مسکن مهر سیستان و بلوچستان و فراز و نشیب‌های آن

به گزارش ایرنا طرح مسکن مهر ابتدا با ۲ رویکرد مسکن شهری (شهرهای با جمعیت بیش از ۱۲ هزار نفر) و مسکن روستایی و شهرهای کوچک ( شهرهای با جمعیت کمتر از ۱۲ هزار نفر) و در ۲ حوزه عملکردی ادارات کل راه و شهرسازی و بنیاد مسکن شروع و برنامه مربوط براساس نیازسنجی در استان های کشور جهت تامین بخشی از مسکن خانوارهای گروه های کم درآمد تنظیم شد.

سهم استان سیستان و بلوچستان نزدیک به ۵۸ هزارو ۸۰۰ واحد بود که با توجه به بافت جمعیتی استان حدود ۳۲ هزار واحد مسکونی باید در روستاها و شهرهای کوچک احداث، نوسازی و بهسازی می شد و حدود ۲۴ هزار واحد مسکونی سهم شهرهای بزرگ و ۲ هزار و ۸۰۰ واحد مربوط به شهرهای جدید و دیگر طرح ها مانند مشارکت و سرمایه گذاری بخش خصوصی بود.

مسکن مهری که مُسَکِّن نبود

اجرای پروژه مسکن مهر در سیستان و بلوچستان با فراز و نشیب‌های بسیاری همراه بوده و با وجود گذشت چندین سال هنوز بسیاری از این واحدها دچار مشکلات فراوانی هستند.

مهرشهر در زاهدان از مرکز شهر فاصله زیادی دارد و براساس نقشه هوایی در بیابان های جنوب شرقی این شهر قرار گرفته، به گونه ای که این فاصله زیاد موجب شده دولت هزینه زیادی را برای ایجاد زیرساخت های این منطقه متحمل شود.

به گفته بسیاری از ساکنان مهرشهر زاهدان، مسکن مهر در این استان علاوه بر آنکه براساس اقلیم منطقه ساخته نشده، از وجود بسیاری از امکانات از جمله درمانگاه، پارک، روشنایی، آسفالت و سرویس حمل و نقل شهری محروم است و حتی جمع آوری زباله نیز در این منطقه به صورت نامنظم انجام می شود.

یکی از ساکنان مسکن مهر در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: طرح مسکن مهر که با هدف خانه دار کردن قشر ضعیف جامعه اجرا شد، با وجود همه کاستی‌ها به دلیل اینکه سرپناهی برای قشرهای آسیب پذیر و جوانان با کمترین هزینه ممکن ایجاد کرد شیرین بود اما متاسفانه استفاده از مصالح بی کیفیت و نبود نظارت لازم بر اجرا، ساکنان این پروژه را با مشکلات فراوانی روبرو کرده است.

علی محمدی گفت: دیوارهای نازک، استفاده از مصالح ارزان قیمت و بی کیفیت، وجود ایراداتی در تاسیسات لوله کشی آب و برق خانه‌ها و نبود امنیت ساکنان این منطقه از جمله مهمترین مشکلات مسکن مهر زاهدان است.

وی افزود: اکثر متقاضیان مسکن مهر تمام سرمایه زندگی خود را دادند تا سرپناهی داشته باشند، اما این سرپناه هر روز بر نگرانی های ما می افزاید.

یکی دیگر از ساکنان مهرشهر زاهدان گفت: این خانه‌ها برای قشر ضعیف جامعه احداث شده و متقاضیان آن با هزار امید و آرزو هر آنچه داشته‌اند را در این واحدها هزینه کردند اما این واحدها استاندارد لازم را ندارند و تنها سرمایه‌ها در این طرح به هدر رفته است.

فاطمه سراوانی افزود: نیازهای اولیه و خدمات زیرساختی مانند فضای سبز، مدرسه، مرکز درمانی و مسجد در واحدهای مسکن مهر زاهدان کمتر مورد توجه قرار گرفته است‌.

