مناقشه قره‌باغ؛ از میانجی‌گری گرجستان تا تداوم جنگ لفظی و میدانی

به گزارش روز دوشنبه ایرنا به نقل از خبرگزاری تاس، «سالومه زورابیشویلی» رئیس‌جمهوری گرجستان روز گذشته پیشنهاد میزبانی کشورش از نشست گروه مینسک با هدف حل مناقشه قره‌باغ را مطرح کرد.

وی در مصاحبه با تلویزیون گرجستان تصریح کرد: امروز هر دو کشور ارمنستان و جمهوری آذربایجان در حال بررسی پیش‌شرط‌هایی هستند تا از طریق گروه مینسک برای مذاکره آماده شوند. ما باید این مسیر را تسهیل کنیم و ببینیم این نشست را چه زمانی می توان برگزار کرد. ما آمادگی این را داریم که هر آنچه لازم است برای برگزاری این نشست انجام دهیم.

رئیس‌جمهوری گرجستان در ادامه تاکید کرد که حفظ بی طرف بودن گرجستان در این مناقشه امری مهم به شمار می رود و افزود: ما باید در این مناقشه بی‌طرف بمانیم.

 نیم‌نگاه ارمنستان به روسیه

در همین حال و همزمان با ادامه تبادل آتش میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان، نیکول پاشینیان نخست‌وزیر ارمنستان در مصاحبه با روزنامه "بیلد" آلمان اعلام کرد که معتقد است در صورت نیاز، روسیه امنیت ارمنستان را تضمین خواهد کرد.

وی تصریح کرد که مطمئن است در صورت لزوم، روسیه به تعهدات امنیتی‌اش در قبال ایروان جامه عمل خواهد می‌پوشاند و از نیروهایش برای تضمین امنیت ارمنستان استفاده خواهد کرد.

نخست وزیر ارمنستان به این روزنامه آلمانی گفت: روسیه در ارمنستان پایگاه دارد و ما سیستم دفاع موشکی مشترک داریم. مطمئنم اگر لازم باشد، مسکو آماده است به تعهداتش در قبال معاهده‌های دوجانبه عمل کند.

نیکول پاشینیان همچنین روز گذشته خواستار استقرار صلح‌بانان روسی در منطقه مناقشه قره‌باغ شد. وی گفت که موضوع استقرار صلحبانان روسی در قره باغ در سازمان امنیت و همکاری اروپا مطرح خواهد شد.

از سوی دیگر الهام علی‌اف رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان عامل تنش اخیر در قره‌باغ را ارمنستان و چند کشور در جهان که نسبت به این مناقشه بی تفاوت بوده‌اند، معرفی کرد.

آمادگی باکو برای حل‌وفصل مناقشه

وی تاکید کرد که جمهوری آذربایجان خواهان حل‌وفصل مناقشه قره باغ به صورت صلح‌آمیز است. وی افزود: ما می خواهیم این تنش با ابزارهایی همچون مذاکره حل شود. ما صبر خودمان را نشان داده ایم و همواره مواضع منصفانه در پیش گرفته‌ایم.

الهام علی اف همچنین خاطر نشان کرد تازمانیکه ارمنستان جدول زمانی برای خروج از قره باغ و مناطق اطراف قلمرو جمهوری آذربایجان ارائه نکند، هیچ پایانی برای درگیری‌ها نمی توان متصور شد.

این اظهارات علی‌اف در حالی مطرح شد که حکمت حاجی اف " مشاور رییس جمهوری آذربایجان روز گذشته از حمله موشکی نیروهای ارمنستان به منطقه " آبشرون " در حومه باکو و نیز شهرستان  " خیزی " در ۱۰۴ کیلومتری شمال پایتخت این کشور خبر داد. همچنین دادستان کل جمهوری آذربایجان گزارش داد  که بر اثر حمله موشکی نیروهای ارمنستان به  شهر مینگچویر واقع در ۳۰۸ کیلومتری غرب باکو ۵ نفر از ساکنان این شهر زخمی  و به بیمارستان منتقل شدند.

در همین حال وزارت دفاع ارمنستان روز دوشنبه گزارش‌ها مبنی بر حمله موشکی ارمنستان علیه دو منطقه جمهوری آذربایجان را رد کرد.

