غبار خلیج گرگان در صورت خشک شدن ۵۰ کیلومتر را می‌پوشاند

به گزارش خبرنگار محیط زیست ایرنا، پروین غفاریان روز شنبه در کارگاه راهکارهای خلیج گرگان در شرایط کاهش کاهش تراز آب، تغییر اقلیم و فعالیت های انسانی که به صورت آنلاین برگزار شد، افزود: منطقه شمالی خلیج گرگان اقلیمی بسیار متفاوتی نسبت به بخش جنوب غربی خود دارد میزان بارش آن متفاوت است و از نظر دمایی هم بسیار آسیب پذیرتر است.

وی اظهار داشت: منطقه خلیج گرگان معمولا بیشترین بارش ها را در فصل زمستان و پایین ترین را در فصل تابستان دریافت می کند، میانگین تبخیر نیز در تیر ماه در بندر گز بیشتر هزار و ۱۰۰ میلیمتر برآورد می شود، در بندر ترکمن نیز در تیر و مرداد بیشترین میزان تبخیر اتفاق می افتد، تبخیر موضوع بسیار مهمی در وضعیت خلیج گرگان است، موضوعی است که با دمای هوا در ارتباط است و آب خلیج تحت تاثیر تبخیر افت پیدا می کند.

وی به الگوی باد در حوضه خلیج گرگان اشاره کرد و گفت: الگوی غالب باد در بهار، تابستان، پاییز و زمستان در این منطقه باد شمالی است اما در تابستان بادهای شمال غربی هم قابل ملاحظه است، در زمستان و پاییز به علت شمالی شدن جریانات بادهای غربی و شمال غربی ضعیف شده و بادهای شمالی بر منطقه غالب می شوند که نقش زیادی در میزان تبخیر دارند. 

غفاریان با اشاره به الگوی بارش در حوضه آبریز دریای خزر افزود: شواهد نشان می دهد که بارش تا سال ۱۹۸۰ افزایش داشته از سال ۱۹۸۱ به بعد تا ۲۰۱۹ بارش کاهش یافته در سال ۲۰۱۹ به زیر صفر رسیده و در واقع منفی شده، بر این اساس می توان مدت ۶۶ سال را به دو بخش پربارش و کم بارش تقسیم کرد.

رییس پژوهشکده علوم جوی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی اظهار داشت: با این حساب سالانه حدود سه میلیمتر کاهش بارش اتفاق افتاده و این میزان کاهش بارش بعد از ۶۰ سال می تواند زنگ خطری برای خلیج گرگان باشد.

وی افزود: همچنین دما نیز نقش بسزایی در کاهش تراز آب خزر و خشک شدن خلیج گرگان دارد به طوری که سالانه شاهد افزایش دو صدم درجه سیلیسیوس دمای بیشینه در منطقه هستیم و این نشان می دهد که روند افزایش تصادفی نیست بلکه برخی به دلیل برخی عوامل از جمله افزایش شهر نشینی و بخش زیادی به علت تغییر اقلیم است.

غفاریان ادامه داد: روند بلند مدت دمای کمینه گرچه کاهشی است اما در برخی سال ها افزایش را هم داشتیم که می تواند هشداری باشد بر اینکه دما در منطقه تغییر می کند که می تواند موجب شود تا تابستان های بسیار گرم و زمستان های بسیار سرد را تجربه کنیم.

وی تاکید کرد: با توجه به اهمیت حفظ خلیج گرگان، در سال ۲۰۱۶ مدلسازی انجام شده نشان می دهد که خلیج گرگان در صورت خشک شدن می تواند به عنوان یک منبع گرد و غبار محسوب شود و غلظت قابل ملاحظه ای داشته باشد و بیش از هزار میکروگرم از هوای خشک را تا سطح بالای جوی ببرد، البته شدت گرد و غبار به میزان باد وابسته است اگر هفت متر بر ثانیه باشد می تواند غبار شدیدی را در منطقه ایجاد کند و تا ۵۰ کیلومتر را تحت تاثیر قرار دهد. 

خلیج گرگان بزرگترین خلیج دریای خزر است که بر اثر پیشروی و گسترش شرقی رشته ساحلی شبه جزیره میانکاله در جنوب شرقی دریای خزر تشکیل شده‌ است. خلیج گرگان تنها خلیج دریای خزر در محدوده جغرافیایی ایران و بین دو استان مازندران، شهرستان بهشهر و استان گلستان، شهرستان بندرگز است.

این خلیج در سال ۱۳۵۴ به همراه تالاب میانکاله و لپوی زاغمرز (در استان‌های گلستان و مازندران) به عنوان نخستین مجموعه تالاب بین‌المللی جهان در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر به ثبت رسید تا ثابت شود نه فقط این خلیج، بلکه نواحی اطراف آن شامل شبه جزیره میانکاله (پناهگاه حیات‌وحش) و تالاب بین‌المللی گُمیشان یک مجموعه ارزشمند زیست‌محیطی است. خلیج گرگان بخشی از پناهگاه حیات وحش میانکاله محسوب می‌شود اما چند سالی است با خشک شدن دسته و پنج نرم می کند.