تبریز با مشکل مدیریت جامع زیست محیطی مواجه است

مجید رحمانی و سولماز عظیم زاده روز پنجشنبه با حضور در ایرنا مرکز تبریز افزودند: تبریز و آذربایجان شرقی به لحاظ وجود منطقه ارسباران به عنوان ذخیره گاه بیوسفر در شمال آن، منطقه پارک ملی دریاچه ارومیه در غرب، منطقه شکار ممنوع «سهند» در جنوب و منطقه شکار ممنوع «میشو» در شمال غرب آن از منبع بزرگ تنوع زیستی برخوردار و بنابراین وجود مدیریت جامع برای تنوع زیستی آن ضروری است.

آنان با اشاره به ارزش های زیستی تبریز و واقع شدن آن در مسیر مهاجرت پرندگان، معتقدند این شهر از تنوع زیستی زیادی برخوردار بوده و مدیریت حیوانات شهری آن نیاز به مکانی دارد که بتوان در آن تصمیمات لازم را در این خصوص اتخاذ کرد.

اعضای خانه محیط زیست و توسعه پایدار آذربایجان شرقی، خواستار ایجاد و فعال سازی مرکز مدیریت حیوانات شهری در شهرداری تبریز شدند، زیرا به عقیده آنان ایجاد این مرکز موجب می شود تا تصمیمات گرفته شده در خصوص حل مشکلات حیوانات شهری منسجم و کارشناسی باشد.

سیستم شهرداری تبریز در خصوص حیوانات شهری با خلا مواجه است 

فعال محیط زیست و مسوول بخش تنوع زیستی خانه محیط زیست و توسعه پایدار آذربایجان‌شرقی نیز گفت: در سیستم شهرداری تبریز در ارتباط با تصمیم گیری در خصوص حیوانات شهری خلاء وجود دارد و با توجه به وجود تعداد زیادی موجود زنده و حیوان در این شهر که بر زندگی انسان تاثیر مستقیی دارند، وجود مرکزی برای تصمیم گیری در ارتباط با این حیونات ضروری است.     

سولماز عظیم زاده، افزود: اگر به دنبال مدیریت شهر بر اساس توسعه پایدار هستیم باید به تنوع زیستی شهری اهمیت دهیم و این کار در بستر اکولوژی شهری که روابط بین موجودات و محیط زیست در آن تعریف می شود، امکان پذیر است.

وی با بیان اینکه انسان نیز در داخل این اکولوژی قرار دارد، اظهار کرد: هر تصمیمی که در شهر مانند ساختمان سازی، ایجاد پارک، درختکاری و نحوه برخورد با حیوانات گرفته می شود، اگر منطبق با اکولوژی نباشد غلط بوده و تاثیرات بدی بر محیط زیست برجای خواهد گذاشت.

فعال محیط زیست و مسوول بخش تنوع زیستی خانه محیط زیست و توسعه پایدار آذربایجان‌شرقی با تاکید بر ضرورت ایجاد مرکزی به عنوان مدیریت حیوانات شهری در شهرداری تبریز، گفت: شیوه نامه و دستورالعمل اجرایی این مرکز با همکاری خانه محیط زیست استان و کارشناسان شهرداری تبریز تهیه شده است.

عظیم زاده، ادامه داد: در این مرکز باید تحقیقی در زمینه شناسایی تنوع زیستی جانوری تبریز انجام شود تا بر اساس آن در خصوص حل مشکلات زیست محیطی شهر تصمیم گیری شود.

وی با تاکید بر لزوم آمارگیری در خصوص تعداد و نوع پرندگان و حیوانات موجود در تبریز، یادآوری کرد: با در دست داشتن این آمار می توان به راحتی در خصوص مشکلات مربوط به پرندگان و حیوانات شهری تصمیم گیری کرد.

فعال محیط زیست و مسوول بخش تنوع زیستی خانه محیط زیست و توسعه پایدار آذربایجان‌شرقی با اشاره به اینکه معیار شناخت کیفیت زیستی یک شهر در تنوع زیستی آن است، گفت: با مشاهده تنوع زیستی یک شهر می توان گفت که این شهر سالم یا ناسالم است.

