محسن حاجی میرزایی گفت و گویی با ماهنامه بهرهوری ملی سازمان ملی بهره وری ایران،درباره فرآیند فعالیت های آموزش و پرورش و نظام تعلیم و تربیت انجام داده است که در ادامه متن آن را می خوانید.
در حال حاضر وزارت آ مو ز شو پــر و ر ش در تربیت انســان با قابلیت بهرهوری، موفق عمل میکند یــا خیــر، موانع چیســت و چــه راهحلهایــی وجود دارد؟
آموزشوپــرورش مأموریــت تربیــت شــهروندان مطلوب و تراز جامعه و نظام اســامی بر مبنای اســتانداردهای مدنظر ســند تحــول بنیادیــن را در ساحتهای شــشگانه این سند برعهــده دارد و این تربیت در چهار دوره سهساله با توجه به اهداف هریک از دورههای تحصیلی (مصوب شــورای عالی آموزشوپرورش) به انجام میرســد. بــا توجه به اینکه فرایند تدوین اسنادی مانند سند تحول بنیادین یا اهداف دورههای تحصیلی، فرایندهای اطمینانبخشــی هستند که مورد تایید مراجع ذیصـلـاح در آموزشوپرورش و در سطح کلان نظام واقع شدهاند، بهنظر میرسد مأموریتها و اهداف تربیت انســان مطلوب که نشاندهنده اثربخشی نظام آموزشــی است بهدرستی تدوین شــده است و آنچه باید در توجه به بهــرهوری در نظام تربیتــی، مورد توجه قرار گیرد، کارایی الزم دستگاه رســمی تعلیم و تربیت در تحقق این مأموریتهاســت و برای پاسخ به اینکه آیا نظام تعلیم و تربیت از کارایی مطلوب برخوردار اســت یا خیر؟ باید دید در هریک از دورههــای چهارگانه تربیتی طی 12 سال توقف دانشآموزان و هنرجویان در مدرسه، محتوای تربیتی و آموزشی ارائهشــده تا چه اندازه به تحقق اهداف و مأموریتهای نظام جمهوری اسـلامی منجر میشود. این امر مستلزم توجه به عناصر و ارکان اصلی تربیت در مدرسه یعنی معلم، محتوای آموزشی، برنامه درسی، فضا و تجهیزات آموزشی و کیفیت دانشآموز ورودی بهعنوان یکی از نهادهای اصلی است. آموزشوپرورش طی چهار دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی گامهای بلندی از جملــه تربیت معلمان مطلوب از طریق دانشگاههای ماموریتگرای این وزارتخانه، احداث، نوســازی و تجهیز هرچه بیشتر مدارس، انطباق یا همسوسازی محتوای آموزشی با اهداف و منویات سند تحول بنیادیــن در جهت اجرای مطلــوب مأموریتهای خویش برداشته است. وجه دیگر بهرهوری نیروی انسانی، تمهیداتی است که باید در سطح جامعه و در نظامهای اشتغال کشور برای بهرهگیری از توان فارغالتحصیلان مدارس فراهم شود تا هریک از آنها در حوزه شغلی مورد علاقه خویش اشتغال داشته باشند و چون نقصان عمدهای در فضای اشتغال کشور وجود داشته، متأسفانه در دهههای گذشته اقبال زیادی از سوی نسلهای مختلف فارغالتحصیلان مدارس برای ورود به دانشــگاه و آموزشهای عالی شــده که این امر منجر به انباشت نیروی انسانی دارای تحصیلات عالیه در کشور شده و عملا کشور را از نیروی کار ماهر اعم از کارگر و تکنیسین محروم کرده است. این در حالی است که آموزشوپرورش برای تربیت نیروی کار ماهر در توسعه رشتههای تحصیلی در شاخههای فنیوحرفهای و کاردانش تلاش زیادی کرده و در چارچوب برنامههای توسعه ملی، به سهم این آموزشها افزوده اســت، بهنحوی که اکنون متقاضیــان تحصیل در رشتههای فنیوحرفهای و کاردانش بیش از توان و ظرفیت و امکانات موجود آموزشوپرورش است. موفقیت بیشتر مســتلزم تغییرات وســیعتری در عملکرد کلی نظام آموزش و نظامهای مرتبط با آن است. سند تحول بنیادین بهجای تمرکز بر حافظهمحــوری بر پرورش تفکر منطقی و حل مسئله، افزایش مهارت و تربیت دانشآموزان تأکید دارد که طبیعتــا در پرتو چنین نگرشــی، خروجی آموزشوپرورش، افراد توانمندتری خواهد بود. در شــرایط حاضر جهتگیریهای کلی نظام اشــتغال و نحوه سنجش دانشآموزان برای ورود به دانشگاه، پشتیبانی رویکرد سند تحول نیست، در نتیجه بهدلیل جهتگیریهای نادرست، بهرهوری کامل از سرمایهگذاری در نظام تعلیم و تربیت آسیب میبیند که چرخش از این وضعیت به وضعیت مطلوب از سوی آموزشوپرورش مستلزم تحول در محتوای یادگیری و اصلاح نگرش درباره شرایط استخدام و بهکارگیری افراد و سنجش تحصیلی است.