وی بیان کرد: انباشت انبوهی از زباله های شهری و نخاله های ساختمانی، نبود سطل های زباله و جانوران موذی و همچنین نبود روشنایی در معابر و واقع شدن در حاشیه شهر، این منطقه را برای حضور سگ‌های ولگرد مستعد کرده است.

شقایق نوری یکی دیگر از ساکنان مهرشهر گفت: این خانه ها به هیچ عنوان مستحکم نیستند اما بدلیل اینکه بیشتر افراد توانایی خرید خانه در مرکز شهر را ندارند مجبورند در این منطقه زندگی کنند.

وی افزود: متاسفانه امکانات و فضای ایجاد شده در این ناحیه به هیچ وجه در شان و کرامت ساکنان آن نیست.

نوری ادامه داد: روزانه به دلیل نبود آسانسور باید چندین نوبت ۶۲ پله را بالا و پایین برویم و تاکنون هیچ شخصی پاسخی مبنی بر اینکه چرا این واحدها فاقد آسانسور می باشد به ما نداده است.

وی اظهار داشت: به دلیل اینکه مهرشهر در حاشیه شهر زاهدان واقع شده و در همجواری بیابان قرار دارد، متاسفانه این منطقه با استقبال خلافکاران روبرو شده و در برخی از ساختمان ها افرادی ساکن شده اند که مشخص است به مقاصد دیگری در این منطقه حضور دارند.

نوری گفت: همچنین به دلیل افزایش قیمت خانه، بی کیفیتی ساخت و اجاره بهاء بسیاری از صاحبخانه ها واحد خود را به مجردها اجاره می دهند و خود به ناچار در مرکز شهر خانه اجاره می کنند که این خود مشکلات دیگری برای ساکنان مجتمع ها ایجاد کرده است.

امین اکبری دیگر ساکن مهرشهر زاهدان بیان کرد: داشتن مسکن برای هر خانواده ایرانی لازم و ضروریست و دولت باید برنامه‌ریزی لازم را برای تامین آن داشته باشد.

وی گفت: امکانات مسکن مهر باید در زمان افتتاح تکمیل و همراه با سند مالکیت و کارت اقساط بازپرداخت به متقاضیان تحویل داده می شد اما متاسفانه اکثر واحدهای مسکن مهر بدون شرایط لازم به مردم تحویل داده شدند.

اکبری افزود: بیشتر افراد مجبور هستند که در این مجتمع ها ساکن شوند زیرا توانایی خرید و یا اجاره در مرکز شهر را ندارند.

وی اظهار داشت: نبود آب اشامیدنی سالم و بهداشتی، سامانه گازکشی و بدتر از همه نبود آسانسور موجب شده تا ساکنان این مجتمع ها برای حمل و نقل وسایل مانند گالن های آب آشامیدنی، نفت و کپسول های گاز را از طریق پله به طبقات مختلف ببرند که به همین دلیل بسیاری از افراد  ساکن در این واحدها دچار کمردرد و زانو درد شدید شده اند اما مجبور به ادامه زندگی با این وضعیت سخت اقتصادی در این منطقه هستیم.

محمد صدیقی ساکن دیگر مهرشهر زاهدان گفت: مهرشهر اصلا امنیت لازم را ندارد و به هیچ وجه جرات نمی کنم فرزندانم را برای بازی داخل محوطه بفرستم و متاسفانه با این وضعیت اکثر مجتمع ها به دلیل نداشتن نگهبان دچار خسارت هایی از سوی تعدادی افراد از خدا بی خبر می شوند.

وی افزود: اکثر واحدها به مستاجران اجاره داده شده و این افراد حاضر به پرداخت شارژ ماهانه نیستند که این امر نیز باعث کثیفی و نامرتب بودن برخی از مجتمع ها شده و  بدلیل استفاده از مصالح نامرغوب اکثر پله ها شکسته و دیوارها خراب شده است.

صدیقی بیان کرد: فضای کافی و مطمئن برای پارک ماشین وجود ندارد و در برخی قسمت ها درب کانال های فاضلاب نیز باز و امکان سقوط ماشین و کودکان وجود دارد.