عظیم زاده، با بیان اینکه خانه محیط زیست استان ۳ سال قبل پیشنهاد ایجاد مرکز مدیریت حیوانات شهری در شهرداری تبریز را به شهرداری ارایه کرد، افزود: این پیشنهاد پس از تصویت در کمیسیون محیط زیست در مهر ماه سال ۱۳۹۷ در صحن شورای اسلامی تبریز نیز تصویب و ایجاد این مرکز ابلاغ شد، ولی تاکنون چنین مرکزی در شهرداری ایجاد نشده است.

وی اظهار کرد: با وجود پیگیری از استاندار، امام جمعه، فرمانداری و دادگستری در خصوص اجرایی شدن مصوبه شورای شهر مبنی بر ایجاد چنین مرکزی تاکنون نتیجه ای حاصل نشده است.

عظیم زاده، با تاکید بر اینکه خانه محیط زیست استان در ایجاد این مرکز به دنبال هیچ نفعی نبوده و فقط می خواهد تصمیم گیری در خصوص حیوانات شهری از طریق یک کانال و به صورت کارشناسی انجام شود، ادامه داد: تصمیم گیری در خصوص حیوانات شهری تاثیر مستقیمی در کیفیت زندگی در تبریز دارد و همه باید برای ارتقای کیفیت زندگی در این شهر تلاش کنند.

پرندگان در اولویت شهرداری تبریز نبوده و سگ ها در اولویت هستند

فعال محیط زیست و مسوول بخش تنوع زیستی خانه محیط زیست و توسعه پایدار آذربایجان‌شرقی گفت: با پیگیری وضعیت تنوع زیستی شهر و پرندگان از شهرداری تبریز، مسوولان شهرداری اعلام کردند که تنوع زیستی و پرندگان در اولویت نبوده بلکه سگ ها به عنوان معظل محیط زیست شهری در اولویت قرار دارند.

عظیم زاده، با اشاره به اینکه تفکیک سگ از حیوانات شهری امکان پذیر نیست، افزود: سگ در یک اکوسیستم شهری با سایر حیوانات و انسان ها قرار گرفته است و نمی توان با تصمیم گیری در مورد آن بدون در نظر گرفتن اکولوژی شهری، مشکل سگ های ولگرد را رفع کرد.

وی با بیان اینکه معظل سگ های ولگرد بین المللی بوده و در تمام کلانشهرهای دنیا وجود دارد، یادآوری کرد: به عنوان مثال در «نیویورک» ۲۰۰ هزار سگ و در «بانکوک» حدود ۲۰۰ سگ در هر کیلومتر مربع وجود دارد و از ۴ سال گذشته تاکنون شهریور هر سال سیمناری با شرکت تمام کشورهای درگیر با موضوع سگ های ولگرد برگزار می شود تا تجربیات خود را با هم در میان بگذارند و در این خصوص تصمیم گیری کنند.

فعال محیط زیست و مسوول بخش تنوع زیستی خانه محیط زیست و توسعه پایدار آذربایجان‌شرقی گفت: اولین سمینار در این خصوص در «استانبول» برگزار شده، سال قبل در «کنیا» برگزار شد و امسال به علت شیوع کرونا برگزار نشد.

عظیم زاده، ادامه داد: معظل سگ ها با جابجایی آن ها از منطقه ای به منطقه دیگر حل نمی شود بلکه این کار موجب بهم خوردن اکوسیستم آن مناطق شده و این چرخه ادامه می یابد.

وی اظهار کرد: برای کنترل جمعیت حیوانات باید اصولی مانند شناخت از تعداد آن ها، دلایل زیاد شدن جمعیت و مدیریت دلایل آن برای کاهش جمعیت رعایت شود.

فعال محیط زیست و مسوول بخش تنوع زیستی خانه محیط زیست و توسعه پایدار آذربایجان‌شرقی علت وجود سگ های بی سرپرست در کلانشهرها را زباله های شهری و عدم مدیریت صاحبانی که سگ دارند به ویژه باغداران حومه شهر و چوپانانی که در حاشیه شهرها دامداری می کنند، اعلام کرد و گفت: برای حل مساله سگ های بی سرپرست در کلانشهرها باید زباله های شهری و صاحبان سگ ها مدیریت شوند.