* با توجه به اینکه جنابعالی در دورهای ریاست مرکز ملی بهرهوری را عهدهدار بودهاید برنامه ویژه شما برای ارتقای بهرهوری در آموزشوپرورش چیست؟
تحول در بهرهوری نظام آموزشوپرورش مستلزم تحول در نظامهای مهم سازنده نتایج نهایی است که میتوان به نظام شناسایی و جذب نیرو، نظام تربیت و پرورش نیروی انسانی، نظام ارزشــیابی و بهروزآوری توانمندیها و صلاحیتهای حرفــهای و تخصصی معلمان، نظام برنامه درســی ملی که مسئولیت تولید بستههای یادگیری مبتنی بر تربیت متوازن در همه ساحتهای ششگانه و طراحی موقعیتهای یادگیری را بهعهده دارد، نظام ارزشیابی و سنجش تحصیلی که بهعنوان مغناطیس نظام آموزشی زمینههای درک عمیقتراز عملکرد و شناسایی نقاط قابلبهبود شناخته میشود، اشاره کرد. اولین گام آموزشوپرورش در بهرهوری سرمایه انسانی، اصلاح نگرش معلمان نسبت به نظام مدیریت تعلیم و تربیت، جلب اعتماد عموم آنها، ایجاد اطمینان الزم در آنها نســبت به اثربخشی و کارایی مدیریت ارشد آموزشوپرورش و تقویت تعاملات وزارتخانه با جامعه فرهنگیان و افزایش اعتماد بود. گام دوم، بهبود شــرایط اقتصادی معلمان در جهت اصلاح اقتصاد تعلیم و تربیت بود. لازم به ذکر است، لایحه رتبهبندی معلمان در فرایند پیگیری و تصویب قرارگرفته است. همچنین ســطح تعامل و ارتباط با مدیران را از حد مدیران ستادی و مدیران کل استانها فراتر بردیم و با برقراری ارتباط روشمند و منظم همه مدیران در سطوح مختلف ملی، استانی و منطقهای در فرایند طراحی و اجرای برنامهها مشارکت داشتند. به باور من، این امر ضامن تحقق اهداف و اجرای برنامههاست. آثار این اعتماد متقابل در رفتار فرهنگیان کشور کاملا مشهود است. با گذشت شش ماه از شروع برنامهها، آموزشوپرورش با شیوع کووید19، با بزرگترین چالش دوران خود مواجه شد، بنابراین بهمنظور مراقبت از دانشآموزان و معلمان، آموزش حضوری در بخشهای بزرگی از کشور تعطیل شد و پارادایم آموزشی و پرورشــی جدیدی ضرورت یافت. بهدلیل وجود فضای همدلانه در آموزشوپرورش و اعتمادی که میان صف و ســتاد وجود دارد، در این دوران نهضتی از فداکاری و ایثار معلمان در سراسر کشور شــکل گرفت و همزمان با طراحی برنامههای مختلف آموزشهای غیرحضوری، سال تحصیلی گذشته با تحول در روشهای آموزشــی و پرورشی در زمان مقرر به پایان رسید. در ســال جدید هم بهرغم کمبودهای فراوانی که در زمینه توسعه ساختارهای فناورانه وجود داشت، با بهکارگیری انواع روشهای آموزشی با همت معلمان، آموزش را ادامه دادیم و اکنون در هیچ نقطهای از کشور دانشآموزی که مطلقا خارج از پوشش تحصیلی قرار داشته باشد، نداریم، چراکه معلمان یا بهصورت حضوری یا از طریق آموزشهای متنوع غیرحضوری دانشآموزان را تحت پوشش قرار دادهاند.
