انتقال مرکز دفن زباله آرادکوه اجرایی می‌شود؟

بیست و یکم مهرماه بود که «حسین توکلی کجانی» فرماندار ویژه شهرستان ری از فراخوان شهرداری تهران برای انجام کار مطالعاتی انتقال مرکز دفن زباله آرادکوه در بخش کهریزک تهران خبر داد و ابراز امیدواری کرد که این کار سرآغاز رفع بخشی از مشکلات زیست محیطی این منطقه باشد.

داستان تعیین محل جدید دفن زباله برای پسماندهای پایتخت موضوع جدیدی نیست و حداقل در یک دهه گذشته محل منازعه مدیران استان تهران، محیط زیست، شهرداری و مسئولان حوزه ری بوده است که هرچند بر سر کلیات آن توافق وجود داشت اما هزینه بالای جابجایی و نیز اختلاف بر سر جانمایی مکان که آخرین سیستم های بازیافت زباله را برخوردار باشد و مشکلات فعلی در کهریزک را تکرار نکند، سنگ پیش پای اجرای آن بود.

برای نمونه اردیبهشت ماه امسال نعمت الله ترکی رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان تهران گفته بود: طرح مطالعاتی برای انتقال مرکز پسماند آرادکوه انجام شده اما حدود ۲۰ سال است که هیچ تصمیمی برای انتقال آراد کوه اتخاذ نشده و بهترین راهکار بهبود وضعیت کنونی است.

بالا گرفتن بحث های مربوط به آلایندگی پسماندها در آرادکوه در شهریور ماه امسال نیز سبب شد تا مسئولان قضایی و محیط زیست استان تهران بازدیدی از مجتمع پردازش و تفکیک زباله آرادکوه داشته باشند و بر این نکته تاکید کنند که به جای انتقال آرادکوه، با هزینه کم تر و در کوتاه مدت می‌توان دفن را به حداقل یا صفر رساند.

مجتمع پردازش و بازیافت زباله آرادکوه از تأسیسات دفع و بازیافت پسماندهای شهر تهران و متعلق به شهرداری تهران است که بیش از پنج دهه پیش در بخش کهریزک شهرستان ری ایجاد شد و تا به امروز محل اصلی دپو و بازیافت زباله ها بوده است.

قرار گرفتن آرادکوه در مسیر جاده قدیم تهران – قم در جنوب پایتخت و نزدیکی آن به فرودگاه امام خمینی(ع) و انتشار بوی نامطبوع عملیات دفن زباله بویژه در فصول سرد سال در سال های اخیر بر حجم آلودگی زیست محیطی آن افزوده بود.

روزانه به‌طور متوسط هشت هزار تن انواع پسماند برای امحا و دفع به آرادکوه وارد می شود اما آنطور که نرگس رجایی معاون امور اجتماعی و فرهنگی سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران آمار داده، تهرانی‌ها هر ۲۴ روز حدود ۵۸ هزار تن و به اندازه وزن برج میلاد زباله تولید می‌کنند.

معضل شیرابه زباله‌های مدفون برای محیط زیست کهریزک

«امین بابایی» بخشدار کهریزک درباره معضلات زیست محیطی ناشی از استقرار مجتمع پردازش زباله آرادکوه به ایرنا می گوید: متاسفانه شیرابه های ناشی از دفن زباله آسیب های فراوانی به سفره آب‌های زیرزمینی در منطقه وارد کرده اند.

وی افزود: می توان گفت محیط زیست منطقه متاثر از نفوذ شیرابه ها به لایه های زمین و نیز ایجاد گازهای متان و دی اکسید کربن در هوا است.

بابایی با بیان اینکه گاز متان ناشی از دفن زباله قابل استحصال است، اظهار داشت: پیمانکاران خارجی اقدام به حفر چاه‌هایی روی این تپه ها و کوه‌های زباله کرده تا گاز متان را خارج کنند.

وی با اعلام اینکه هنوز برای حل مشکل گاز دی اکسید کربن چاره اندیشی نشده است، اظهار داشت: این گاز سمی بوده و در اعماق زمین می‌ماند و چون میل به ترکیب با دیگر عناصر شیمیایی دارد، تبدیل به اسید سبک می شود؛  به همین دلیل تمامی لایه های سفره های آب های زیر زمینی این منطقه را آلوده کرده و باعث تولید آب‌های اسیدی شده است.

بخشدار کهریزک خواستار پایش علمی شرایط پیش زیست محیطی پیش آمده در کهریزک از سوی مسئولان و مراکز دانشگاهی شد و افزود: در برخی از مناطق کهریزک امکان رویش هیچ گیاهی وجود ندارد.

بابایی با تاکید بر اینکه بخشی از بوی نامطبوع تهران و اطراف فرودگاه امام خمینی (ره) ناشی از وجود همین گازهای سمی است، از اینکه هنوز جابجایی آرادکوه به سرانجامی نرسیده است، انتقاد کرد.

مجتمع دفن زباله آرادکوه در سال ۱۳۴۲ برای جمعیت پنج میلیون نفری تهران برنامه ریزی شد و قرار بر جابجایی و یا فضای توسعه گرا در آینده برای این مجموعه وجود داشت اما با گذشت بیش از نیم قرن و عبور جمعیت تهران از ۱۴ میلیون نفر، همچنان آرادکوه مقصد پسماندهای پایتخت و شهرک های اقماری آن است.

به عقیده کارشناسان محیط زیست و شهری، سرعت افزایش پرشتاب جمعیت همسویی با خوانش مثبتی، دال بر تغییر ساختار آراد کوه ندارد و این کوه بصورت سنتی و با روش دو دهه قبل در حال فعالیت است.

بخشدار کهریزک بر این نکته تاکید دارد که در صورت استفاده از روش های روآمد دفن زباله می توان از حجم زباله های تهران که روزانه به ۸۵۰۰ نیز می رسد یک فرصت اقتصادی تبدیل کرد.

به گفته بابایی، یکی از اقدامات کشورهای توسعه یافته در حوزه دفن زباله، استفاده از این طلای کثیف برای تولید کمپوست و فرآوری مواد قابل بازیافت است.

استفاده از زباله های خانگی در تولید کودگیاهی، تولید برق از فرآیند سوزاندن زباله و استحصال گاز متان از دیگر راههای درآمدزایی از زباله های کلان شهر تهران به شمار می رود که می تواند در برنامه ریزی برای تعیین تکلیف آرادکوه آن را در دستور کار برنامه ریزان شهری قرار داد.