آیا «بیمار برلین» روابط مسکو - غرب را به مخاطره می‌افکند؟

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، برلین که آقای ناوالنی را پناه داده است روسیه را مسئول مسموم کردن وی با سم اعصاب دانسته است و بقیه کشورهای اتحادیه اروپا هم در این مورد متحد آلمان شدند، اما کرملین هرگونه نقشی در این موضوع را انکار می کند و این ناوالنی را سناریوی جدید عرب علیه مسکو می داند. لاوروف از ایجاد احساسات ضد روسی اتحادیه اروپا به بهانه های واهی نظیر سناریوی ناوالنی انتقاد کرد و گفت این روش اوضاع را در اروپا تثبیت نمی کند.

در نشست  ۲۱ مهر شورای خارجی اتحادیه اروپا است بااعای مسمومیت ناوالنی توسط روسیه تصمیماتی برای تحریم مسکو اتخاذ شد.

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه، روز سه شنبه هفته پیش بمبی را انداخت و هشدار داد که روسیه ممکن است همه گفتگوها را با اتحادیه اروپا متوقف کندوی تصریح کرد که اتحادیه اروپا در مساله الکسی ناوالنی بطور شایسته رفتار نمی کند.

وزیر خارجه روسیه به اظهارات مقام های اروپایی اشاره کرد که گفته اند مسکو  از فرصت موجود برای توضیح دادن درباره آنچه که در مورد ناوالنی رخ داد استفاده نکرد.

وی گفت: ما می خواهیم بدانیم که باتوجه به این وضعیت می توان با اتحادیه اروپا روابط تجاری برقرار کرد. روسیه باید از توجه به ارزیابی های شرکای اروپایی در مورد خود صرف نظر کند و با معیارهای آنها خود را نسنجد.

  مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا  هفته پیش در گفت‌وگوی تلفنی با وزیر خارجه روسیه او را در جریان تحریم‌های جدید این اتحادیه علیه مسکو ارتباط با مسمومیت «الکسی ناوالنی» قرار داد.

ناوالنی که یکی از اصلی ترین منتقدان ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه است، بیستم ماه اوت (سی ام مرداد) در بازگشت از سیبری به مسکو بیمار شد.

وی پس از فرود اضطراری هواپیما به بیمارستانی در شهر تومسک سیبری منتقل شد و سپس به یک مرکز درمانی در برلین انتقال یافت، جایی که پزشکان در اوایل ماه جاری اعلام کردند نشانه هایی از مسمومیت وی با ماده سمی نوویچوک وجود دارد.

سازمان منع تسلیحات شیمیایی نیز با بررسی نمونه های گرفته شده از ناوالنی در یک مرکز درمانی ارتش آلمان در برلین اعلام کرده است که در مورد وی ماده سمی نوویچوک بکار گرفته شده است.

تمام ابعاد  وضعیت پیرامون مسمومیت ناوالنی حاکی از استفاده کشورهای غربی بویژه آمریکا از این مساله برای اهداف خود است و مقام های روس نیز بارها در این مورد نارضایتی خود را اعلام کرده و خواستار همکاری آلمان برای حل این مساله و نتیجه گرفتن از تحقیقات شده اند.

در بیانیه روز پنجشنبه هفته گذشته اتحادیه اروپا آمده است "با توجه به اینکه الکسی ناوالنی در زمان مسمومیت تحت نظر بوده، منطقی است که نتیجه بگیریم مسمومیت تنها با مشارکت سرویس امنیت فدرال روسیه امکان پذیر بوده است".

دولت روسیه با یافته‌های متخصصان اروپایی مبنی بر استفاده از سلاح شیمیایی بسیار سمی نوویچوک که توسط دانشمندان شوروی در دوران جنگ سرد ساخته شده، اختلاف نظر دارد.

با این حال بیانیه اتحادیه اروپا می‌گوید این تحریمها بخشی از تدابیر آن برای مقابله با "گسترش و استفاده از سلاحهای شیمیایی" است.

آیا طرح اروپای بزرگ شامل روسیه شکست می خورد؟  

نظرات اخیر سرگئی لاوروف در مورد اتحادیه اروپا و قطع روابط  و مذاکرات ممکن است بسیار افراطی به نظر برسد، اما از مدتها قبل با توجه به شرایط متفاوت اروپا و روسیه این نظرات هم وجود داشت ...

دولت مدرن روسیه و اتحادیه اروپا عملاً همزمان ایجاد شدند - اولی در اواخر دسامبر ۱۹۹۱ (آذر ۱۳۷۰) و دومی در فوریه ۱۹۹۲(بهمن ۷۰) و آنها به زودی زمینه روابط متقابل خود را فراهم کردند. دو طرف در سال ۱۹۹۴ توافق نامه مشارکت و همکاری را امضا کردند  و آن را در سال ۱۹۹۷ تصویب کردند بطوریکه قرار بود روابط آنها را چنان نزدیک کند که به رابطه ای  "استراتژیک" تبدیل شود.  و حتی طرح اروپای بزرگ شامل شوروی و بعد از آن روسیه مطرح شد.

 شعار «اروپا از لیسبون تا ولادی وستوک ادامه دارد»  را هم رهبر شوروی سابق میخائیل گورباچف ‌در ۱۹۸۹ برای ایجاد سرزمین مشترک اروپا که در واقع هیچ سند یا توافق نامه ای برای پشتیبانی از آن نداشت، ایجاد کرد.

اما دامنه اختلافات دو طرف انقدر زیاد است که  مشارکت روسیه و اتحادیه اروپا کاملاً مبتنی بر ایده و نه عمل مطرح شده است.

روسیه درخواست های بی چون و چرای اروپایی را به عنوان شرایط غیر منطقی و نامشروع رد کرد و احساس کرد که هر مشارکت باید مبتنی  بر شرایط کاملا عادلانه و نه کاملا برابر  و یا حداقل بر اساس شرایط خاص باشد با این حال، اتحادیه اروپا روسیه را با این استدلال که هرگونه تجدید نظر در قوانین این کشور، ناقض اصول ادغام اروپا است، به عنوان شرایط خاص نپذیرفت.

به همین دلیل، ایده همکاری استراتژیک و ادغام بین روسیه و اتحادیه اروپا از اواسط دهه ۲۰۰۰ شروع به فرسایش کرد.

 هسته اصلی این «اروپای بزرگ»  ، همانطور که سپس تصور شد، اتحادیه اروپا بود که به سرعت گسترش یافت و از ۱۹۹۲ تا ۲۰۰۷ بیش از دو برابر رشد کرد و انتظار می رفت که در نهایت شامل روسیه و سایر جمهوری های شوروی شود اما این ایده هرگز عملی نشد و امروزه الحاق کریمه به روسیه و  اخیرا هم پدیده ناوالنی به اختلافات دو طرف دامن زده است بطوریکه بحران ناوالنی انقدر شدت گرفته است که اروپا روسیه را برای چندمین بار تحریم کرد و مسکو هم برای قطع روایط و ادامه گفت و گو ها به غرب هشدار داد.

البته کارشناسان می گویند این اختلافات به معنای پایان روابط نیست چون هر دو طرف در زمینه های مختلف اقتصادی به هم نیاز دارند اما طرح مشارکت روسیه در اتحادیه اروپا و تشکیل اروپای بزرگ عملی نخواهد شد و این طرح روی کاغذ خواهند ماند.