به گزارش ایرنا، عربستان سعودی در طول یک ماه اخیر دو هیات بلندپایه وزارتی را به عراق گسیل داشته تا با مقامات این کشور درباره همکاریهایی در زمینه‌های مختلف بحث و تبادل نظر کنند.
اولین هیات متشکل از تعدادی از وزیران امنیتی، اقتصادی و خدماتی اواسط آبان ماه گذشته برای توسعه روابط دو جانبه بویژه در عرصه‌های اقتصادی و تجاری به بغداد سفر کرد که این هیات در طول حضور چند روزه خود، دیدارهای دوجانبه زیادی برگزار کرد و سپس ولیعهد سعودی با نخست‌وزیر عراق تماس گرفت و خواهان توسعه روابط بین دو کشور در بخش‌های مختلف شد و به دنبال آن مسئولان عالی‌رتبه نظامی عراق سفری به عربستان داشتند.
دومین هیات وزارتی سعودی نیز دو روز پیش وارد عراق شد و با رئیس جمهوری، نخست‌وزیر و رئیس مجلس و همچنین وزیران عراقی دیدار و گفت وگو کرد و توافقنامه و یادداشت تفاهم‌های جدیدی در عرصه‌های سرمایه‌گذاری، فرهنگی و گردشگری به امضا رساند و ساختمان وابسته تجاری خود در بغداد را افتتاح و در جلسات کمیسیون همکاری‌های دو کشور شرکت کردند.
تلاش یک ماهه عربستان باعث شد که گذرگاه «عرعر» در مرز این کشور با عراق بعد از سالها برای تبادل تجاری و تردد مسافر گشوده شود و پروژه راه‌اندازی جاده ارتباطی استان نجف به مرز عربستان آغاز و زمزمه‌های بازگشایی گذرگاه دیگری در مرز استان «المثنی» با عربستان نیز مطرح شود.
این سفرها در راستای تغییر رویکرد عربستان نسبت به عراق و تلاش برای نزدیک شدن هرچه بیشتر به این کشور پس از آن انجام شد که ریاض در ۱۴ اکتبر گذشته (۲۳ مهرماه ۹۹) میزبان کمیسیون مشترک همکاری دو جانبه با عراق برای سرمایه‌گذاری سعودیها در این کشور بود و در آن، از سرمایه‌گذاری ۲.۹ میلیارد دلاری عربستان در طرح‌های مختلف در عراق پرده برداشته شد و «خالد بتال النجم» وزیر برنامه‌ریزی عراق نیز از وجود شش هزار طرح پیشنهادی مناسب سرمایه‌گذاری سعودیها به ارزش ۱۰۰ میلیارد دلار سخن گفت.
آنچه روابط عربستان با عراق را سرعت بیشتری بخشید، رویکرد دولت «مصطفی الکاظمی» نخست‌وزیر این کشور جهت تعمیق روابط با اعراب است که به طور ویژه، در طول یکسال اخیر در برقراری روابط با اردن و قاهره و ریاض تجلی یافته است و به همین جهت است که الکاظمی در مناسبت‌های مختلف بر توسعه روابط با محیط عربی پیرامون خود تاکید کرده است.
اما چرا عربستان سعودی به ناگهان ظرف دو ماه اخیر تصمیم گرفت که موضع محتاطانه و موضعگیری‌های به شدت منفی و دخالت‌های مخرب خود در طول 17 سال اخیر در قبال مردم عراق و نظام این کشور را که حتی یکسال بعد از بازگشایی سفارتخانه‌اش در عراق در سال 2015 میلادی، به اخراج اولین سفیرش «ثامر السهبان» منجر شد، کنار بگذارد.
به گفته تحلیلگران عراقی، عربستان سعودی از سال 2003 میلادی در شکل‌گیری نظام سیاسی جدید عراق کارشکنی کرد و با ایجاد بی‌ثباتی و ناامنی در این کشور از طریق هزاران تروریست سعودی تلاش کرد تا مانع حرکت مردم عراق را بویژه بعد از خلاص شدن از سلطه‌گری و استبداد رژیم بعثی صدام را بگیرد.
برخی کارشناسان امنیتی عراق گفتند که دستکم ۱۵ هزار تروریست سعودی انواع جنایت تروریستی را در این کشور مرتکب شدند و ۵ هزار نفر از آنها خود را در عملیات انتحاری در عراق منفجر کردند.
بعد از بازگشایی سفارت عربستان در بغداد در سال 2015 میلادی نیز دخالت‌ها و کارشکنی‌های سعودیها به شیوه سیاسی نمود پیدا کرد که در نهایت، عراق در ۲۵ اوت سال ۲۰۱۶ میلادی از همتای سعودی خود خواست تا السبهان را به خاطر اظهاراتش در تشدید طائفه‌گری و دخالت در امور عراق و نقض عرف دیپلماتیک، تغییر دهد.
