نگارگری مکتب قزوین؛ توجه به زندگی روزمره و پیرامونی مردم

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، علی اصغر مونسان با انتشار تصاویری از هنر نگارگری (مینیاتور) در حساب کاربری خود به ثبت جهانی این هنر به پیشنهاد ایران و همکاری سه کشور دیگر اشاره کرد و نوشت: مکتب نگارگری قزوین جدا از مکتب هرات، تبریز و دیگر مکاتب دارای ویژگی‌هایی است که آن را از سبک‌های دیگر متمایز می‌کند.

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی افزود: حمایت‌های درباری و نیاز به هزینه‌های معاش، موجب گردید تا هنرمندان در جهت سرعت خلق اثر بکوشند، که با کاهش توجه به رنگ و تلاش بیشتر در طراحی و عناصر خطی در نگاره، این امر قوت یافت.

مونسان خاطرنشان کرد: در نگاره‌های به جای مانده از مکتب قزوین شاهد توجه بیشترِ هنرمند به زندگی روزمره و پیرامونی می‌باشیم تا نگاره‌هایی با موضوعی خاص برای کتب درباری. در این مکتب، برای نگارگران علاوه بر تصویر حیوانات، پرندگان، گل ها و درختان آنچه بیش از همه جالب توجه می‌کرد، اندام ظریف جوانان، درویشان و کشاورزان است که در تابلوهای آنان، غالباً به گونه‌ای سه رخ تصویر شده و چهره‌های تمام رخ ابداً در کار نقاشان سبک قزوین دیده نمی‌شود و هیچ انسانی از پشت سر نیز تصویر نشده است.

وزیر میراث فرهنگی در این پیام از استاد محمد قزوینی، صادق بیگ افشار، علی اضغر کاشانی، مراد دیلمی، مولانا میرمصور، مولانا شیخ محمد، کاوس نقاش، عبدالحمید نقاش و رضا طالقانی ملقب به ضیع همایون به عنوان  نگارگران معروف مکتب قزوین نام برده است.

امیدوارم آینده ایران همچون پرده­‌های نگارگری شاد باشد

مونسان شب گذشته در پیامی با تبریک ثبت جهانی هنر نگارگری (مینیاتور) به عنوان پانزدهمین میراث‌فرهنگی ناملموس جهانی کشور، به هنرمندان و مردم ایران نوشت: «این هنر که به مینیاتور نیز موسوم است در طول تاریخ تصویرگر شادی‌­ها، غم‌­ها و احوالات مختلف مردم ایران بوده ­است. هنرمندان نگارگر در نزد مردم ایران از شأنی والا و ارزشمند برخوردار بوده و هستند و امیدوارم آینده ایران همچون پرده­‌های نگارگری ملون و شاد باشد.»

به گزارش ایرنا، پانزدهمین اجلاس کمیته جهانی میراث ناملموس سازمان علمی، آموزشی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو - UNESCO) که به دلیل شیوع بیماری کرونا به صورت مجازی (آنلاین) برگزار می‌شود کار خود را از روز دوشنبه ۲۴ آذر ۹۹ به میزبانی جامائیکا آغاز کرده و به مدت ۶ روز تا ۲۹ آذر ۹۹ (۱۴ تا ۱۹ دسامبر ۲۰۲۰) هر روز به صورت آنلاین از ساعت ۴ تا ۷ بعدازظهر ادامه دارد.

در جلسه عصر چهارشنبه (۲۶ آذر ماه) پرونده هنر نگارگری (مینیاتور) به صورت مشترک با کشورهای ترکیه، جمهوری آذربایجان و ازبکستان کمیته جهانی مطرح شد و خوشبختانه پس از بررسی با رای اکثریت آرا و بدون مخالفت به عنوان پانزدهمین میراث ناملموس ایران در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد.

نگارگری، هنری است که در آن هنرمند نگارگر آنچه را که در پرده خیال دیده به تصویر می ‌کشد و با چنگ انداختن به ریسمان معنوی و بهره‌گیری از تعالیم اسلامی، مفاهیم فرهنگی به خلق اثر هنری ایرانی اسلامی می‌پردازد.

نگارگری ایرانی به عنوان هنری برگرفته از مفاهیمی چون تعالی روح و رسیدن به عالم معنا و جاودانگی با نگرش حقیقت‌گرا و هنر قدسی در سراسر دنیا شناخته شده است. اوج شکوفایی این هنر با ظهور چهرههایی چون کمال‌الدین بهزاد و رضا عباسی در عهد صفویه شکل گرفت که بیانگر دوران طلایی آن و مایه مباهات هر ایرانی است.

نگارگری مفهوم عام دارد و روش ‌ها و سبک‌های گوناگون نقاشی ایرانی را شامل می ‌شود، چه آنها که در کتاب و نسخه ‌های خطی صورت گرفته شامل تذهیب، تشعیر، حاشیه‌سازی، جدول‌کشی، گل‌ومرغ و چه آنها که بر دیوار بناها و بوم های دیگر خلق شده است.

آثار ناملموس ایران که جهانی شده‌اند

آیین باستانی و کهن نوروز و ردیف‌های موسیقی سنتی ایران در سال ۲۰۰۹-۱۳۸۸، آئین پهلوانی و زورخانه‌ای، هنر نمایشی آئینی تعزیه، مهارت فرش‌بافی کاشان، مهارت فرش‌بافی فارس و موسیقی بخشی‌های خراسان شمالی در سال ۲۰۱۰- ۱۳۸۹، دانش سنتی لنج‌سازی و دریانوردی در خلیج فارس و نقالی، قصه‌گویی اجرایی ایرانی در سال ۲۰۱۱- ۱۳۹۰، آئین قالی‌شویان مشهد اردهال در سال ۲۰۱۲- ۱۳۹۱ تا پیش از آغاز دولت تدبیر و امید در یونسکو به ثبت رسید.

فرهنگ پخت نان لواش و آئین نوروز (با تکمیل پرونده) برای دومین بار در سال ۲۰۱۶- ۱۳۹۵، هنر ساختن و نواختن کمانچه، چوگان، بازی سوار بر اسب همراه با روایت‌گری و موسیقی در سال ۲۰۱۷-۱۳۹۶ و ساختن و نواختن دو تار ایرانی در سال ۲۰۱۹- ۱۳۹۸ پنچ اثر معنوی ایرانیان است که از آغاز فعالیت دولت تدبیر و امید تاکنون در فهرست میراث ناملموس یونسکو به ثبت رسیده‌اند.

قرار است سه پرونده زیارت تادئوس مقدس به صورت مشترک به ارمنستان، مهارت شاختن و نواختن عود به صورت مشترک با کشور سوریه و جشن مهرگان به صورت مشترک با تاجیکستان در این دور از اجلاس بررسی شود که در صورت موافقت اعضای کمیته جهانی، تعداد آثار ملموس ثبت شده ایران در یونسکو به ۱۸ اثر می رسد.