میثم معافی روز دوشنبه در گفت وگو با خبرنگار معارف ایرنا گفت: از اسفند سال گذشته که ویروس کرونا شیوع پیدا کرد، تصور ما در حوزه چاپ این بود که آمار مربوط به صدور مجوز نیز خیلی ضعیف شود ولی بحمدالله امسال نسبت به بازه زمانی سال گذشته ۳۰ درصد افزایش صدور مجوز چاپ و نشر قرآن داشتیم.
وی این افزایش را مرهون زحمات ناشران و مصححان دانست و گفت: از ابتدای سال جاری تا کنون ۲۰۰ مجوز چاپ و نشر با تیراژ دو میلیون و ۲۰۰ هزار نسخه صادر کردیم که به میانگین سالانه یعنی دو میلیون و ۵۰۰ هزار نسخه نزدیک می شویم و می توان گفت کرونا هیچ تاثیری در این زمینه نداشته است.
طی ۱۰ سال اخیر، سالانه و به طور میانگین، مجوز چاپ و نشر برای شمارگانی بالغ بر ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نسخه صادر شده است. یعنی از سال ۶۴ که این کار شروع شد تا پایان سال ۹۸ بیش از ۱۷۰ میلیون شمارگان چاپ و ۹۰ میلیون شمارگان نشر داشتیم که میانگین آن ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار مجوز چاپ و نشر در سال است.
وی ادامه داد: با توجه به اقبال عمومی نسبت به نشر قرآن در فضای مجازی و طی همکاری سه جانبه با مرکز رسانه های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مرکز طبع و نشر قرآن کریم در موضوع نظارت بر متون قرآن کریم در حوزه نشر دیجیتال نیز وارد شدیم.
معاون سازمان دارالقرآن افزود: در حوزه ترجمه قرآن نیز ورود ابتدایی داشته ایم؛ بدین‌منظور که اگرچه معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی متولی نظارت بر ترجمه است ولی تلاش کرده ایم تا غلط های املایی ترجمه که سهوا در فرایندهای صفحه آرایی بوجود می آید را به حداقل برسانیم.
آیین نامه استانداردهای چاپ و نشر قرآن تصویب می شود
معافی اضافه کرد: تلاش بر این است در آینده نزدیک آیین نامه ای برای استانداردهای چاپ و نشر قرآن را در کشور تدوین کرده و به تصویب برسانیم. چون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مرکز طبع و نشر قرآن کریم نیز در این زمینه مسئولیت دارند و تلاش می کنیم برای قرآن هایی که قرار است چاپ شود، یک حدنصاب حداقلی از نظر کاغذ، چاپ، جلد و سایر ویژگی ها تعیین شود.
وی از سابقه ۳۵ سالگی معاونت نظارت بر چاپ و نشر قرآن کریم سخن گفت و افزود: این معاونت در حوزه نظارت بر امور چاپ و نشر قرآن کریم فعالیت دارد که متشکل از اداره کل تصحیح قرآن کریم و اداره کل صدور مجوز و ارزیابی ناشران است.
در بخش اداره کل تصحیح، تمام فرایندهای مربوط به بررسی و تصحیح قرآن صورت می گیرد تا منجر به تولید و نشر قرآن بدون اشکال شود. هدف مهم این معاونت و سازمان دارالقرآن الکریم در حوزه چاپ و نشر این است که قرآن بدون اشکال به دست مردم برسد.
۷۰ نفر در تصحیح قرآن فعالند
به گفته این مقام مسئول، حدود ۷۰ نفر از برادران و خواهران به عنوان مصحح قرآن کریم مشغول و اشخاص با تجربه مشغول کار هستند، به صورت پاره وقت در منزل این کار را انجام می دهند و کرونا تاثیری بر روند کاری آنها نیز نداشته است.
وی افزود: تصحیح قرآن کار دقیقی است. ما تلاش می کنیم ضمن مطالعاتی که انجام می دهیم، خطاهای انسانی را به حداقل برسانیم. زمانی که یک مصحح مشغول به کار می شود نیازمند دانش و تجربه در این کار است که البته دانش را می توان به صورت اکتسابی به دست آورد ولی تجربه در طول سال ها به دست می آید.
معافی ادامه داد: یکی از عواملی که باعث افزایش نظارت بر فعالیت مصححان شده، عوارض جسمی و مسائل مربوط به این حوزه است که باید خوب دیده شود. مصححان مجرب گاهی به مرور زمان دچار پیرچشمی یا خستگی و مانند آن می شوند.