شیوع بیماری کرونا الزامات مهمی در بخشهای مهم اقتصادی و اجتماعی کشــور از جمله حوزه آموزش برای بهکارگیــری ظرفیتهای فناوری و نوآوری ایجاد کرده است، راهکارهای پیشنهادی جنابعالی برای حل چالشهــای موجود و نگرانی خانوادهها از بهرهگیری عادلانه و فراگیر مطالب آموزشی چیست؟
مأموریت اصلی نظام تعلیم و تربیت، تنها آموزش نیست، بلکه تربیت اســت. تربیت تعبیری عامتر از آموزش است. تربیت، تلفیقی از آموزشوپرورش اســت و این تربیت که در شش ســاحت تحول بنیادین آموزشوپرورش آماده است، جز در محیط آموزشی و تربیتی و طی تجربیات متفاوت دانشآموز در محیطهای متنوع یادگیری محقق نمیشود. بنابراین اصل وجود مدرسه و حضور دانشآموز در مدرسه و تدریس معلم در کلاس درس و تنوعبخشی به محیط آموزش و تربیت و غنای اوقات دانشآموز از جهات مختلف برای تربیتشدن در ۶ ساحت گفتهشده ضرورت جدی و اساسی دارد و نمیتوان مدرسه و معلم و سایر ارکان تعلیم و تربیت حاضر در مدرسه را نادیده انگاشت و به آموزش در فضای سایبری و حضور دانشآموز در ارتباط مجازی برای تربیتشدن و ارتقای تحصیلی و تربیتی و طی کردن پایههای تحصیلی اکتفا کرد.
در دانشگاهها شاید بتوان آموزش را بهصورت غیرحضوری به انجام رساند، اما در مدرسه چنین امکانی بهصورت کامل و بهنحوی که مأموریت نظام تعلیم و تربیت بهصورت کامل به انجام برسد عملاً وجود ندارد و اسناد بالادستی نظام آموزشی نیز اجازه حصر تربیت در فضای مجازی را نمیدهد. در وضعیت اضطراری امروز، آینده کاملا نامعینی پیش روی نظام آموزشی است، ممکن است تا مدتها امکان تشــکیل کلاس حضوری وجود نداشته باشد و همچنان دانشآموزان و معلمان ملزم به ماندن در خانه باشــند، بنابراین بهتر است در چنین شرایطی آموزش تعطیل نباشد.
*عملکرد آموزشوپرورش برای پاسخگویی به نیازهای جدید دانشآموزان و معلمان با توجه به آموزش در فضای مجازی چه بوده است؟
ما برای پاسخگویی به نیاز جدی جدید، تدابیری را اندیشیدیم که به شرح زیر است:طراحی شبکه آموزشی دانشآموز
راهاندازی سامانه شاد، مهمترین اقدام آموزشوپرورش برای پاسخ به نیاز آموزش مجازی است. ایجاد امکانات متنوع تعاملی، آموزشی، فراهم کردن زیرساختهای لازم برای ارائه خدمات در گستره ملی و میلیونی و تأمین رایگان اینترنت، از جمله اقداماتی بود که با راهبری آموزشوپرورش و حمایت و مساعدت سایر دستگاهها و نهادها ازجمله وزارت ارتباطات و مجموعه همراه اول، انجام شد.
