ضرورت حمایت از پژوهش دانش آموزی درالبرز

چند سالی است که نگاه پژوهش محوری به مدارس در ۲ بخش اقدام پژوهی معلمان و پژوهش دانش آموزی معطوف شده که استان البرز در این زمینه پیشرو است.

پیش از بررسی ابعاد این موضوع ذکر این نکته ضروری است که بنا به گفته روانشناسان و پزشکان ،حس کنجکاوی از همان دوران کودکی در انسان شکل می گیرد که هدایت هدفمند آن به سمت علم و پژوهش می تواند آغازی خوشایند  برای تربیت انسان هایی خردمند و خلاق در جامعه رقم بزند.

هدفمندی پژوهش را باید از دوره کودکی شروع کرد تا در این دوران پرشور وحال حس کنجکاوی درآنها تقویت و مسیر پژوهش محوری درخانه و مدرسه برای آینده سازان کشورهموارگردد؛ لازمه داشتن زندگی مدرن در دنیای امروز نیاز به پشتوانه علمی و تحقیق دارد تا در عصر فناوری اطلاعات حرفی برای گفتن داشته باشد.

پژوهش زیربنای اصلی پیشرفت هر کشوری محسوب می شود که این مهم درحوزه آموزش و پرورش به عنوان زیرساخت و الگوی توسعه جامعه در همه ابعاد از حساسیت، نقشی ظریف و حیاتی برخورداراست.

آموزش و پرورش به عنوان تربیت کننده و آموزش سرمایه های انسانی خلاق و پژوهشگرباید با تلاش مضاعف درحوزه پژوهش، دانش آموزان را به سوی پژوهش محوری البته با حمایت همه جانبه ازآنان سوق دهد.

امروزه تحقیق در کنار آموزش یکی از اهداف بسیار مهم آموزش و پرورش را تشکیل می دهد که باید مورد توجه قرار گیرد که در این زمینه  معلمان در هدایت، ایجاد انگیزه و تقویت روحیه پژوهشگری در میان دانش آموزان نقش موثری دارند تا انگیزه تحقیق و روش های درست پژوهش در آنان نهادینه شود.

پژوهش یک فن است که نیاز به آموزش دارد ؛ چندسالی است به این موضوع مهم در آموزش و پرورش توجه می شود اما دانش آموزان انتظار دارند که نگاه دلسوزانه تری صورت گیرد تا زمینه تشویق و کاهش مشکلات درحوزه پژوهش دانش آموزی فراهم آید.

آموزش و پرورش البرز در حوزه پژوهش ظرفیت بالایی دارد و هرساله معلمان و دانش آموزان این استان در این بخش مهم در مسابقات و جشنواره های تحقیقاتی، خوارزمی، اقدام پژوهی، تالیفات، مقاله و معلم پژوهنده حائز رتبه های برتر کشوری و برون مرزی می شوند.

دانش آموزان البرزی از پایه ابتدایی تا متوسطه درسال های اخیر با کسب رتبه های برتر پژوهشی در مسابقات کشوری و برون مرزی ثابت کرده اند که علاقه مند به این حوزه هستند اما برای تحقق اهدافشان در این محور مهم نیاز به پشتوانه دارند.

تشویق و حمایت

عسل منفرد از دانش آموزان پژوهشگرآموزش و پرورش ناحیه یک کرج می گوید:  در بیست و یکمین جشنواره جوان خوارزمی رتبه برتر کشوری را با طرح پژوهشی « تولید پلاستیک زیست تخریب پذیر و آنتی باکتریال بر پایه نشاسته با روش مکانیزه با قابلیت تولید گیاه »  به خود اختصاص داده است اما تشویق نشده است.

وی کسب رتبه دوم درجشنواره کشوری علامه طباطبایی به عنوان پژوهشگر برتر، طرح برتر درجشنواره ی علوم و فناوری نانو از سوی « ریاست جمهوری و معاونت علمی و فناوری ستاد ویژه ی توسعه فناوری نانو » و حضوریک هفته ای در غرفه اختصاصی در محل دائمی نمایشگاه بین المللی تهران را از جمله افتخاراتش درحوزه پژوهشی ذکر کرد.

