم، فرهنگسرای کتاب دایر می‌کنیم یا ایستگاه کتابخوانی راه می‌اندازیم، اما کتاب ۱۰۰ یا ۲۰۰ صفحه‌ای در آن قرار می‌دهیم و انتظار داریم خوانده شود، پرسش اینجاست که فردی با ۵ تا ۱۰ دقیقه فرصت چگونه می‌تواند این کتاب را بخواند، درواقع مردم چون نمی‌توانند کتابی را تمام کنند، آن را آغاز هم نمی‌کنند.
مردم، حامی کتاب یک‌صفحه‌ای هستند
او افزود: کتاب یک‌صفحه ای از آنجا از سوی مردم اقبال یافت که مبتنی بر نیاز آن‌ها بود، آن‌ها می‌خواستند در عرض چند دقیقه کوتاه و گذرا مطلبی را بخوانند و به پایان برسانند؛ از همین رو جای کتاب‌های پربرگی را در مکان‌های مختلف برای مردم گرفت که عملا گشوده نمی‌شدند.
میرعظیمی با اشاره به اینکه بسیاری این کتاب‌ها را به خانه می‌برند یا در مکان‌های مختلف جا می‌گذارند، گفت: در این زمینه خشک‌دستی به خرج نمی‌دهیم، همین مردم از ما حمایت می‌کنند، آن‌ها که دوست دارند نذر فرهنگیشان را ادا کنند، این مجموعه کتاب را خریداری می‌کنند، مدرسه‌های غیردولتی و فروشگاه‌ها نیز خریداران اصلی کتاب یک‌صفحه‌ای هستند.
کرونا شیوه ارائه داستان را تغییر داد
با شیوع کرونا و احتمال انتقال ویروس از طریق سطوح، کتاب‌های کاغذی از شهر جمع‌آوری شد و کتاب‌های صوتی جایگزین آن‌ها شد، به گفته میرعظیمی این فرآورده فرهنگی که پیش از این نیز در سبد تولیدات این مجموعه بوده است، با توجه به مطالبه مردم و مبتنی بر نیاز دوران در زمان شیوع کرونا بیش از پیش در دسترس مردم قرار گرفت.
طراح و ایده‌پرداز کتاب یک‌صفحه‌ای با بیان اینکه کتاب‌های صوتی را صداپیشگان نام‌آشنا برای مخاطبان میخوانند، افزود: مجموعه داستان شب از زمان همه‌گیری کرونا، راس ساعت ۲۲ در فضای مجازی این مجموعه منتشر می‌شود و جز این، نابینایان نیز به‌مثابه یکی از گروه‌های هدف این مجموعه افزون بر بهره‌گیری از کتاب بریل یک‌صفحه‌ای از مجموعه صوتی نیز بهره می‌برند که گرچه تولید آن هزینه‌های بسیاری دارد، نیکوکاران آن را تامین می‌کنند.
تجربه وجود کتاب یک‌صفحه‌ای در شیراز نشان داد که این طرح چندان پیچیده نیست، ساده است و قابل اجرا که با هزینه‌های خیران فرهنگی و مردم می‌تواند تاثیرات فرهنگی بسیاری بر جای گذارد تا آنجا که شایسته دریافت جایزه ویژه کتاب سال شود و زمان را به نفع مطالعه وقف کند.