ایجاد تنوع در ارائه آموزش (ارائه آموزش تلفیقی)
رویکرد آموزش مجازی مبتنی بر شعار «آموزش تعطیل شدنی نیست» جایگزین آموزش حضوری شد، اما با استمرار کرونا، با در نظر گرفتن این اصل که هیچ آموزشی جایگزین آموزش حضوری نیست، آموزشهای تلفیقی به رویکرد غالب تبدیل شد. با توجه به تنوع مدارس از نظر عواملی چون تعداد دانشآموز و امکانات، شرایط مدارس در رعایت شیوهنامههای بهداشتی متفاوت است. برای نمونه، تعداد مدارس زیر 20 دانشآموز، حدود 20 هزار مدرسه است. این مدارس غالباً برای رعایت شیوهنامههای بهداشتی مشکل خاصی ندارند. امکان آموزش حضوری در این دسته از مدارس فراهم است.
در سایر مدارس هم با ارائه راهکارهایی مانند تقسیم دانشآموزان به گروههای مختلف، هر گروه حتماً بخشی از آموزش را بهصورت حضوری و بخشی از آموزش را بهصورت مجازی دریافت میکند.
تولیدمحتوای الکترونیکی
در بازه زمانی انتهای سال تحصیلی گذشته تا ابتدای سال تحصیلی جاری، نهضتی برای تولید محتوای الکترونیکی تمام دروس در آموزشوپرورش ایجاد شد. با مشارکت دستهجمعی معلمان و تولیدکنندگان محتوا، هماکنون برای تمامی متون آموزشی و کتب درسی، محتوای الکترونیکی و چندرسانهای تولید شده است و از طریق شاد در اختیار عموم قرار گرفته است.
پوشش حداکثری در آموزش
بهرغم فراهم آمدن ارائه آموزش مجازی کمهزینه، هنوز بخشی از دانشآموزان بهدلایل مختلف ازجمله دارا نبودن دستگاه تلفن هوشمند یا عدم پوشش شبکه، امکان دسترسی به آموزش مجازی ندارند. آموزشوپرورش در این شرایط خود را موظف به پوشش حداکثری آموزش میداند. اولین راهکار برای این پوشش، فراهم کردن امکان آموزش حضوری مطابق با شیوهنامههای بهداشتی است. علاوه بر این، ارائه آموزش تلویزیونی برای افرادی که دسترسی به ابزار مناسب و امکان دریافت آموزش حضوری را ندارند، فراهم شد. مدیر مدرسه موظف است از انتقال آموزش به دانشآموز اطمینان حاصل کند. در مواردی که نه حضور و نه بسته آموزشی، رافع نیاز نیست، باید با تهیه و ارسال بستههای آموزشی و هدایت حضوری و تلفنی آموزگار، پوشش حداکثری ایجاد شود. در هر حال هیچ دانشآموزی نباید از دایره آموزش رایگان خارج بماند.
تنظیم شیوهنامههای تدریس محتوای آموزشی در شرایط تلفیقی
محتوای آموزشی موجود، با پیشفرض حضوری بودن آموزش ایجاد شده است. با استمرار شرایط کرونا و کاهش حضور دانشآموزان در مدرسه، باید محتواهایی که صرفاً باید در آموزش حضوری تدریس شوند یا میتوان بهصورت غیرحضوری هم به دانشآموز منتقل کرد، تعیین شود. سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی به همین منظور، شیوهنامهای را برای معلمان آماده کرده است. این شیوهنامه به تقسیمبندی تمامی محتواهای آموزشی میپردازد بهنحوی که اولویتهای آموزش محتوا برای معلم در وضعیتهای مختلف آموزش حضوری، نیمهحضوری و مجازی پیشنهاد شده است.
حرکت به سمت افزایش کیفیت و کاهش نابرابری آموزشی
بهرغم اختلالاتی که کرونا در ارائه آموزش ایجاد کرد، زمینه به اشتراکگذاری محتوای باکیفیت آموزشی برای استفاده تمام دانشآموزان فراهم شده است. دانشآموزان تا پیش از این به محتوای تولیدی آموزگار خود دسترسی داشتند، اما اکنون انبوهی از محتواهای متنوع و باکیفیت در اختیار معلمان و دانشآموزان قرار دارد. با ایجاد امکان امتیازدهی دستهجمعی به محتوا، زمینه رتبهبندی کیفی محتواهای تولیدی براساس نظر کاربران هم در آینده نزدیک فراهم خواهد شد.