در این بیانیه وزارت دفاع ارمنستان آمده است: طرف آذربایجانی بدون مدرک و شواهد اعلام کرده نیروهای ارمنستان حمله موشکی علیه دو منطقه انجام داده اند. این گزارش‌ها بی پایه و اساس بوده و هیچ حمله موشکی از سوی ارمنستان انجام نشده است.

وزارت امور خارجه ارمنستان نیز امروز(دوشنبه) مدعی شد که جمهوری آذربایجان با ارایه اطلاعات غلط در باره حملات از خاک ارمنستان قصد گسترش جغرافیای جنگ را دارد.

از سوی دیگر"جوسپ بورل" مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز گذشته خواستار توقف فوری درگیری‌های نظامی جمهوری آذربایجان و ارمنستان و بازگشت دو کشور به مذاکرات شد. وی گفت : با وزرای خارجه جمهوری آذربایجان و ارمنستان درباره درگیری‌های تازه میان دو کشور بر سر منطقه قره‌باغ به صورت تلفنی گفت‌ وگو کرده است.

بورل این مطلب را در پیامی توییتری اعلام کرد و افزود: افزایش خسارات جانی غیرنظامیان قابل پذیرش نیست. درگیری باید فورا متوقف شود. مذاکرات باید هر چه سریعتر در چارچوب رئیسان گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا آغاز شود.

تشدید مجدد تنش‌ها در قره‌باغ در حالی نگرانی‌های جدی را نسبت به وخامت این بحران ایجاد کرده که اروپایی‌ها نیز به دلایل مختلف نگران هستند. از زمان ازسرگیری تبادل آتش میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان، مقامات اروپایی بر ایجاد آتش‌بس میان این دو کشور و توقف فوری درگیری‌ها تاکید کرده‌اند.

گروه مینسک و اتحادیه اروپا همواره تلاش کرده‌اند با میانجی‌گری به تنش‌ها میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان پایان دهند اما راه به جایی نبرده است. در این میان اروپایی‌ها نگران هستند تشدید درگیری میان این دو کشور پیامدهای سیاسی و اقتصادی منفی برای اروپا به همراه داشته باشد. در حال حاضر امنیت و نفع اروپا به دلیل نزدیکی به منطقه مورد مناقشه در آن است که از تشدید اختلافات در منطقه قفقاز جلوگیری کند و نقشی در افزایش اختلافات میان طرفین ایفا نکند.

به نظر می رسد باید منتظر تحولات ژئوپلتیکی جدید در این منطقه بود. کارشناسان معتقدند که راه حل واقعی حل مناقشات موجود میان باکو و ایروان اولا توسل به امکانات درون منطقه ای و ثانیا فراهم کردن بستری برای مذاکره و گفت‌وگو است و این نکته نیز که «مناقشه قره باغ را نمی توان از طریق راه حل‌های نظامی حل کرد»، مورد تاکید بسیاری از کارشناسان و صاحب نظران می باشد، چرا که بروز هرگونه تنش و درگیری میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان به معنای واقعی یک تهدید جدی برای منطقه و فراتر از آن به شمار می رود.

بامداد ششم مهرماه جاری درگیری میان نظامیان ارمنستان و جمهوری آذربایجان در مرزهای مشترک دو کشور از سرگرفته شد.

پس از درگیری‌های نظامی چند روزه ماه جولای (اواسط تیر) بین نیروهای جمهوری آذربایجان و ارمنستان که منجر به تلفات جانی از هر دو طرف شد، جنگ لفظی و برخی تحرکات دیپلماتیک به تنش در منطقه قفقاز دامن زد و بروز برخورد نظامی میان این دو کشور را قابل پیش‌بینی کرده بود.

  در سال ۱۹۹۴ میلادی، به دنبال درگیری های چهارساله نظامی دو کشور، برخی دولت های اروپایی و منطقه برای پایان دادن به منازعات ارضی میان باکو و ایروان وارد عمل شدند و سرانجام با میانجیگری گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا، آتش‌بس میان طرفین مناقشه برقرار شد، اما تلاش‌های بین‌المللی برای حل مسالمت‌آمیز این مناقشه تا به امروز نتیجه‌ای نداشته است.