عظیم زاده، با اشاره به اینکه برای حل معظل سگ های بی سرپرست شهری وزارت کشور در ۱۲ مهر سال ۱۳۸۷ دستورالعمل کنترل سگ های ولگرد در شهرها و روستاها را صادر کرد، افزود: در این دستورالعمل قرار شد تا تعداد سگ ها و کانون های تجمع سگ ها شناسایی شود تا در زمان های مشخص سگ های کانون تجمع جمع آوری شوند.

وی یادآوری کرد: بر اساس این دستورالعمل باید این سگ ها هر کدام در باکس های جداگانه جمع آوری و به محلی انتقال داده شده و در آنجا مورد معاینه قرار گرفته و شناسنامه دار شوند و چنانچه قابل واگذاری به افراد باشند باید پس از عقیم سازی این کار انجام شود و اگر سگ غیرمفید تشخیص داده شد « یوتانایز» (مرگ با ترحم ) بر آن اعمال شود.

فعال محیط زیست و مسوول بخش تنوع زیستی خانه محیط زیست و توسعه پایدار آذربایجان‌شرقی با بیان اینکه هر ۲ سال یکبار باید این دستورالعمل به روز شود، گفت: شهرداری به عنوان عامل اجرایی و محیط زیست به عنوان ناظر در اجرای این دستورالعمل باید عمل کند ولی شهرداری بجای عمل به این دستورالعمل با روش دلخواه خود سگ ها را جمع آوری و در مکان دیگری رها می کند.

عظیم زاده، ادامه داد: مسوولان شهرداری اوایل اعلام می کردند که سگ های ولگرد جمع آوری شده را در جزیره «شاهی» رها می کردند در حالی که سگ گونه مهاجمی بوده و وقتی وارد زیستگاه حیات وحش می شود، حیات وحش آن منطقه را به خطر می اندازد. 

وی با اشاره به اینکه حیات وحش ما بسیار شکننده است، اظهار کرد: وقتی گونه مهاجمی وارد یک زیستگاه می شود در واقع فاتحه هر چه قوچ، میش، پلنگ و پرندگان شکاری آن زیستگاه خوانده می شود و اگر تحقیقاتی در این زمینه انجام شود معلوم می شود که رهاسازی سگ ها در این مناطق چه پدری از حیات وحش آن ها در آورده است.

فعال محیط زیست و مسوول بخش تنوع زیستی خانه محیط زیست و توسعه پایدار آذربایجان‌شرقی گفت: مسوولان شهرداری بعدا اعلام کردند که سگ ها را به جزیره شاهی منتقل نمی کنند بلکه به ۱۰ کیلومتر دورتر از شهر یعنی محدوده «صوفیان» انتقال می دهند و مسوولان صوفیان نیز اعلام کردند که سگ ها را به ۱۰ کیلومتر دورتر یعنی دوباره به محدوده تبریز انتقال می دهند و این چرخه باطل همچنان ادامه می یابد. 

عظیم زاده، افزود: سگ ها موجوداتی قلمرو طلب هستند و جابجایی سگ ها موجب عصبانی شدن سگ های قلمروهای مختلف در منطقه و بروز نزاع و درگیری در بین آن ها و در نتیجه بلند شدن سر و صدای سگ ها در سطح شهر می شود.

وی با اشاره به اینکه مسوول جابجایی سگ ها در شهرداری تبریز میانگین ماهانه جابجایی سگ ها را ۳۰۰ قلاده اعلام کرده است، یادآوری کرد: براساس آمار خانه محیط زیست، در تبریز کلا ۸۰۰ قلاده سگ وجود دارد و این شهر عملا مشکلی به نام سگ ولگرد ندارد بلکه مشکلب با عنوان مسوولان خائن شهری دارد که معضل را با جابجایی عمدی سگ ها به ویژه در فصل زاد و ولد آن ها، ایجاد می کنند.