ارائه آموزش فعالیت در فضای مجازی به معلمان
آموزش نحوه استفاده از امکانات شاد از جمله آموزشهایی بود که در قالب دورههای ضمن خدمت به معلمان ارائه شد.
ارائه محتواهای تربیتی در شاد
علاوه بر فراهمشدن امکان ارائه آموزش، محتواهای تربیتی هم در شاد ارائه میشود. کانالهای اختصاصی متنوع در حوزههای مختلفی پرورشی، سلامت، تربیتبدنی، انجمن اولیا و مربیان به همین منظور ایجاد شده است.
اقدامات تربیتی
تعطیل نشدن رویدادهای مختلف تربیتی
همانطور که آموزش تعطیل نشد، رویدادهای مختلف تربیتی چه در ایام سال تحصیلی چه در ایام تابستان تعطیل نشد. خدمات تربیتی بهصورت مجازی در قالب تشکیل پایگاههای تابستانی و اوقات فراغت در شاد و برگزاری غیرحضوری مسابقات فرهنگی و تربیتی ادامه یافت.
برنامهریزی برای مقابله با آسیبهای فضای مجازی
با وجود تمام تلاشها، حضور دانشآموز در فضای مجازی با آسیب روبهروست. مجموعه نظام آموزشی بهرغم اقدامات موردی، به راهکار شفاف و متقنی در این مورد نرسیده است. مقابله با این آسیبها، رویکردهای مختلف سلبی و ایجابی در ابعاد متنوع سختافزاری و نرمافزاری دارد. تمامی این رویکردها در جای خود ضروری است. ساخت تبلت و سیمکارت دانشآموزی، فراهمآوردن اینترنت امن و پاک از جمله راهکارهای سختافزاری در دست بررسی است. در کنار این امر، تنوعبخشی به ارائه خدمات، جذابسازی محتوا و جلب مشارکت بخش خصوصی برای ارائه خدمات در بستر شاد موردتوجه قرارگرفته است.
اقدامات حوزه بهداشت و سلامت
تأمین و تجهیز زیرساختهای بهداشتی مدارس
بهمنظور تأمین اعتبار لازم برای رعایت شیوهنامههای بهداشتی، اقداماتی همچون خرید مواد ضدعفونیکننده، بازسازی سرویسهای بهداشتی و تهیه تبسنج انجام شده است. البته عدم امکان ارسال مستقیم اعتبارات به مدارس، یکی از نقایص زیرساختی در این زمینه بود که برای رفع این مشکل، قرار است اعتبار سرانه بهداشتی مدارس با نظارت بیشتر و سختگیرانهتر بهحساب مصرفکننده نهایی یعنی مدارس واریز شود.
صیانت از سلامت جسمی و روانی دانشآموزان
علاوه بر تأمین زیرساختهای بهداشتی مدارس، صیانت از سلامت جسمی و روانی دانشآموزان و خانوادهها در دستورکار نظام آموزشوپرورش قرار دارد. یکی از سیاستهای اصلی وزارت در این زمینه، پایبندی به مصوبات سیاست ستاد ملی مبارزه با بیماری کروناست. علاوه بر این، اهمیت توجه به سلامت روان و اختلالات آن در دوره خانهنشینی دانشآموزان، یکی دیگر از محورهای اصلی سیاستی آموزشوپرورش است. پژوهشهای متعدد نشان میدهد خانهنشینی بر سلامت جسمی و روحی دانشآموزان اثر نامطلوبی دارد. ازاینرو با وجود ویروس کرونا، در سال تحصیلی جدید، ارائه آموزش حضوری در دستورکار قرار گرفت.
اجرای برنامههای متنوع پرورشی در بستر شاد در سال تحصیلی جاری و همینطور در تابستان گذشته، ارائه آموزشهای لازم به والدین جهت کمک به فرایند آموزش و ایجاد آرامش روانی در دانشآموزان از دیگر محورهای فعالیتی در دوران کروناست.