وی ادامه داد: هر چند این ساختمان ها را با عنوان آپارتمان به مردم تحویل دادند اما اکثر این واحدها فاقد پنجره، در، روشنایی و کلید و پریز بوده که خودمان همه این موارد را به سختی تامین کردیم.

افزایش سه برابری قیمت مسکن مهر نسبت به سال گذشته

یکی از بنگاه داران مهرشهر زاهدان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا گفت:  اجرای طرح مسکن مهر یکی از طرح های موفق برای خانه دار شدن بی خانه ها و راهی برای کاهش مشکلات و دغدغه های خانواده های کم درآمد بوده است.

مهرداد شهرکی افزود: در گام نخست بیشتر قشر ضعیف در این مناطق زندگی می‌کردند اما امروز با گران شدن قیمت رهن و اجاره در مرکز شهر افرادی که توانایی پرداخت ندارند نیز به مسکن مهر مراجعه می‌کنند.

وی اظهار داشت: متاسفانه با وجود اینکه مهرشهر زاهدان امکانات لازم و کافی را ندارد اما بعضا مشاهده می شود برخی افراد به دلیل افزایش نرخ اجاره بها حتی در این منطقه نیز نمی توانند ساکن شوند.

مرتضی میر بنگاه دار دیگر نیز گفت: قیمت خرید مسکن در مهرشهر نسبت به سال گذشته حداقل سه برابر افزایش یافته است.

این مشاور املاک افزود: اجاره مسکن نیز مطابق با این منطقه نیست و به صورت دلخواه انجام می شود و هیچ نظارتی در این زمینه وجود ندارد.

وی بیان کرد: در گذشته بسیاری از افرادی که توان مالی آنچنان زیادی برای پرداخت ودیعه مسکن نداشتند به این منطقه برای خرید و یا اجاره نشینی مراجعه می کردند اما متاسفانه با افزایش قیمت مسکن در شهر به همان نسبت با افزایش قیمت سرسام آور در این منطقه مواجه شده ایم که این موضوع مشکلات زیادی را برای برخی خانواده ها ایجاد کرده است.

میر گفت: مسکن مهر در ابتدای ساخت قرار بود برای قشر ضعیف جامعه ساخته شود اما هم اینک این قشر از جامعه حتی توان پرداخت اجاره بهای این منطقه را نیز ندارند و به ناچار مجبور به حاشیه نشینی می شوند.

تحویل و قسط بندی بیش از ۹۵ درصد پروژه های مسکن مهر زاهدان

معاون بازآفرینی و مسکن اداره‌کل راه و شهرسازی سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: از سال ۸۶ که ساخت مسکن مهر آغاز شد، این استان به عنوان استان پیشرو زمین ها را تامین و کار را شروع کرد و قرار بود براساس قانون ساماندهی مسکن زمین بصورت اجاره ۹۹ ساله در اختیار متقاضیان در قالب تعاونی های مسکن قرار گیرد تا بتوانند عملیات ساخت و ساز را انجام دهند.

ابوالفضل مهدیار گفت: در ابتدا اداره تعاون تمامی امور را ساماندهی و تا سال ۸۸ احراز شرایط با این اداره بود و سپس اداره‌کل راه و شهرسازی سیستان و بلوچستان عهده دار شرایط و فرم "ج" شده و زمین را در اختیار قرار داد تا در قالب تعاونی مسکن شروع بکار کنند.
فرم (ج) سابقه مالکیت را نشان می دهد، هر شخصی که از ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ به این طرف زمین، خانه یا وام یارانه ای دریافت کرده باشد به عنوان سابقه مالکیت وی محسوب شده و فرم مربوطه  قرمز می شود.
به گفته مهدیار هر شخص در طول عمر یکبار می تواند از این مالکیت استفاده کند و وقتی تقاضای مجدد از دولت برای زمین یا خانه داشته باشد فرم (ج) برای وی قرمز و چنانچه برای دریافت زمین یا خانه نام نویسی کند از لیست حذف خواهد شد.