وی افزود: ما در کنار تجربه و علم در این زمینه از نیروی جوان استفاده می کنیم که آثار و برکات بسیار خوبی هم دارد زیرا حتی کسانی که لزوماً با متن قرآن آشنایی ندارند، می توانند به صورت دقیق به تصحیح قرآن بپردازند.
چرا همواره به تصحیح قرآن نیاز داریم؟
این مقام مسئول افزود: ممکن است این سوال مطرح شود که چرا همواره نیاز به تصحیح قرآن وجود دارد. در این زمینه باید گفت در حوزه آماده سازی مصاحف قرآن چه به صورت سنتی مانند فیلم و کالک یا به صورت جدید مانند نرم افزارهای مختلف مشکلاتی به وجود می آید. مثلا وقتی قرار است متن قرآن رایانه ای صفحه آرایی شود ممکن است دستخوش خطاهای سهوی شود.
وی افزود: زمانی که یک کاربر متن قرآن را با یک قلم خاصی صفحه آرایی می کند یا قرآنی را در اندازه ۱۱ سطری یا ۱۳ سطری تنظیم می کند یا حتی زمانی که قرار است ترجمه آیات را ذیل آیات چاپ کند یا به صورت مقابل یا دورنویس بچیند، ممکن است مشکلاتی به صورت سهوی بوجود آید.
لذا در متن قرآن اشکالاتی به وجود خواهد آمد که البته سهوی است و به همین دلیل معتقدیم تصحیح قرآن با وجود این که کار سنگینی است، بسیار ضروری و حتی ممکن است یک مصحح قرآن در طول کار دچار فشارهای روانی (استرس) نیز بشود.
وی افزود: کسی که می خواهد قرآن را آماده سازی و صفحه بندی کند ممکن است دچار خطاهایی شود که طی سال های گذشته شاهد خطاهای فراوانی بوده ایم و به همین دلیل این تصحیح باید همچنان ادامه داشته باشد. یعنی گاهی ممکن است یک قرآن نیاز به یک نوبت تصحیح داشته باشد ولی برخی قرآن ها حتی تا پنج بار و حتی بیشتر نیازمند تصحیح است تا به پالایش نهایی و نقطه متقن برسیم.
مطالعات علوم قرآنی در کنار تصحیح
معاون سازمان دارالقرآن از ضرورت انجام کارهای مطالعاتی در این زمینه سخن گفت و اظهار کرد: ما در مواجهه با کلام مقدس الهی، با متنی روبرو هستیم که پر از اسرار و رموز و علوم قرآنی مختلف می باشد. در متن قرآن باید از برخی علوم نیز بهره جست؛ از حواشی تقسیمات و نحوه نگارش کلمات قرآن گرفته تا شیوه های مختلف علامت گذاری قرآن و سایر علوم قرآنی که نیازمند مطالعات و استفاده از دانش و تجربیات افراد متخصص در این زمینه است.
وی افزود: زمانی که یک قرآن چاپ می شود، فرایند تصحیح طی و منجر به صدور مجوز چاپ قرآن می شود ولی نظارت بر نشر قرآن نیز در مرحله بعد باید صورت پذیرد. چون ممکن است هنگام نشر قرآن اتفاق هایی بیافتد که ریختگی های زینک یا چاپ نشدن برخی کلمات از این موارد است. لذا قبل از صحافی تعدادی از قرآن ها در اختیار این معاونت قرار می گیرد تا اگر ایرادی نداشت مجوز نشر صادر شود.
با توجه به هماهنگی های انجام شده با سایر نهادها مانند اداره کتاب و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تا زمانی که ناشری مجوز نشر نگیرد، اجازه انتشار در بازار را ندارد. چون اشکالات زیادی ممکن است وحود داشته باشد.
وی افزود: مثلا رجیم که صفت شیطان است در یک قرآنی که سالیان قبل چاپ شده بود بدون نقطه جیم بود، بدین صورت که نقطه رجیم هنگام چاپ بر اثر ریختگی مرکب افتاده بود و این مساله یکی از خطوط قرمز این حوزه است. باید توجه داشت کیفیت چاپ قرآن بستگی به کیفیت زینک های مورد استفاده دارد و اخیراً مشاهده شده کیفیت زینک ها گاهی خوب نیستند و این مساله اشکالاتی را سهواً دارد و ناشران باید به این مهم توجه وافری داشته باشند.
این مقام مسئول از ضرورت ارزیابی ناشران سخن گفت و افزود: تلاش می کنیم بحث نظارت را به همدلی و دستیاری تبدیل کنیم. یعنی این معاونت کمک‌حال ناشران است و تاکنون سعی شده تمام خدمات ارائه شده به ناشران رایگان باشد.
نظر شما