اقدامات زیرساختی
تسهیل برقراری ارتباط در تمامی سطوح
کووید19، شرایط غیرقابل پیشبینی برای همه ایجاد کرده است. شیوه شیوع بیماری و رفتار مردم، قابل پیشبینی نیست. مدیریت این شرایط در مجموعه گستردهای مثل آموزشوپرورش نیاز به هماهنگی حداکثری دارد. انتقال سیاستها و تصمیمها از روال سنتی اداری در قالب جلسه و بخشنامه امکانپذیر نیست. با درک این واقعیــت، از ابتدا تلاش شد، از ظرفیت شاد برای برقراری ارتباط مستقیم در تمامی سطوح بهرهبرداری شود.
اکنون این امکان فراهم شده است که در کمترین زمان ممکن ارتباط وزیر با مدیران کل استانی و رؤسای مناطق در بستر شاد برقرار شود. همین امکان در برقراری ارتباط بین مدیرکل با رؤسای مناطق، رؤسای مناطق با مدیران مدارس، مدیران مدارس با معلمان و معلمان با دانشآموزان و خانوادهها هم وجود دارد.
ایجاد اطلس مدیریتی از وضعیت فعالیت دانشآموزان و معلمان در شاد
یکی از اصلیترین وظایف مدیران، اشراف کامل بر وضعیت ارائه آموزش به دانشآموزان زیرمجموعه خود است. سامانه شاد این امکان را فراهم آورده که میزان و نحوه فعالیت دانشآموزان و معلمان در این سامانه، در سطح استان و منطقه مشخص شود و در اختیار مدیر قرار گیرد.
تحقق تدریجی سیاست مدرسهمحوری
مدرسهمحوری یکی از اهداف اصلی سند تحول بنیادین آموزشوپرورش است. این سیاست بهدلیل موانع جاری اداری کمتر مجال تحقق داشت ولی مدیریت کرونا در شرایط متغیر و متنوع، چارهای جز تفویض اختیارات بیشتر به مدرسه در تعیین نحوه آموزش باقی نگذاشت. مدرسه موظف به انتقال آموزش به همه دانشآموزان است. تحقق این هدف برعهده مدیر است. اولویت آموزش حضوری و رعایت شیوهنامههای بهداشتی، از دیگر اصول حاکم بر مدرسه است. در این چارچوب مدیر مدرسه اختیار دارد به تناسب امکانات برای نحوه حضور دانشآموزان و معلمان در مدرسه برنامهریزی کند.
بهسازی زیرساختها
در طول سالیان گذشته نظام آموزشی با فرایندهایی نهچندان صحیح خو گرفته بود که مشکلی اساسی در فرایند آموزش حضوری ایجاد نمیکرد. برای نمونه، همهساله گرچه از آغاز سال تحصیلی، دانشآموز و معلم در مدرسه حضور داشتند، اما ممکن بود تعیین قطعی محل خدمت معلمان و صدور ابلاغهای آنها ماهها طول بکشد. این نقص، آسیبی به اصل آموزش وارد نمیکرد، این موضوع، خود را در تشکیل کلاسهای مجازی آشکار کرد، چراکه در آموزش غیرحضوری، تعیین معلم کلاس از الزامات اساسی است. از جمله اقدامات در این زمینه افزایش بازههای بهروزرسانی سامانههای آموزشوپرورش و تلاش مدارس برای تسریع در تعیینتکلیف کلاسها بوده است.علاوه بر سامانههای داخلی، زیرساختهای ارتباطی کشور و همراه اول تأثیر مستقیم در ارائه خدمات باکیفیت دارند. آشکارشدن نقایص شاد در این زمینه هم موجب ایجاد عزمی برای برطرف شدن این نقص شده است.
تأمین اینترنت رایگان و تلاش برای تأمین تبلت و گوشی هوشمند
با پیگیریهای انجامشده از ستاد ملی کرونا، هزینه استفاده از سامانه شاد برای معلمان و دانشآموزان رایگان است. وزارت ارتباطات نسبت به ثبتنام معلمان و اختصاص بستههای رایگان اینترنت در دو مرحله اقدام کرده است. در مورد تأمین گوشی تلفن همراه یا تبلت هم، ازآنجا که این موضوع، چه در ظرفیت تولید چه در تأمین ارز موردنیاز واردات، در توان دولت نیست، از دستورکار خارج شده و از طریق نهادهای حمایتی در حال پیگیری است.
