چالش کشف واکسن کرونا؛ کدامیک به صرفه‌تر است؟

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، نشریه ال پائیس اسپانیا در گزارشی با موضوع تفاوت های سه نمونه واکسن های تولیدی شرکت های مدرنا، فایزر و آکسفورد نوشت: متخصصان و دانشمندان در مدت حدود ۱۰ ماه توانسته اند به سه نمونه واکسن احتمالی با اثربخشی بالا در برابر ویروس کرونا دست یابند که اگر چه این موفقیت بسیار امیدوارکننده است اما تفاوت ها و اختلاف آن ها با یکدیگر از جنبه میزان اثربخشی، قیمت و دمای نگهداری نیز حائز اهمیت است.

از آنجا که اکثریت قریب به اتفاق جمعیت جهان به منظور ریشه کن کردن این بیماری باید واکسینه شوند، بنابراین قیمت هر دوز، یکی از فاکتورهای اساسی در سهولت دسترسی همه افراد جامعه به واکسن و در عین حال یکی از نقاط اختلاف فاحش بین شرکت های تولیدی است.

بر اساس اطلاعات ارائه شده بهای هر دوز واکسن آسترازنکا و آکسفورد حدود سه یورو برآورد شده، حال آنکه شرکت بیوتکنولوژی آلمانی بیون تک و شرکت چند ملیتی فایزر این رقم را بیش از ۱۵ یورو (پنج برابر آسترازنکا و آکسفورد) در هر دوز تعیین کرده است. همچنین قیمت هر دوز واکسن آمریکایی مدرنا به ۲۱ یورو می‌رسد که این رقم هفت برابر بیشتر از نمونه آکسفورد است.

از دیگر چالش های جدی به دنبال آغاز مرحله واکسیناسیون کرونا در سطح ملی، دمای نگهداری واکسن ها به منظور انتقال به گوشه و کنار جهان است. دانشگاه آکسفورد در بیانیه ای اعلام کرد که دمای نگهداری واکسن این مرکز دو تا هشت درجه می‌باشد، بنابراین انتقال محموله های واکسن با استفاده از کانال های موجود برای سایر واکسن ها ممکن است.

این در حالیست که دمای مورد نیاز برای نگهداری از واکسن فایزر حدود ۷۰ درجه زیر صفر است، مشکلی که این شرکت در تلاش است تا با استفاده از یخ خشک نگهداری و ذخیره واکسن را برای مدت ۱۵ روز تضمین کند. شرایط نگهداری واکسن شرکت آمریکایی مدرنا کمی منعطف تر است، به طوری که این واکسن حداقل به مدت شش ماه در دمای ۲۰ درجه زیر صفر و به مدت ۳۰ روز با دمای بین ۲ تا ۸ درجه ثابت می‌ماند.

به نوشته ال پائیس، میزان اثربخشی سه واکسن آزمایشی بین ۹۰ تا ۹۵ درصد اعلام شده اما تفاوت های ظریفی میان آن ها وجود دارد. دانشگاه آکسفورد و آسترازنکا روز دوشنبه بر اساس تجزیه و تحلیل یک گروه دو هزار و ۷۰۰ نفری که برای نخستین باز نیم دوز و برای مرتبه دوم، یک دوز کامل را دریافت کردند، از اثربخشی ۹۰ درصدی خبر داد حال آنکه در مطالعه ای با جمعیت هشت هزار و ۹۰۰ نفره که دو دوز کامل واکسن را دریافت کرده اند این میزان اثربخشی به حدود ۶۲ درصد کاهش یافت. حال کارشناسان در حال بررسی نتیجه اولیه ۹۰ درصدی بر ۲۴ هزار داوطلب در انگلیس، برزیل و آفریقای جنوبی هستند.

واکسن آزمایشی فایزر و بیون تک نیز برای نخستین بار میزان اثربخشی ۹۵ درصدی را از آزمایش ۴۴ هزار شرکت کننده با اعتبار آماری کامل ارائه داد، درحالیکه فقط هشت نفر از آن ها دو دوز واکسن واقعی را دریافت کرده بودند. کارشناسان فایزر ادعا کردند این ۹۵ درصد کارآرایی بین گروه های سنی، جنسی و نژادی مختلف ثابت بوده است.

شرکت آمریکایی مدرنا و موسسه ملی بهداشت آمریکا، به نوبه خود، بر اساس اولین تجزیه و تحلیل آزمایش ۳۰ هزار نفر در این کشور، اثر ۹۴.۵٪ را اعلام کردند. هر چند نتایج آنها هنوز مقدماتی بوده و انتظار می رود که داده های جدید در روزهای آینده اضافه شود.

در حال حاضر اتحادیه اروپا در مقایسه با آمریکا که ۸۰۰ میلیون دوز بیشتر واکسن ذخیره کرده است، وضعیت خوبی دارد. با این حال اروپا امیدوار است تا به لطف نظام بهداشت عمومی قدرتمند و قدرت خرید بالا که حاصل تقاضای ۲۷ کشور با حدود ۴۵۰ میلیون ساکن قاره سبز است، بتواند در عرصه پیشتازی واکسیناسیون به موفقیت دست یابد.

از میان ۱۱ نمونه اولیه واکسن احتمالی کووید_ ۱۹، چهار مورد آن متعلق به شرکت های چینی سینوفارم (Sinopharm)، سینوواک(Sinovac) و کانسینو (CanSino)، یک مورد واکسن روسی اسپوتنیک وی (Sputnik)، سه نمونه آمریکایی جانسِن (Janssen)، مدرنا (Moderna) و نوواواکس (Novavax)، یک مورد آلمانی_ آمریکایی فایزر و بیون تک (BioNtech & Pfizer)، نمونه انگلیسی آسترازنکا (AstraZeneca) و یک مورد واکس متعلق به هند است. بر اساس اطلاعات سازمان جهانی بهداشت تا کنون بیش از ۲۰۰ نامزد واکسن احتمالی کرونا در جهان ثبت شده است.

تلاش محققان برای دستیابی به دارو و واکسن موثر و مورد اعتماد و تکاپوی دولت ها برای تامین نیاز شهروندان خود از مسیر امضای توافق های بین‌المللی همزمان با اتخاذ تدابیر مقابله با شیوع گسترده بیماری همه‌گیر در شرایطی است که تا کنون بیش از ۶۰ میلیون و ۱۸۶ هزار نفر در جهان به ویروس کرونا مبتلا شده و همچنین افزون بر یک میلیون و ۴۱۶ هزار نفر جان خود را در اثر ابتلا به این بیماری از دست داده‌اند.

شمار مبتلایان کرونا در جهان در حالی از ایستگاه ۶۰ میلیون نفر گذشته است که بیش از ۱۶ میلیون و ۱۰۳ هزار مورد از مجموع کل این آمار به قاره اروپا اختصاص دارد.  روسیه، فرانسه، اسپانیا، انگلیس و ایتالیا به ترتیب با ثبت بیش از دو میلیون و۱۶۲ هزار، دو میلیون و ۱۵۳ هزار، یک میلیون و ۶۱۴ هزار، یک میلیون و ۵۳۸ هزار و یک میلیون و ۴۵۵ هزار مورد ابتلا، پنج کشور نخست اروپایی به لحاظ شمار مبتلایان ویروس کرونا قرار دارند.