منفرد  کسب رتبه برتر در جشنواره بین المللی ابن سینا، سمینار علمی دانش آموزی هفتم و هشتم ، گواهی نامه  پژوهش از بنیاد علمی نخبگان، سازمان حفاظت محیط زیست، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، وزارت علوم و تحقیقات و فناوری سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران، رتبه برتر در مرحله استانی جشنوارهی جوان خوارزمی  وبرگزیده در مرحله ی کشوری جشنواره جوان خوارزمی را ازدیگر موفقیت هایش در حوزه پژوهش دانش آموزی عنوان کرد.

دانش آموز ۱۶ ساله پژوهشگر کرجی ادامه داد: برای انجام فعالیت های پژوهشی نه تنها حمایتی از دانش آموزان پژوهشگر صورت نمی گیرد بلکه در بسیاری اوقات سایه بی مهری ها آنقدر زیاد می شود که فرد ناامید می شود.

وی بیان داشت: خانواده درحوزه پژوهش دانش آموزی تنها انگیزه دهنده وحمایت کننده است؛ به گونه ای که با داشتن مشکلات مختلف مالی ازفرزندان علاقمند به امور پژوهشی پشتیانی می کنند.

منفرد تصریح کرد: تهیه لوازم و مواد اولیه برای انجام تحقیقات پژوهشی یکی از مشکلات اصلی دانش آموزان پژوهشگر را تشکیل می دهد؛ دانش آموزان پژوهشگر برای استفاده از آزمایشگاه مراکز علمی و حتی پژوهش سراهای دانش آموزی استان البرز باید هفت خوان را بگذرانند تا امکان حضور در این مراکز علمی- تحقیقاتی را پیدا کنند.

وی یادآورشد: حتی برای شرکت در مسابقات و جشنواره های پژوهشی هم باید توان مالی داشت که بسیاری از خانواده ها امکان تامین این هزینه ها  را ندارند؛ تشویق و حمایت ازدانش آموزان پژوهشگر در استان البرز باید در محوریت قرارگیرد تا فعالان این حوزه مهم مایوس و افسرده نشوند.

این دانش آموز نخبه درحوزه پژوهش البرز تاکید کرد: گسترش پژوهش درمدارس بسترمناسب را برای توسعه علمی و فناوری کشور فراهم می آورد که می توان از دستاوردهای آن در عرصه های مختلف بهره برد لذا مسوولان ازدانش آموزان پژوهشگرحمایت کنند.

موانع پژوهش

ستاره رسولی دیگر پژوهشگرحوزه دانش آموزی البرز گفت: تعدادی از دانش آموزان اشتیاق فراوانی برای انجام کارهای تحقیقاتی و پژوهشی دارند اما امکانات حمایتی از آنان به اندازه ای که پاسخگوی آنان باشد، فراهم نیست؛  دانش آموزان علاقه مند به حوزه پژوهش نیاز به امکانات مورد نیاز ازجمله آزمایشگاه و خدمات پژوهش سرایی دارند زیرا عدم دسترسی آنان به این مراکز موجب بی انگیزگی و فاصله گرفتن از حوزه پژوهش می شود.

وی بیان داشت: دانش آموزان پژوهشگر بر این باورند که کمبود امکانات پژوهشی یکی ازدلایل اصلی گرایش دانش آموزان به سمت پژوهش محوری است زیرا خانواده های دانش آموزان پژوهشگرامکان حمایت از آنان را ندارند.

وی خاطرنشان کرد: امروزه نگاه بیشترخانواده ها به کنکورو وضعیت درسی دانش آموزان معطوف است و کمتربه اشتیاق دانش آموزان علاقمند به پژوهش درخانه و مدرسه توجه می شود؛  درد دل بسیاری از دانش آموزان پژوهشگر شنیدنی است که مسوولان حوزه آموزش و پرورش و استان باید برای شنیدن آن ها  حتی به اندازه  یک ساعت کاری وقت بگذارند.

