گلخانه محلی برای کشت و پرورش انواع گل و گیاه است که سقف و دیواره های آن جهت محبوس شدن انرژی خورشید و در امان بودن محصولات باغی از سرمای زمستان و آفتاب سوزان تابستان با پوشش های شفاف احاطه شده است.
توسعه گشت گلخانه‌ای یکی از اقدامات دولت تدبیر و امید حول محور تولید ملی و برون رفت از بحران کم آبی است. دولت از طریق تسریع در صدور پروانه و ارائه تسهیلات مناسب و سایر حمایت‌ها، شرایط مطلوبی را برای گلخانه داران فراهم کرده است.
کشت گلخانه‌ای به عنوان یکی از محورهای اقتصاد مقاومتی راهکاری موثر در مدیریت مصرف و مقابله با کم آبی است. در این نوع کشت با کاهش هزینه ها، بهره وری و تولید افزایش می یابد و همچنین محصول از خسارات بلایای طبیعی مصون می ماند.
توسعه و تولید واحدهای گلخانه‌ای کشور در عمر هفت ساله دولت، به اندازه بیش از ۳۰ سال گذشته بوده است و هم اینک از سطح ۱۸ هزار هکتار فراتر رفته و توانسته است به درستی در مسیر جهش تولید گام بردارد.
کشت گلخانه ای تحول در کشاورزی غرب خراسان رضوی
نگاه ویژه دولت به کشاورزی مناطق کویری کشور سبب پرداخت تسهیلات ویژه در این بخش شده است. شهرستانهای غرب خراسان رضوی نیز به عنوان یکی از مناطق کویری کشور توانسته اند با این حمایت های ویژه گام بلندی در مسیر کشاورزی نوین بردارند به گونه ای که سطح کشت گلخانه‌ای در شهرستانهای سبزوار، داورزن و جوین در غرب خراسان رضوی از ۳۷ هزار مترمربع در سال ۱۳۹۲ به بیش از ۱۷۰ هزار متر در سال جاری افزایش یافته است.
یکی از گلخانه‌داران سبزوار در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: حمایت و مشوق‌های دولت، بخش خصوصی را ترغیب به سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی به ویژه تولید گلخانه‌ای کرده است.
مهرداد مبینی افزود: با راهنمایی و حمایت مسوولان جهاد کشاورزی سبزوار، علاقه‌مند به سرمایه گذاری درحوزه گلخانه شدم و تصمیم گرفتم به همراه خانواده به کشت گلخانه ای بپردازم.
وی ادامه داد: برای این منظور یک واحد گلخانه‌ای به مساحت سه هزار مترمریع به روش هیدروپونیک و شیوه کشت بدون خاک را احداث کردم که از مزایای این روش کنترل دما، نور، حرارت، رشد و زایش و کنترل آقات است و همچنین به میزان چشمگیری در مصرف منابع آب صرفه جویی می شود.
این گلخانه‌دار با اشاره به درآمد مناسب این نوع کسب و کار گفت: کشت گلخانه ای زمینه خوبی برای اشتغال در روستاها فراهم کرده و موجب بازگشت بسیاری از مردم به روستاهای خود شده است.
وی افزود: کشت گلخانه‌ای سبب برداشت صیفی جات گوناگون در تمامی فصول شده است که این موضوع یکی از راههای کنترل قیمت های میوه و صیفی جات در میادین تره بار است.
مبینی حمایت از این صنعت را بسیار مناسب دانست و ادامه داد: حمایت ها نسبت به گذشته بسیار بیشتر شده و امیدواریم این حمایت ها در بخش کود و سموم شیمیایی کشت گلخانه ای نیز انجام شود.
محصولات گلخانه ای مناسب برای صادرات
محصولات گلخانه ای با توجه به کیفیت و مرغوبیت، علاوه بر مشتریان داخلی در جوامع بین‌المللی نیز طرفداران بسیار دارد که موجب افزایش تولید و رشد درآمد ارزی برای فعالان این حوزه شده است.
مسوول باغبانی مدیریت جهاد کشاورزی سبزوار در خصوص اهمیت جایگاه کشت گلخانه در رونق اقتصادی منطقه گفت: عمده محصولات تولیدی گلخانه‌های شهرستان سبزوار صادر می شود و این امر سبب روی آوردن بسیاری از جوانان به این نوع فعالیت شده است.
محمد عظیمی نژاد افزود: سال گذشته دو سوم تولیدات گوجه فرنگی گلخانه ای سبزوار به میزان ۶۰۰ تن به کشورهای آسیای میانه، روسیه و عراق صادر شد و موجبات باز شدن دریچه ای نو به بخش کشاورزی منطقه را فراهم کرد.
وی ادامه داد: رونق بیشتر گلخانه ها منوط به رفع کامل مشکلات صادرات است. به عنوان مثال باید پایانه هایی در این زمینه راه اندازی شود تا تجار و سرمایه گذاران به راحتی وارد این صنعت شوند.