رفتار نامناسب شهرداری موجب بروز معضل سگ های ولگرد در تبریز شده است

عضو هیات مدیره خانه محیط زیست و توسعه پایدار آذربایجان شرقی نیز گفت: رفتار نامناسب شهرداری با سگ ها موجب بروز معضل سگ های ولگرد و جری تر شدن آن ها شده است.

رحمانی، با بیان اینکه زنده گیری و جابجایی توله ها در زمان زادآوری سگ ها موجب عصبانیت سگ های مادر می شود، افزود: این اقدام شهرداری ناآگاهانه نبوده بلکه کاملا آگاهانه است و بر اساس شناخت زنده گیران از سگ ها انجام می شود.

وی اظهار کرد: زنده گیران از بابت هر زنده گیری سگ از شهرداری پول می گیرند بنابراین با ایجاد جو، سر و صدای سگ ها را درمیاورند و مردم و مسوولان شهر نیز شاکی شده و خواستار جمع آوری سگ ها می شوند.

عضو هیات مدیره خانه محیط زیست و توسعه پایدار آذربایجان شرقی با بیان اینکه دو گروه حامی حیوانات در جامعه وجود دارد، گفت: یک گروه «حامی حقوق حیوانات» و دیگری «حامی رفاه حیوانات» است که این گروه ها در یکسری مسایل با هم افتراق دارند از جمله در عقیم سازی، طرفداران رفاه حیوانات موافق و گروه دیگر مخالف آن هستند.

رحمانی، ادامه داد: مسوولان ما هنور در اندر خم کوچه چرخه زیستی شهر گیر افتاده اند و هنوز به این باور نرسیده اند که شهر یک اکوسیستم است که در داخل آن حیوان، گیاه و انسان با هم وجود دارد.

بیماری هاری گاو خطرناک تر از هاری سگ برای انسان است

فعال محیط زیست و مسوول بخش تنوع زیستی خانه محیط زیست و توسعه پایدار آذربایجان‌شرقی با اشاره به خطر بیماری هاری حیوانات بر انسان گفت: بر اساس آمار اداره دامپزشکی تبریز در طی یکسال گذشته ۳ حیوان در شهرستان تبریز هاری گرفته و آزمایشات آن ها مثبت بوده که شامل گاو، گربه و سگ است.

عظیم زاده، افزود: از بین این حیوانات گاو بیشترین ارتباط را به انسان ها دارد چرا که آزاد در محیط وجود ندارد بلکه یا در طویله یا در گاوداری نگهداری می شود بنابراین خطر آن در انتقال بیماری هاری به انسان بیشتر است و دومین تماس با انسان را گربه دارد که باید با هاری این حیوانات بیشتر مبارزه کرد.

وی با بیان اینکه سگ کمترین تماس با انسان را دارد، اظهار کرد: کسی که در خانه سگ دارد حتما واکسن هاری آن را خواهد زد و سگ ولگرد نیز وقتی آدم را می بیند فرار می کند در حالی که در مبارزه با هاری به حیوانی چسبیده ایم که کمترین تماس را با انسان دارد.

فعال محیط زیست و مسوول بخش تنوع زیستی خانه محیط زیست و توسعه پایدار آذربایجان‌شرقی گفت: طبق آمار اداره بهداشت تبریز بیش از ۶۵ درصد از گزش انسان نیز توسط سگ های صاحب دار انجام شده که یا سگ چوپان یا سگ باغ و نگهبان هستند.

عظیم زاده، ادامه داد: در مبارزه با این مشکل چرا مسوولان سگ های مربوط به ۶۵ درصد را رها کرده و به ۳۵ درصد سگ های ولگرد و بی سرپرست چسبیده اند.

مرغ مینا گونه مهاجم است

عضو هیات مدیره خانه محیط زیست و توسعه پایدار آذربایجان شرقی با اشاره به رهاشدن برخی حیوانات در سطح شهر گفت: مرغ مینا که عرضه و تقاضای آن در سال های اخیر در سطح شهر زیاد شده است گونه ای پرنده مهاجم بوده که رها شدن یک جفت آن در شهر موجب بروز مشکل برای کل پرندگان شهر می شود.