رسولی ادامه داد: رفع موانع پژوهش دانش آموزی همچنین نیاز به همراهی اعضای خانه و مدرسه نیز دارد تا روحیه امید به آینده در پژوهشگرتقویت شود.

وی عنوان کرد: وضعیت پژوهش دانش آموزی دراستان البرز در سال های اخیر نسبت به گذشته قابل قیاس نیست اما این حوزه نیازبه حمایت ویژه دارد تا دانش آموزان علاقمند به امورتحقیقاتی و پژوهشی با پشتوانه قوی راه سخت پژوهش را طی کنند.

کنکورمانع سرعت پژوهش 

امیرحسین سلیمی دیگر دانش آموزپژوهشگر البرزی، کنکور سراسری را  مانع سرعت در علم آموزی و حرکت به سمت پژوهش می داند و می گوید: کنکور بستر پژوهشی را تنگ ترکرده است زیرا بیشتر والدین مشتاق به آماده شدن دانش آموزان برای شرکت در کنکور به منظور ادامه تحصیل دررشته های خاص هستند.

وی بیان داشت: عده ای از والدین دانش آموزان پژوهشگر، انجام طرح های تحقیقاتی و پژوهی را کاربیهوده ای می دانند چون هزینه بر  و زمانبر است لذا از کنکور به عنوان یک ابزار برای جلوگیری از گرایش دانش آموزان به این سمت و یا ادامه مسیر فعالیت استفاده می کنند.

سلیمی ادامه داد: بحث پژوهش درمدارس به عنوان یک مقوله بسیار مهم باید مورد توجه قرار گیرد تا والدین به پژوهش محوری نگاه غنی سازی اوقات فراغت تابستانی نداشته باشند.

وی تصریح کرد: امروزه موفقیت درکنکورملاک بسیاری از خانواده ها شده است درحالی که کنکور فقط یک هدف است که  زندگی موفق یک فرد تنها به آن بستگی ندارد.

سلیمی عنوان کرد: دانش آموزان پژوهشگردارای استعداد و توانمندی ویژه ای هستند که باید موانع موفقیت را از سر راه آنان برداشت.

وی تاکید کرد: حمایت شدن دانش آموزان برای انجام طرح های تحقیقاتی و پژوهشی ازمسائل مهمی است که باید به آن توجه کرد.

تقویت پژوهش سراها

مدیرپژوهش سرای دانش آموزی ملاصدرا آموزش و پرورش ناحیه چهار کرج گفت: این پژوهش سرا  که پذیرای اردوهای دانش آموزی درون و برون استانی است به عنوان قطب کشوری سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی آماده پذیرش اردوهای علمی نانو حتی در این وضعیت کرونایی به صورت مجازی است.

زهرا نیکویی  ادامه داد: پژوهش سرای ملاصدرا  درمحورهای ساخت آزمایشگاه تخصصی، آموزش دبیران و دانش آموزان، تولید محتوا و جشنواره ملی عملکرد خوبی داشته که بازدید دانش آموزان حتی به صورت مجازی ازاین فضای علمی نقش بسزایی درهدایت آنان به سمت فعالیت های پژوهشی به ویژه در حوزه فناوری نانوخواهد داشت.

وی بیان داشت: امروزه فناوری سلول‌های بنیادی و کاربرد آن در پزشکی بازساختی با اقبال شدید محققان و دانشمندان جهان به این شاخه ازعلم و فناوری روبرو شده است که مشاهده فعالیت های نانو در قالب یک بازدید مجازی علمی – پژوهشی از پژوهش سرای دانش آموزی ملاصدرا کرج ضرورت دارد.

نیکویی  تصریح کرد: سرمایه‌گذاری‌های سنگین کشورهای پیشرفته در این حوزه، حاکی از نقش مهم و چشمگیر این شاخه از علم و فناوری در کسب سهم مهمی از درمان بیماری ها درآینده نزدیک دارد.

