سایه سنگین سکوت در سالگرد اعتراضات اکتبر عراق

به گزارش ایرنا، گرچه دفتر نخست وزیری پیشتر به نیروهای امنیتی به ویژه سازمان مبارزه با تروریسم و سازمان اطلاعات عراق در خصوص آماده باش کامل در قبال خشونت هایی که ممکن است در نخستین سالگرد اعتراضات اجتماعی به دنبال داشته باشد، هشدار داده بود اما عملا میادین اعتراضات در بغداد و استان های جنوب و مرکز عراق، ساکت و بی روح بود.
حتی طرفداران «مقتدی صدر» که تصور می شد با توجه به بیانیه های رهبر جریان صدر در روزهای گذشته درباره بزرگداشت این مناسبت، آن را با شکوه برگزار کنند، طی دو روز گذشته (پنجشنبه و جمعه) اول و دوم اکتبر (دهم و یازدهم مهر ماه) به دلیل سرگرمی در پذیرایی از زائران زیارت اربعین حسینی (ع)، کمترین اهتمام را به نخستین سالگرد اعتراضات اجتماعی کشورشان نشان دادند.
مراجع عالی دینی عراق و در راس آن آیت الله «سید علی سیستانی» که سال گذشته از همراهان و تایید کنندگان برجسته اعتراضات مسالمت آمیز مدنی بود، امسال هیچ گونه موضعی در این خصوص نگرفته است.
برخلاف همه انتظارها که تصور می شد، دیروز جمعه، میدان تحریر بغداد و دیگر شهرهای جنوب و مرکز عراق شاهد دور تازه ای از حضور مردمی در اعتراضات باشند، اما بغداد، پایتخت روز گذشته شاهد آغاز پیاده روی اربعین حسینی به سمت کربلا بود.
همانند سال های گذشته، وجب به وجب مسیر بغداد و کربلا مملو از موکب ها بود و مردم بغداد از روز گذشته، آیین پیاده روی اربعین حسینی را آغاز کردند، بدون اینکه آثاری از اعتراضات یکساله گذشته، در این مراسم باشکوه دینی، دیده شود.
تنها در چند موکب، تصاویری از جوانانی که در اعتراضات سال گذشته، جان خود را از دست دادند به عنوان «شهدای اصلاحات» دیده شدند اما عملا حال و هوای عمومی پیاده روی اربعین امسال، همانند گذشته کاملا دینی و به دور از مسائل و تاثیرات سیاسی بود.
این در حالی است که در بغداد در طول روزهای گذشته، تعداد زیادی از نیروهای مبارزه با اغتشاشات در اطراف میدان تحریر در مرکز پایتخت به حال آماده باش در آمده بودند تا در صورت وقوع هرگونه خشونت، وارد عمل شوند.
دفتر نخست وزیری عراق پیشتر در سند رسمی که در رسانه های عراق نیز منتشر شد، پیش بینی کرده بود که گروه های خشونت مرتبط با اعتراضات سال گذشته، در استان های جنوب و مرکز عراق، بار دیگر به مقرهای احزاب شیعی و نیروهای الحشد الشعبی و مقاومت حمله کرده و آن را به آتش بکشانند.
تنها تعداد بسیار کمی به صورت نمادین در میدان تحریر در شامگاه پنجشنبه گذشته حضور یافته و به نشانه سالگرد اولین اعتراضات اجتماعی که منجر به برکناری دولت «عادل عبدالمهدی» شد با همراه داشتن پرچم عراق، این مناسبت را گرامی داشتند.
شماری از فعالان اجتماعی و رسانه ای که سال گذشته از حامیان این اعتراضات بودند، امسال در نخستین سالگرد این اعتراضات سکوت کرده و برخی کوشیدند دوباره حال و هوای اعتراضات پارسال را به جامعه برگردانند اما عملا هیچ گونه همراهی با فراخوان های آنها نشد.
با وجود آرامش عمومی که بر فضای نخستین سالروز اعتراضات اجتماعی عراق، حاکم شده اما بیانیه دیروز مقتدا صدر درباره ناخرسندی اش از تحقق نیافتن مطالبات معترضان این نگرانی را ایجاد کرده که منجر به دور تازه ای از تجمع های طرفدارانش شود.
صدر گفته است که یکسال از سالگرد آنچه که (خیزش تشرین/ اکتبر) نامیده می‌شود، گذشت و بسیاری از خواسته‌های ما و شما (معترضان) تا کنون برآورده نشده است.
رهبر جریان صدر از معترضان خواست که تجمعات اعتراضی خود را به صورت کاملا مسالمت‌آمیز برگزار کنند.
اعتراض‌ های اجتماعی از اول اکتبر ۲۰۱۹ نهم (مهر ۱۳۹۸) در عراق با محوریت اعتراض به فساد و مشکلات اقتصادی در بغداد آغاز شد و تا آخر فوریه ۲۰۲۰ (اسفند ۹۸) ادامه یافت.
در شکل گیری این اعتراضات، افزون بر دلایل داخلی، تحریکات خارجی نیز نقش داشت و برخی احزاب سیاسی نیز در راستای بهره برداری سیاسی با آن همراه شدند.
این اعتراضات، با وجود حمایت آیت الله سیستانی از روند مسالمت آمیز آن، خشونت های بسیاری به دنبال داشت و صدها نفر از نیروهای امنیتی، مقاومت و معترضان کشته و هزاران نفر نیز زخمی شدند.
اعتراضات اجتماعی در نهایت با اعلام «عادل عبدالمهدی» نخست وزیر وقت به استعفا و تشکیل دولت «مصطفی الکاظمی» به آرامش کشیده شد و این آرامش در طول ماه های گذشته بر فضای عمومی عراق حکفرما شده است.
گفته می شود که آمریکا و برخی کشورهای عربی مانند امارات و سعودی ها به علاوه رژیم صهیونیستی از این اعتراضات و تحریک عمومی مردم عراق نقش داشته اند و از طریق فضای مجازی از آن حمایت کردند.
جدا از بهانه های داخلی منجر به شکل گیری این اعتراضات، برخی کارشناسان آن را در دایره کشمکش بین المللی میان آمریکا و قدرت روز افزون چین می دانند و معتقدند چرخش واضح دولت عراق در دوره عادل عبدالمهدی به سمت شرق، از عوامل مهم شکل گیری این اعتراضات بوده است.
طبق این باور، آمریکا از بیم از دست دادن عراق، فضای داخلی این کشور را از طریق متحدان منطقه ای و عوامل داخلی تحریک کرد که در نهایت با کنار زدن دولت عبدالمهدی از قدرت، فضای التهاب آور عمومی در عراق، آرامش خود را بازیافت.
این اعتراضات به طور مشخص بر استان های شیعه نشین متمرکز شد و استان های سنی و کردنشین در طول دوره اعتراضات، شاهد آرامش عمومی بود.