عکاسی؛ جزئی از شرایط رفتاری و فرهنگی جامعه ما شده است

به گزارش انجمن عکاسان ایران، ساعد نیک ذات دبیر اولین مسابقه عکس «برگ‌ریزان تهران» در توضیح این مسابقه عکاسی گفت: مسابقه عکس «برگ‌ریزان تهران» همان‌طور که از عنوانش پیداست قرار است به سوژه جلوه‌های پاییزی در مکان‌های عمومی، فضاهای شهری، زندگی روزمره، طبیعت شهری و مبلمان شهری بپردازد که در شهر تهران با آنها مواجه هستیم. در واقع آثار ارسالی باید عکس‌هایی در محدوده‌ ‌شهر تهران باشند که جلوه‌های پاییزی طبیعت در پاییز شهر تهران را نمایش دهند و رویکردی عکاسانه به زیبایی‌ها و ویژگی‌های فصل پاییز در شهر تهران داشته باشند.

وی خاطرنشان کرد: اگرچه پائیز رو به پایان است اما آثار ارسالی می‌تواند در چهار سال اخیر تولید شده باشند که این، یک حُسن به حساب می‌آید؛ به این معنی که اگر طی این چهار سال تغییری در منطقه‌ای از تهران رخ داده باشد و عکسی از قبل تغییر برای ما ارسال شود، این خود نوعی ماندگاری تاریخی به حساب می‌آید.

دبیر اولین مسابقه عکس «برگ‌ریزان تهران» در مورد اینکه آیا عکاسی جلوه‌های پاییز صرفا در شهر تهران، یک مزیت به حساب می‌آید یا محدودیت، بیان کرد: این مورد مربوط به حوزه شهری تهران است و بودجه‌ای که در ارتباط با شهر در نظر گرفته می‌شود؛ وقتی شهرداری برای یک فستیوال هزینه می‌کند باید موضوع آن، مرتبط با شهر باشد و طرح توجیهی داشته باشد و برگزاری ملی یا بین‌المللی بحث دیگری را می‌طلبد. از طرف دیگر ما در فراخوان اعلام کردیم که حتی گردشگران و مسافران ایرانی و خارجی نیز می‌توانند برای ما عکس از جلوه‌های پاییزی شهر تهران بفرستند و از این نظر محدودیتی نداریم.

وی با تاکید بر اینکه در دورانی که هر روز چندین میلیارد عکس تولید و به اشتراک گذاشته می‌شود انتخاب عکس مناسب کار بسیار دشواری است، درباره معیارهای داوری این مسابقه توضیح داد: در عکاسی دو مورد فرم و محتوا داریم؛ فرم شامل مجموعه تکنیک‌ها و دانش عکاسی است یعنی ترکیب‌بندی، کادربندی، رنگ، نور، زاویه و ... که به مهارت استفاده عکاس از آنها برمی‌گردد.

محتوا در واقع دانش نظری و شناخت عکاس نسبت به محیطش و موضوعی است که آن را عکاسی کرده است. به همین دلیل در عکاسی، فرم و محتوا توأمان با هم در نظر گرفته می‌شود و داوران نیز در کنار میزان عدالتی که دارند، از دانش فنی نیز بهره‌مند هستند و مجموعه اینها سبب می‌شود عکس‌هایی را انتخاب کنند که هر دو معیار و فرم و محتوا را رعایت کرده باشند.

نیک ذات درباره برخی محدودیت‌های عکاسی در فضاهای شهری و نیاز یا عدم نیاز به مجوز برای عکاسی برای این مسابقه بیان کرد: شیوه‌های عکاسی در زمان معاصر تغییر کرده و باید بپذیریم عکاسی جزئی از شرایط رفتاری و فرهنگی جامعه ما شده است به ویژه با تلفن‌های همراه فکر نمی‌کنم محدودیتی برای عکاسی با دوربین و تلفن همراه در فضاهای شهری وجود داشته باشد، قاعدتاً نه تنها عکاسان حرفه‌ای بلکه مردم هم مطلع هستند که در برخی مکان‌ها که تابلوی عکاسی ممنوع نصب باشد، نمی‌توان عکاسی کرد.

وی تاکید کرد: شاید یکی از مهم‌ترین اصولی که انجمن عکاسان ایران پیگیر آن بود به عنوان یک سازمان مردم‌نهاد، این بود که برای عکاسی نیازی به ارائه مجوزهای این‌چنین وجود نداشته باشد و در واقع نوعی هویت بخشی به عکاسی صورت بگیرد.

این عکاس پیشکسوت درباره نحوه اعتماد به آنچه که به عنوان محل ثبت عکس توسط عکاسان شرکت‌کننده قید شده نیز گفت: ما اصل را بر اعتماد می‌گذاریم. البته واقعیت امر این است که عکس‌های بسته برای مثال از یک برگ، هویتی نخواهد داشت اما ما اصل را بر این می‌گذاریم که فضای عکاسی شده، در فضاهای شهری تهران باشد و بیانگر جلوه‌های پاییزی شهر تهران باشد. ما قصد داریم اتمسفر شهر تهران را در عکس‌ها پیدا کنیم؛ ممکن است افرادی نیز خلاف اخلاق رفتار کنند و عکس از شهر دیگری بفرستند که نتیجه به تشخیص هیات داوران برمی‌گردد.

نیک ذات در پایان تاکید کرد: درهرحال ما موضوع را محدود نکردیم اما یکی از چالش‌های من این بود که چگونه می‌خواهیم هویت شهر تهران را مشخص کنیم؛ برای مثال وقتی در جشنواره عکس تهران که با موضوع بازار شهر تهران برگزار شد دبیر بودم، آقای محیط طباطبایی یکی از اعضای هیات داوران بود که اشراف کاملی بر ویژگی‌های بازار تهران داشت و به سرعت عکس‌هایی را که مربوط به بازارهای دیگر ایران بود را حذف می‌کرد. اما در مسابقه «برگ‌ریزان تهران» انتخاب عکس‌های پاییز شهر تهران شاید کمی مشکل‌تر باشد، ولی ما فضا را بر اساس اطمینان به عکاس قرار داده‌ایم.

نخستین مسابقه عکس «برگ‌ریزان تهران» توسط انجمن عکاسان ایران با همکاری سازمان زیباسازی شهرداری تهران به دبیری ساعد نیک ذات برگزار می‌شود.