وی  گفت: از ششم بهمن سال ۹۷ طی ابلاغ معاونت آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش، قطب کشوری سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی در پژوهش سرای دانش آموزی ملاصدرا آموزش و پرورش ناحیه چهار کرج مستقر شده است.

نیکویی تصریح کرد: این پژوهش سرا دارای آزمایشگاه های مجزای فیزیک ، شیمی، زیست شناسی، ریاضی و نجوم  است واین مرکزبه عنوان یکی از مراکز پژوهشی به ویژه درحوزه فناوری نانو و سلول های بنیادی توانسته است گام های موثری را در استعداد یابی و هدایت دانش آموزان مستعد بردارد.

وی عنوان کرد: اکنون ده ها تیم تحقیقاتی دانش آموزی با رعایت کامل پروتکل های بهداشتی درحوزه نانو و سلول های بنیادی بازساختی درحال پژوهش در آزمایشگاه های این پژوهش سرا هستند.

پژوهش محوری

معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش و پرورش البرزهم در این زمینه گفت: پژوهش جزو تفکیک ناپذیر ماموریت آموزش و پرورش و یک ضرورت مهم است زیرا حیات و تحقق همه ماموریت های ما بدون پژوهش امکانپذیر نیست.

مهریارکرمی افزود: برای انجام فعالیت های پژوهشی و حمایت بیشتراز پژوهشگران نیازمند فرهنگ سازی هستیم.

وی ترویج و تقویت فرهنگ پژوهش درمدرسه و دربین دانش آموزان به عنوان آینده سازان این مملکت را از رویکردهای آموزش و پرورش عنوان کرد.

کرمی تصریح کرد: آموزش بدون پژوهش کاربردی و راهبردی نتیجه بخش نیست به همین دلیل یکی ازاهداف و رسالت های هفته پژوهش را ایجاد و احیای تفکر پژوهش دراذهان همه محققان به ویژه دانش آموزان تشکیل می دهد.

وی بیان داشت: آسیب های آموزش و پرورش باید از راه پژوهش و تحقیق های میدانی پژوهشگران شناسایی و برطرف شود.

کرمی به اهمیت کارپژوهش سراهای دانش آموزی پرداخت واضافه کرد: پژوهش های مدرسه ای باید به سمت مساله محوری هدایت شوند به گونه ای که ذهن دانش آموزان درگیر مساله ها شود.

وی عنوان کرد: فعالیت‌های آزمایشگاهی،کسب مهارت‌های زندگی، صبر و بردباری دانش آموزان و ایجاد زمینه تفکر را درپی داشته و تمرین و مداومت درکار و ایجاد رابطه قوی عاطفی بین معلم و دانش آموزان را منجر می شوند.

وی یادآورشد: آزمایشگاه‌ها، دانش آموزان را از مقلدان علمی به مولدان علم تبدیل می کند و به آموخته‌های آنها عمق و ماندگاری بیشتری می‌بخشد.

معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش و پرورش استان البرزادامه داد: امروز رسالت آموزش و پرورش ایجاد محیط‌های متنوع یادگیری است چون بر خلاف گذشته که تنها کلاس درس و مدرسه می‌توانست محیط تعلیم باشد، امروز محیط‌های متنوع‌تر دیگری نیز هستند که دانش آموزان می‌توانند ازآن الهام بگیرند.

کرمی خاطرنشان کرد: توسعه فعالیت‌های پژوهشی و استارت آپ دانش‌آموزی، سرمایه‌گذاری برای آینده است.

وی بیان داشت: ترویج و تقویت فرهنگ پژوهش در مدرسه و در بین دانش آموزان به عنوان آینده سازان این مملکت را از رویکردهای آموزش و پرورش است.

وی تاکید کرد: آموزش و پرورش استان البرز دارای ۱۰ پژوهش سرا درهشت فضای فیزیکی و یک پارک علم و خلاقیت است.

امسال از ۲۲ تا ۲۸ آذر ماه هفته پژوهش نامگذاری شده است.

استان البرز ۵۰۰ هزاردانش آموزدارد.