مسوول باغبانی مدیریت جهاد کشاورزی سبزوار با بیان اینکه در کشت گلخانه‌ای حجم تولید۱۲ برابر افزایش می یابد و حدود ۱۰ برابر در مصرف منابع آب صرفه جویی می شود گفت: هزینه احداث و تجهیز یک واحد گلخانه‌ای سه هزارمتری ۱۸ میلیارد ریال است که در این راستا طی ۲ سال گذشته حدود ۱۰۰ میلیارد ریال تسهیلات برای ساخت گلخانه در این شهرستان پرداخت شده است.
کشت گلخانه‌ای میانبر کشاورزی در دل کویر
مدیر جهاد کشاورزی سبزوار هم گفت: با توجه به بحران منابع آب به ویژه منابع آب شیرین چاره ای جز کشت گلخانه‌ای وجود ندارد.
علی اصغر امانیان افزود: کشت گلخانه ای موجب جان دوباره صنعت کشاورزی در مناطق کویری شده است و بسیاری از کشاورزان را که به شهرها مهاجرت کرده بودند به دیار خود بازگردانده است.
وی ادامه داد: هم اکنون افزون بر ۱۲۰ هزار مترمربع فضای گلخانه‌ای در این شهرستان وجود دارد که این سطح در ۶ سال گذشته ۲۰ هزار متر مربع بود. جهاد کشاورزی به منظور اشتغال پایدار در مناطق روستایی با صدور پروانه رایگان و ارائه تسهیلات قرض‌الحسنه از طرح‌های گلخانه‌ای در مقیاس‌های کوچک حمایت می‌کند.
سرپرست اداره جهاد کشاورزی جوین نیز در خصوص وضعیت کشت گلخانه ای این شهرستان گفت: سطح کشت گلخانه‌ای در این شهرستان از پنج هزار مترمربع در سال ۱۳۹۲ به حدود ۲۵ هزار متر در سال ۱۳۹۹ افزایش یافته است.توسعه کشت گلخانه‌ای سبب افزایش بهره وری اقتصاد کشاورزی و مدیریت راهبردی آب می شود و می توان در فضای کوچک به چندین برابر افزایش کمی و کیفی تولیدات کشاورزی دست یافت.
علی اکبر قارزی افزود: همچنین امسال اولین گلخانه سبزی و صیفی مجهز به سیستم گرمایش از کف یا هیتینگ به مساحت یک هزار و ۲۰۰ متر مربع در این شهرستان به بهره برداری رسید که در این روش به سبب قابلیت کنترل دما و گرمای یکنواخت امکان برداشت محصول طی سه نوبت در سال وجود دارد.
کشت گیاهان دارویی در گلخانه، دو پادشاه در یک اقلیم
گیاهان دارویی نیز گنجی در دل کویر است که کشت آن در فضای گلخانه مصداق بارز یک تیر و دو نشان است. شهرستان داورزن نیز از دیرباز مهد گیاهان دارویی بوده است که کشاورزان آن با توسعه گلخانه ها، محصولات خود را در این فضاها با علم روز کشاورزی پرورش می دهند.
مسوول باغبانی جهاد کشاورزی داورزن در این زمینه گفت: این شهرستان قطب گیاهان دارویی خراسان رضوی است که با توجه به اقلیم کویری آن، بسیاری از فعالان این عرصه محصولات خود را در فضای گلخانه ای کشت می کنند.
سعید خسروجردی افزود: کشت گلخانه ای اولویت کشاورزان داورزن است به طوری که هم اکنون سطح زیر کشت محصولات گلخانه‌ای در این شهرستان ۲۵ هزار متر مربع است که این میزان در سال ۹۲ کمتر از سه هزار متر بوده است.
وی با اشاره به توسعه کشت گلخانه ای در این شهرستان ادامه داد: مجتمع گلخانه ای برزین مهر با ۶۰ واحد چهار هزار متری در روستای ریوند داورزن قرار دارد که تمام زیر ساخت‌های لازم شامل عملیات عمرانی، احداث استخرها، حفر چاه و انتقال آب، شبکه برق و ابنیه آن انجام شده و تاکنون ۲ واحد به بهره برداری رسیده و پنج واحد دیگر آن درمرحله راه اندازی قرار دارد.
بسیاری از کارشناسان حوزه صنعت کشاورزی، ایجاد فرصت شغلی در تمام فصول، افزایش ۱۰ برابری محصول نسبت به کشت در هوای آزاد، صرفه جویی در مصرف آب، امکان کشت بدون خاک و تنوع محصولات تولیدی در طول سال را از مهمترین مزایای کشت گلخانه‌ای برشمرده و توسعه این صنعت را در گرو توجه به این نوع کشت می دانند و معتقدند به دلیل بحران آب در جهان، کشت گلخانه ای نقش مهمی در ادامه حیات کشاورزی خواهد داشت.
شهرستانهای سبزوار، جوین، جغتای، خوشاب، داورزن حدود ۱۷۰ هزار هکتار اراضی زراعی و باغی و ۵۵ هزار بهره بردار کشاورزی دارند و سالانه بیش از ۳۰۰ هزار تن انواع محصولات کشاورزی در این مناطق تولید می‌شود.
گندم، جو، کلزا، زعفران، پسته، چغندرقند، زیره، گیاهان دارویی، گردو، انار و انگور از عمده محصولات شهرستانهای غرب خراسان رضوی است.
شهرستان سبزوار در ۲۳۰ کیلومتری غرب مشهد واقع است.
نظر شما