وی افزود: اتحادیه ها تشکیل و زمین ها مشخص شد و هرکس آورده اولیه را پرداخت می کرد زمین را تحویل گرفته و برای دریافت تسهیلات به بانک معرفی می شد که یک میلیون تومان همان ابتدا بعد از عقد قرارداد بابت هزینه های آماده سازی پرداخت و اقساط تسهیلات ساخت از فوندانسیون به بعد آغاز می شد.

معاون بازآفرینی و مسکن اداره‌کل راه و شهرسازی سیستان و بلوچستان بیان کرد: زمین مهرشهر به صورت خام در اختیار اتحادیه تعاونی های مسکن به نمایندگی از تعاونی ها قرار گرفت و بدلیل اینکه هزینه آماده سازی به عهده خود متقاضیان بود، اتحادیه به نمایندگی از تعاونی های مسکن قرار شد اینکار را انجام دهد و زمین خام بصورت رایگان در اختیار آن قرار گرفت و خودشان نقشه برداری، تهیه طرح و آماده سازی کردند اما بدلیل اینکه تقریبا یک سوم از متقاضیان سهم آماده سازی خود را پرداخت نکردند این موضوع باعث شد کار تعطیل و پیمانکار مطالبات زیادی از اتحادیه داشته باشد که در اتمام کار تاخیر افتاد.

وی ادامه داد: با وجود تمامی مشکلات اتحادیه تاکنون درزمینه آماده سازی فعالیت و اداره‌کل راه و شهرسازی سیستان و بلوچستان نیز همکاری لازم را داشته است و تقریبا سه میلیارد تومان برای زاهدان پیش بینی شده و قرارداد با پیمانکار برای آسفالت معابر آماده شده که تنها منتظر حفاری شرکت گاز هستیم تا کارهای گازکشی انجام و سپس آسفالت شروع شود.

مهدیار گفت: محوطه سازی نیز با خود متقاضیان و مجموعه است که باید همان تعاونی یا هیئت مدیره که پولی را دریافت کرده در مجمع مصوب کند که باید این پول تا کجا و به چه صورت هزینه شود.

وی افزود: دولت تسهیلات یارانه ای در نظر گرفت که در زاهدان هفت درصد و در سایر شهرستان های استان چهار درصد بود و مابه التفاوت نرخ مصوب بانک ها که ۱۸ درصد یا حتی ۲۲ درصد بود را دولت تقبل کرد.

معاون بازآفرینی و مسکن اداره‌کل راه و شهرسازی سیستان و بلوچستان اظهار داشت: بیش از ۹۵ درصد پروژه ها قسط بندی و واحدها نیز تحویل داده شده و ساکنان مستقر شدند.

وی گفت: در تمامی شهرستان های استان نیز کار به همین صورت آغاز و تحویل داده شد و خوشبختانه تاکنون پروژه های بلامعارض تمام شده است.

مهدیار خاطرنشان کرد: یکسری از پروژه ها اقدامات حقوقی دارد و برخی پروژه ها نیز با تاخیر کار را آغاز کردند که خط اعتباری تسهیلات مسکن مهر محدود بود و این پروژه ها به تسهیلات نرسیدند زیرا آورده خود را دیر تامین کردند که البته قرارداد این افراد لغو نشد بلکه تنها از سامانه مسکن مهر حذف شدند و این پروژه ها به بانک ها معرفی شده تا از آنجا تسهیلات دریافت کنند و هم اینک اگر کسی نتوانسته اینکار را انجام دهد می تواند از تسهیلات اقدام ملی و سایر مزایا بهره مند شود.

وی افزود: مشکلات بیشتر با هیات مدیره و اعضا است که به صورت قضایی در حال پیگیری می باشد اما دولت تعهدات خود را انجام داده است.

معاون بازآفرینی و مسکن اداره‌کل راه و شهرسازی سیستان و بلوچستان اظهار داشت: تمامی سایت های مسکن مهر در حوزه این اداره کل از خدمات زیربنایی مانند شبکه های آب و فاضلاب و برق برخوردار هستند و اتحادیه نیز باید آماده سازی را به اتمام رسانده و معابر را برای بهره برداری و نگهداری تحویل شهرداری بدهد.