رمزگشایی از تلاش های دیپلماتیک هند در غرب آسیا

به گزارش ایرنا به نقل از روزنامه هندوستان تایمز، دولت هند در یک ماه گذشته تلاش قابل ملاحظه ای برای تقویت روابط با کشورهای حوزه خلیج فارس از خود نشان داده است. سفر ژنرال "ناروانی" فرمانده ارتش هند به عربستان سعودی و امارات متحده عربی، سفر "اس. جایشانکار" وزیر امور خارجه این کشور به بحرین و امارات متحده عربی و سفر مقامات ارشد این کشور به قطر، عمان و کویت در این زمینه شایان توجه است.

در گذشته های دور، دیپلمات های هندی نگاه همراه با ریشخند به مناصب دیپلماتیک کشورشان در این منطقه داشتند چرا که کار در این منطقه بیشتر مربوط به کارگران مهاجر هندی بود و از هیاهوی دیپلماسی بین المللی در آنجا خبری نبود.

در این گزارش به قلم "کبیر تانیجا" رئیس بخش غرب آسیا در بنیاد تحقیقاتی ORF آمده است: امروز هند نقشی مرکزی در تفکرات اقتصادی و ژئوپلتیک آسیا و اقتصاد و سیاست جهانی دارد .

فراتر از اینها، اقدامات دیپلماسی هند در غرب آسیا در زمانی است که ترتیباتی مانند توافق های ابراهیم بین امارات متحده عربی، بحرین و اسراییل امضا شده و بطور بالقوه دوره جدیدی از عادی سازی ژئوپلتیک را در منطقه رقم زده است.

بنابراین، ثبات بیشتر در خلیج فارس و کاهش احتمال مناقشه، فضای بادوام تری برای منافع اقتصادی و اتباع هندی در منطقه ایجاد خواهد کرد.

دهلی نو هرچند بطور موفقیت آمیز اقدام به ایجاد توازن در روابط خود با بلوک های قدرت از جمله اسراییل، ایران و عربستان سعودی کرده است اما قرابت هند با منطقه در این نزدیکی دیپلماتیک به منطقه خلیج فارس ریشه در واقعیت های ژئوپلتیک و ژئو-اکونومیک دارد.

در همین راستا است که ژنرال مانوج ناراوانی فرمانده ارتش هند از روز یکشنبه برای دیدار با مقامات ارشد نظامی عربستان سعودی به این کشور حاشیه خلیج فارس سفر کرده و در مرحله بعدی سفر منطقه‌ای خود دیروز سه‌شنبه به امارات متحده عربی رفت.

این روزنامه، سفر ۴ روزه ژنرال مانوج را نشانه‌ای از تعهد دهلی‌نو به تقویت روابط بین هند با کشورهای خلیج فارس دانست و نوشت: فرمانده ارتش هند در ریاض از جمله در کالج دفاعی ملی عربستان سخنرانی و در سفر به امارات هم راه های تقویت روابط دفاعی مطابق روند سال های اخیر را بررسی کرد.

اگرچه این دو کشور غرب آسیا (عربستان و امارات) میزبان ۹ میلیون تبعه هندی در منطقه هستند اما این سفر درحالی انجام شد که کشورهای امارات، بحرین و سودان برای عادی‌سازی روابط با اسراییل اقدام کرده‌اند، اقدامی که به نوعی با اهداف ژئوپلتیک هند در منطقه ارتباط دارد.

ژنرال مانوج از ابراز تمایل کشورهای حوزه خلیج فارس از جمله عربستان سعودی، امارات متحده عربی و نیز قطر برای خرید موشک های فرا صوت "براهموس" هند خبر داد و نوشت: "در دیدارهایی که با مقامات سعودی در این سفر داشتم، آنها درخواست خرید موشک های براهموس را هم مطرح کردند، موشک هایی که قبلا به کشورهای دیگر آسیایی از جمله فیلیپین نیز فروخته شده بود." 

این گزارش حاکی است که هند از عادی سازی روابط بین کشورهای عربی استقبال کرده و چنین اقداماتی را مطابق تلاش های خود برای حمایت از صلح و توسعه در غرب آسیا می‌داند. پون پیش از این نیز "اس. جایشانکار" وزیر امور خارجه هند در روزهای ۲۴ تا ۲۶ نوامبر به امارات و بحرین سفر کرده بود.

در واقع مانوج ناراوانی اولین فرمانده ارتش هند است که دیروز به عربستان سفر کرد و این سفر همچنین در حالی انجام شد که روابط عربستان با پاکستان به سردی گراییده است.
در هر حال، گسترش روابط هند با کشورهای حوزه خلیج فارس و در واقع غرب آسیا در دوره شیوع کرونا بازتاب یافته، بطوری که هند تیم های واکنش سریع پزشکی به کویت و پرستاران اضطراری به امارات اعزام کرده و مذاکرات در سطوح عالی بطور مجازی و اکنون بصورت حضوری درباره موضوعاتی مانند دیپلماسی بهداشتی و پزشکی در جریان است.
با وجود برخی موانع از قبیل دیدگاه های غیردوستانه نسبت به نگرانی های هند در باره کارگران مهاجر و نگرانی های برخی کشورهای منطقه خلیج فارس درباره حقوق اقلیت ها در هند (که برخی پایتخت ها بطور خصوصی مطرح کرده اند)، منافع بلندمدت برای هر دو طرف موجب کنار زدن مسائل تقابلی کوتاه مدت شده و راه را برای توسعه و گسترده روابط هموار کرده است.

تحرکات اخیر دیپلماسی بین مناطق هرچند ادامه روندهای چند سال گذشته است اما همچنین بر دو جبهه اصلی متمرکز است. مساله اول بالتبع این حقیقت است که اخبار مثبت در باره واکسن در سراسر جهان منجر به آماده سازی برای عادی سازی فعالیت های اقتصادی و تجاری و مهاجرتی شده است.

چون منطقه خلیج فارس میزبان حدود ۷ میلیون کارگر هندی است و یکی از وظایف مهم هند تلاش برای مدیریت این جمعیت عظیم خارج از مرزهای کشور است. بازگشت برنامه ریزی شده کارگرهایی که در دوره شیوع کرونا بازگشته اند هم برای کار مجدد صدها هزار کارگر در منطقه و هم حدود نزدیک به ۸۰ میلیارد دلار درآمد حاصل از کار آنها در منطقه مهم است.

دومین مساله این است که امروز پیشبرد کارهای هند در کشورهایی مانند امارات متحده عربی بیشتر اقتضا می کند. امارات اخیرا صدور ویزا برای اتباع ۱۳ کشور از جمله پاکستان را متوقف کرد. هر چند ابوظبی علت این امر را آشکارا اعلام نکرد اما تحلیلگران اعتقاد دارند که این کار بنا به دلایل امنیتی بوده است. مقامات در منطقه خلیج فارس اغلب بطور خصوصی اظهار می دارند که کارگران از کشورهایی مانند هند به علت تخصص و همچنین سطح پایین تهدید افراط گرایی بیشتر در الویت هستند. در همین حال مشکلات جاری بین پاکستان و عربستان سعودی هم فضای حرکت دیپلماتیک بیشتری به دهلی نو می دهد.