همچنین برای رفع نگرانی خانوادهها، برنامه تلویزیونی مدرسه ایران با پوشش جغرافیایی 97درصد کشور، دروس همه پایهها را ارائه میکند و برای کسانی که به تلویزیون هم دسترسی ندارند بستههای خودآموز آموزشی ارائه میشود.
چشمانداز رشد بهرهوری در آموزشوپرورش را با توجه به تمام چالشهــا و فرصتها از جمله کاهش رشد جمعیت، تحولات بنیادین در ارتباط با انقلاب چهارم صنعتی، تنوع الگوهای فرهنگی و لزوم کسب مهارتهای نوین برای توفیق در محیط کسبوکارهای نوین چگونه ارزیابی میکنید؟
مسائل مربوط به حوزه جمعیت و رشد و توسعه فناورانه جوامع و تنوع در نگرشها و رویکردهای فرهنگی، آموزشوپرورش را هم ناگزیر از تحولات اساســی در حوزههای عمل خویش کرده، بهویژه چالشهای مربوط به فضای کسبوکار نوین، لزوم تحول از آموزشمحوری بــه مهارتمحوری را بیش از پیش مورد توجه قرار داده است. اگرچه مقام معظم رهبری هم طی چند دهه اخیر بر آموزش مهارت به فرزندان ایران اسلامی تاکید کردهاند. درک این ضرورت در میان سیاســتگذاران فرهنگی و اجتماعی، موجب شــد سند تحول بنیادین نظام آموزشی بهعنوان میثاقی اسلامی و ملی برای تحقق بهرهوری در آموزشوپرورش و اصلاح رویهها و فرایندها و حذف اقدامها و برنامههایی که به اقتضای زمانی در گذشته طراحی شدهاند، تصویب شود و طی یک دهه در فرایند اجراست.
بهنظر میرسد درصورتی که چشمانداز این سند با پیگیری همهجانبه مأموریتهای آموزشوپرورش در اجرای اهداف عملیاتی و راهکارهای این سند مهم ملی پیگیری شود، میتوان امید به تحقق بهرهوری در ابعاد مختلف نظامات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی داشت.
سند تحول بنیادین آموزشوپرورش در چارچوب شش زیر نظام مدیریت و راهبری، پژوهش و ارزشیابی، مدیریت منابع مالی، مدیریت منابع انسانی، فضا و تجهیزات آموزشی و برنامه درسی ملی چرخشهای مهمی را در حوزههای صف و ستاد آموزشوپرورش برنامهریزی کرده است که در صورت استقرار الزامات این شش زیرنظام تربیت در شش ساحت بسیار مهم تربیتی که مأموریت مدرسه در چهار دوره تربیتی سه ساله است، محقق خواهد شد.
تربیت در نظام آموزش مدرسهای بر مبنای الزامات این سند با ایجاد تنوع در محیطهای یادگیری و با به رسمیتشناختن شرکای امر تربیت یعنی خانواده و محیط اجتماعی، فرزندان ما را بهصورتی متوازن در ساحتهای تربیت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، علمی و فناورانه، هنری و زیباشناختی، اعتقادی و اخلاقی و زیستی و بدنی به شهروندانی آگاه، دیندار، مسئول، ماهر و جامعهپذیر و مفید و ثمربخش تبدیل خواهد کرد.
تاکنون برای اجرای این سند مهم ملی در کلیت نظام اجتماعی و مدیریت ارشد نظام تعلیم و تربیت توجه زیادی شده است، اما اجرای یکپارچه این ماموریت مهم نیاز به عزم ملی و اصلاح نگرش همه مدیران در تمام ردههای کشور دارد. بهرهگیری از ظرفیتهای ملی و استانی، بهویژه فرصتهایی که قانون شوراهای آموزشوپرورش پیش روی نظام تعلیم و تربیت نهاده است، میتواند ما را به برداشتن گامهای اساسی در تحقق این مهم یاری دهد و آینده را آنچنان که سند تحول بنیادین آموزشوپرورش هدفگیری کرده به تسخیر فرهنگ ناب اسلامی - ایرانی درآورد و بهبود محیط کسبوکار را در مقیاسهای ملی و منطقهای امکانپذیر کند.
نظر شما