رسانه‌های سعودی و برخی از افراد و رسانه‌های همسوی آنها در داخل عراق این تغییر رویکرد عربستان به بغداد را در راستای کنارگذاشتن اختلافات و خصومت‌های گذشته و گشودن فصل تازه‌ای از حسن همجواری و دوستی و احترام متقابل و عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر جلوه داده و می‌گویند که عربستان با نگاه به تقویت عمق عربی خود با عراق و کمک به این کشور برای بیرون آمدن از بحران اقتصادی و مالی - بدون هرگونه چشمداشتی - گام در این مرحله گذاشته و به سرعت در صدد جبران مافات است، اما همزمان عده‌ای از محافل سیاسی، امنیتی، اقتصادی و دینی عراق به دیده تردید و نگرانی به این تغییر رویکرد سعودیها می‌نگرند و نیت آنها را صادقانه نمی‌دانند.
اما واقعا چه شد که سعودیها به یکباره تصمیم گرفتند که روابط خود با عراق را با اعزام هیات‌های پیاپی طی دو ماه اخیر و امضای توافقنامه‌ها و یادداشت تفاهم‌ها در زمینه‌های مختلف تقویت کنند. آیا واقعا آنها این امر را با تصمیم و خواست خود و بدون هرگونه چشمداشتی و از سر خیرخواهی انجام دادند، یا اینکه تصمیم آنها در اتخاذ این رویکرد نسبت به عراق دخیل نبود و صرفا دستورات رسیده را اجرا می‌کنند.
برای یافتن پاسخ این سوال باید نگاهی به رویکرد سیاسی عربستان در عرصه بین‌المللی و وابستگی تمام عیار این کشور به قدرت‌های غربی و در صدر آن آمریکا داشت.
پوشیده نیست که عربستان در همه زمینه‌ها متکی به آمریکا است و ارتباط تنگاتنکی بین مقامات سعودی و آمریکایی‌ها برقرار است که این ارتباط و وابستگی در سایه روی کار آمدن «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی که در اندیشه کسب و تکیه بر تاج و تخت در آینده است، بیشتر هم شده است. جلوه‌های آن را می‌توان در طول سالهای اخیر در مشارکت در طرح سازش آمریکایی موسوم به «معامله قرن» و فرایند سازش با رژیم صهیونیستی به دستور آمریکا و خریدهای تسلیحاتی صدها میلیارد دلاری از این کشور مشاهده کرد.
این پیشینه به خوبی نشان می‌دهد که حکومت سعودی تا حد زیادی قدرت تصمیم‌گیری مستقل نداشته و باید تصمیماتش را در چارچوب اهداف آمریکا در قبال پرونده‌های منطقه‌ای گرفته و با این کشور هماهنگ باشد و عراق نیز از این امر مستثنی نیست. سعودیها هر نوع رویکرد خود در قبال بغداد را باید با چراغ سبز آمریکا و به دستور این کشور اتخاذ کنند.
این همان حقیقتی است که دستیار وزیر خارجه آمریکا در امور خاور نزدیک در قلب پایتخت عراق از آن پرده بر داشت و آشکارا گفت که نزدیکی روابط عربستان به عراق به دستور آمریکا و بنا بر اهداف و برنامه‌های واشنگتن در قبال پرونده‌های منطقه‌ای صورت گرفته است.
«دیوید شینکر» دستیار وزیر خارجه آمریکا در امور خاورمیانه دیروز (سه شنبه) در کنفرانس مطبوعاتی خود در شهر بغداد گفت که آمریکا از سرمایه‌گذاری کشورهای عرب حوزه خلیج فارس در عراق حمایت می‌کند.
وی تصریح کرد: آمریکا از سرمایه‌گذاری در عراق حمایت و خود نیز این امر را در این کشور انجام می‌دهد و من در این زمینه با مسؤولان عراقی و همچنین سعودی قبل از آمدنم به بغداد صحبت کردم.
این گفته‌ها آشکارا نشان می‌دهد که اگر عربستان عزم خود را در طول دو ماهه اخیر برای حضور پررنگ در عراق در پوشش سرمایه‌گذاری و تجاری جزم کرده است، این امر نه از سر خیرخواهی و متقاعد شدن برای کنار گذاشتن کدورت‌ها و خصومت‌های گذشته در قبال عراق و برقراری روابط با این کشور به عنوان یک کشور مستقل و برخوردار از استقلال و حاکمیت بوده، بلکه از سر اجبار و براساس دستورات آمریکا انجام شده است، تا از این طریق، سیاست‌های منطقه‌ای واشنگتن را به پیش ببرد و با این اوصاف، چه بسا تردیدها و نگرانی‌های محافل عراقی درباره دخالت‌های مستقیم آمریکایی‌ها در سایه اشغالگری چندین ساله و پیامدهای ناگوار آن و تشدید دخالت‌های غیرمستقیم آنها از دریچه سعودیها در عراق و مصادره تصمیم‌گیری مستقل عراقی‌ها و تبدیل بیشتر این کشور به عرصه‌ای برای رقابت‌های منطقه‌ای واشنگتن و ریاض دور از واقعیت نباشد.
نظر شما