کشورهای تحریم‌کننده، ۱۳ شرط برای ازسرگیری روابط با قطر تعیین کردند اما دوحه با بیان اینکه تحریم‌کنندگان هیچ دلیل قانع‌کننده برای اثبات ادعاهای خود در اختیار ندارند، تاکید دارد که این شروط در تناقض آشکار با حق حاکمیت این کشور است.
بسته شدن شبکه تلویزیونی الجزیره، بستن پایگاه نظامی ترکیه در این کشور، قطع روابط دیپلماتیک با ایران و حزب‌الله، و پرداخت غرامت مالی از جمله شروط تعیین شده از سوی ۴ کشور است که دوحه زیر بار آن نرفته و خواستار گفت و گوی بدون پیش شرط با تحریم کنندگان شده بود.
جمهوری اسلامی ایران در چارچوب اصول انساندوستانه، در خلال این بحران، مرزهای زمینی و دریایی خود را به روی قطر گشود و با ارسال کمک‌های فوری از جمله مواد غذایی، این کشور را از محاصره همه جانبه نجات داد.
در آن زمان ولیعهد جوان و تازه کار عربستان سعودی که حمایت کاخ سفید را پشت سرش احساس می‌کرد همواره در اظهارات خود با کوچک شمردن قطر، به مردم و دولت این کشور توهین کرد به عنوان نمونه این ولیعهد جوان اسفند سال ۹۶ در سفری به قاهره در اظهاراتی جنجالی درباره قطر، اختلافات چند کشور عربی با دوحه را کم اهمیت جلوه داد و گفت که خودش را مشغول این قضیه بی‌ارزش نمی‌کند.
محمد بن سلمان در دیدار با جمعی از روزنامه‌نگاران در قاهره گفت کسی که مسئولیت پرونده قطر را بر عهده دارد کارمند درجه ۱۲ در وزارت خارجه عربستان است که علاوه بر این پرونده، مأموریت‌های دیگری نیز به او سپرده شده است.
وی همچنین در اظهار نظری توهین آمیز گفت: جمعیت قطر برابر با حتی جمعیت یک خیابان مصر نیست و هر وزیر سعودی می‌تواند بحران قطر را حل کند.
اما اکنون پس از گذشته سه سال از این اظهارات، مقامات عربستان که بزرگترین حامی خود یعنی دولت ترامپ را در آستانه اخراج شدن از کاخ سفید می بینند تحت فشار دولت ترامپ با هدف افزایش فشارهای اقتصادی بر ایران قصد چرخش در مواضع گذشته خود را دارند.
تلاش‌های کویت طی سه سال گذشته به منظور متقاعد کردن دوحه برای عقب نشینی از مواضع خود و نادیده گرفتن عربستان برای شروط ۱۳ گانه خود نتایجی به دنبال نداشت و مقامات قطری با قاطعیت به یکجانبه گرایی ریاض «نه» گفتند.
قبل از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا رسانه‌های اروپایی و آمریکایی به نقل از برخی منابع دیپلماتیک بلندپایه آمریکایی از عزم واشنگتن برای پایان دادن به محاصره قطر توسط محور سعودی به منظور اعمال فشار بیشتر به ایران خبر دادند.
مدتی پس از مشخص شدن نتایج انتخابات آمریکا نیز خبرگزاری رویترز به نقل از «تیموثی لندرکینگ» ، معاون وزیر دفاع آمریکا در امور کشورهای حاشیه خلیج فارس نوشت که واشنگتن قصد دارد در رابطه با بحران قطر گشایشی حاصل کند و آمریکا این کشور را به عنوان متحد غیر ناتوی خود قرار دهد.
طی هفته گذشته هم «جرد کوشنر» ، داماد و مشاور ارشد ترامپ به منطقه سفر کرد و با مقامات ارشد قطر، عربستان سعودی و امارات با محور آشتی دادن بین قطر و چهار کشور یاد شده دیدار و گفت و گو کرد.
برخی از منابع طی این مدت مدعی شدند که هدف از سفر کوشنر به دوحه و منطقه با هدف عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی انجام شده است اما وزیر خارجه قطر با رد این ادعا تاکید کرد که عادی‌سازی با رژیم صهیونیستی به نفع فلسطینی‌ها نیست.