عظیم زاده، ادامه داد: میزان زادآوری و تهاجم مرغ مینا خیلی زیاد است چراکه تخم پرندگان دیگر را می خورد، خانه آن ها را تصاحب می کند و اجازه زادآوری به پرندگان نمی دهد ولی به علت تولید مثل بالای خود، جمعیت آن به صورت صعودی افزایش می یابد.

وی یادآوری کرد: تاکنون هیچ مطالعه ای در مورد تاثیرات رها شدن مرغ مینا در زیستگاه های این شهر انجام نشده است که با تحقیق و مطالعه آن می توان آثار زیان بار این کار را مشخص کرد.

زیستگاه «ائل گلی» و «عینالی» تبریز ظرفیت بالایی برای پرنده نگری برخوردار هستند

فعال محیط زیست و مسوول بخش تنوع زیستی خانه محیط زیست و توسعه پایدار آذربایجان‌شرقی با بیان اینکه در زیستگاه ائل گلی تبریز حدود ۱۲۰ گونه پرنده مهاجر و بومی و در زیستگاه عینالی پرندگان شکاری وجود دارد، گفت: ۸ گونه پرندگان شکاری زیستگاه عینالی در لیست سرخ ( iucn) و در معرض خطر انقراض یا نیاز به حفاظت دارند که حاکی از ظرفیت فوق العاده این زیستگاه ها برای پرنده نگری است.

عظیم زاده، افزود: برگزاری تورهای پرنده نگری در زیستگاه های ائل گلی و عینالی تبریز ظرفیت بالایی برای درآمدزایی شهر ایجاد می کند و مدیران شهری از این پتانسیل استفاده نمی کنند.

وی با اشاره به کشت درختان سوزنی در عینالی تبریز نیز گفت: قبل از کاشت این نوع درختان، در این زیستگاه پرنده شاخه نشین وجود نداشت بلکه همه یا کبک بودند یا پرندگان شکاری که با کاشت آن ها برخی پرندگان شاخه نشین مانند کلاغ و گنجشک به این زیستگاه وارد شده و تنوع زیستی آن را بر هم زده و این کار پرندگان شکاری در معرض خطر این زیستگاه را با خطر جدی مواجه کرده است.

عظیم زاده، با انتقاد از حجم جنگل کاری در این منطقه، ادامه داد: این کار که مایه افتخار خیلی ها شده است اصلا قابل افتخار نیست چراکه درختان سوزنی شکل و سایر درختانی که در سطح شهر کاشته می شوند، جاذب پرندگان نبوده بلکه باید در کاشت درختان تنوع درختی از جمله کاشت درختان بلند با شاخ و برگ زیاد رعایت شود.

نورپردازی ساختمان ها در سطح شهر موجب کورنوری پرندگان می شود

فعال محیط زیست و مسوول بخش تنوع زیستی خانه محیط زیست و توسعه پایدار آذربایجان‌شرقی همچنین با انتقاد از نورپردازی ساختمان های سطح شهر گفت: آلودگی های نوری این ساختمان ها در شهر موجب کورنوری پرندگان شده و به همین علت خیلی از پرندگان قادر به خوابیدن در شب ها نبوده و از این شهر مهاجرت کرده اند.

عظیم زاده، با اشاره به اینکه آلودگی نوری تبریز خیلی زیاد است، افزود: این نورپردازی ها مسیر مهاجرت پرندگان را نیز مختل می کند و بر روی حیوانات، درختان و انسان های تاثیر منفی می گذارد چراکه آن ها به خاطر نور زیاد نمی توانند خوب استراحت کنند و بخوابند.

وی با اشاره به آلودگی صوتی بالای تبریز، یادآوری کرد: آلودگی های صوتی نیز موجب عدم جفت یابی و زادآوری پرندگان شده و در نتیجه آفات درختان در سطح شهر زیاد می شود و شهرداری مجبور می شود تا برای کنترل آفات از سموم استفاده کند که این کار نیز موجب آلودگی محیط زیست و بروز مشکل برای  حیوانات و انسان ها می شود.