روزنامه نیویورک تایمز آمریکا نوشت که هدف از سفر کوشنر در روزهای باقی مانده از ریاست جمهوری ترامپ، آشتی دادن کشورهای عربی با قطر به منظور افزایش فشار حداکثری علیه ایران است زیرا با باز شدن آسمان عربستان سعودی و سایر کشورها بر روی هواپیماهای قطر، مبلغ ۱۰۰ میلیون دلار سالانه از درآمدهای ایران کم می‌شود.
وزیر خارجه کویت روز گذشته در بیانیه‌ای این دیدارها و تلاشها در راستای آشتی بین قطر و کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس را ثمربخش دانست و ابراز امیدواری کرده است که به نتیجه نهایی برسد.
فیصل بن فرحان آل سعود، وزیر امور خارجه عربستان نیز از تلاش‌های کویت برای پایان دادن به بحران رابطه کشورهای عربی خلیج فارس تقدیر کرد.
او در حساب توییتری خود نوشت: به تلاش‌های دولت برادر کویت برای نزدیک کردن دیدگاه‌ها در باره بحران کشورهای عربی خلیج فارس به دید تقدیر نگاه و از تلاش‌های آمریکا در این ارتباط تشکر می‌کنیم.
او همچنین گفت که کشورش امیدوار است این تلاشها به دلیل خیر و مصلحتی که برای منطقه دارد، به ثمر برسد.
وزیر خارجه عربستان در حالی این اظهارات را بیان و از این آشتی استقبال کرد که در سه سال گذشته هیچ یک از ۱۳ شرط کشورش برای عادی‌سازی روابط با قطر از جمله کاهش روابط با تهران، تعطیلی شبکه الجزیره و قطع حمایت از اخوان‌المسلمین و حماس محقق نشده است.
در همین حال ناظران و کارشناسان سیاسی منطقه پیش بینی می‌کنند که حل اختلاف قطر و چهار کشور یاد شده آنگونه که برخی از وزرای خارجه کشورها مانند کویت ابراز امیدواری کرده‌اند در مدت زمان کوتاهی به ثمر نخواهد نشست و توافق بر سر پیش شرط‌های اعلام شده از سوی چهار کشور یاد شده از سوی دوحه امکانپذیر نیست.
این ناظران با اشاره به اینکه عربستان و مصر به عنوان دو کشور تاثیرگذار در این پرونده بر اخراج اخوان المسلمین و برچیده شدن پایگاههای نظامی ترکیه یکی از کشورهای حامی اخوان المسلمین تاکید دارند، پیش بینی می‌کنند که دوحه همچون گذشته با این درخواستها مخالفت کند.
از سوی دیگر عقب نشینی مصر و عربستان از این شروط به منزله شکست آن‌ها است و این دو کشور تلاش دارند تا از پرونده اختلاف با قطر آبرومندانه خارج شوند بنابراین بر این خواسته اصرار دارند.
تحلیل گران امور سیاسی کشورهای حاشیه خلیج فارس با استناد به سخنان روز گذشته «محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» وزیر خارجه قطر که گفته است حل بحران این کشور با سایر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، «یک روزه» نیست، احتمال فرضیه زمان بر بودن حل این پرونده را بسیار زیاد می‌دانند.
«محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» وزیر خارجه قطر روز گذشته (جمعه) گفت: ما به حل بحران خلیج فارس خوش‌بین هستیم، ولی نمی‌توانیم بگوییم که همه مشکلات، طی یک روز حل خواهد شد.
وی تاکید کرد که هر گونه راهکاری برای حل بحران کشورهای حاشیه خلیج فارس، باید فراگیر باشد و اتحاد خلیج فارس را حفظ کند.
برخی از ناظران سیاسی معتقدند که با توجه به تغییرات کاخ سفید و احتمال افزایش فشارها به ریاض پس از روی کار آمدن «بایدن» ، قطر اکنون به دنبال به تعویق انداختن زمان توافق بر سر این پرونده است و هرگز تن به پذیرش شروطی که سه سال مقابل آن‌ها ایستادگی کرده است، نخواهد داد و درصدد است تا به اقدام‌های یکجانبه گرایانه عربستان در بین کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس پایان دهد.
کشورهای عربستان، امارات، بحرین و مصر از ۵ ژوئن ۲۰۱۷ (۱۵ خرداد ۹۶) با متهم کردن دوحه به حمایت از تروریسم کلیه روابط خود با این کشور را قطع کردند و مرزهای زمینی، دریایی و هوایی‌شان را با قطر هم بستند.
نظر شما