۲۰۲۰؛ از«معامله قرن» نافرجام تا دندان طمع تل‌آویو برای عادی‌سازی روابط

هشتم بهمن ۹۸ (۲۸ ژانویه ۲۰۲۰) ، دونالد ترامپ رئیس جمهوری کنونی آمریکا طبق وعده‌ای که داده بود از نقشه معامله قرن - پیشنهاد صلح بین رژیم صهیونیستی و فلسطین به منظور حل و فصل ۷۰ سال منازعه دو طرف - که نشان از پیشروی اشغالگری رژیم صهیونیستی در سرزمین های اشغالی داشت، رونمایی کرد؛ طرحی که واکنش و مخالفت شدید تمامی رهبران فلسطینی، حتی محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین و بسیاری از کشورها را به دنبال داشت.

معامله قرن به ابتکار جرد کوشنر مشاور ارشد دولت ترامپ تدوین و از سوی رئیس جمهوری کنونی ایالات متحده به اجرا گذاشته شد، این طرح مبتنی بر واگذاری بیت‌المقدس و بخش‌های اشغالی کرانه باختری بود تا در چارچوب آن، شهرک‌های صهیونیست نشین در مناطق فلسطینی ساخته شود و سراسر این مناطق، به رژیم اشغالگر صهیونیستی واگذار شود. براساس این طرح، بازگشت فلسطینی‌ها به سرزمینی مادری شان به طور کامل منتفی خواهد شد حال آنکه بر اساس قطعنامه ۱۹۴ شورای امنیت حق بازگشت فلسطینی ها به سرزمین تاریخی شان به رسمیت شناخته شده است.

به دنبال رونمایی از نقشه طرح موسوم به معامله قرن، فلسطینیان در اردوگاه «الدهیشه» در استان « بیت لحم » واقع در جنوب کرانه باختری در اعتراض به این طرح تحصن کردند که این آغاز فاز جدیدی از انتفاضه محسوب می شود.

به دنبال آن، بازنشر مقاله نیویورک تایمز توسط  «عبدالله بن زاید آل نهیان» وزیر خارجه امارات در حمایت از معامله قرن با عنوان «هر بار فلسطینیان نه گفتند، ضرر کردند» در صفحه شخصی توئیتر او، خشم گسترده فلسطینیان را برانگخیت؛ فلسطینیان، وزیر خارجه امارات را به شدت مورد حمله قرار دادند و او را به دلیل اعلام حمایت از معامله قرن به خیانت علیه موضوع اول جهان عرب متهم کردند. همزمان با این واکنش‌ها، آیت الله «شیخ عیسی قاسم» مرجع تقلید شیعیان بحرین هم تاکید کرد: معامله ننگ و عار و خیانت موسوم به معامله قرن یکی از معامله های بسیار خطرناک محصول محور شر به رهبری آمریکا و اسرائیل است.

در پی این واکنش‌ها، روحانیون فلسطین نیز بر حرام بودن همکاری و تعامل با طرح معامله قرن تاکید کردند. تونس هم پیش نویس قطعنامه ضد معامله قرن را به شورای امنیت ارائه کرد.

شرکت کنندگان در سی امین نشست فوق العاده اتحادیه پارلمان های عربی در امان پایتخت اردن هم در بیانیه پایانی خود بر لزوم برپایی کشور مستقل فلسطینی در مرزهای چهارم ژوئن سال ۱۹۶۷ به پایتختی بیت المقدس تاکید و خاطرنشان کردند: وارد کردن هر گونه خدشه‌ای به بیت المقدس و به رسمیت شناختن آن به عنوان پایتخت رژیم اشغالگر اسرائیل یک تنش خطرناک به شمار می رود که امنیت منطقه را در معرض تهدید قرار می دهد.

شروع زمزمه های سازش

در میان این مخالفت ها، « شیخ حمد بن جاسم آل ثانی» نخست وزیر و وزیر خارجه سابق قطر در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی توئیتر از گام بعدی به اصطلاح طرح صلح ترامپ برای منطقه خاورمیانه پرده برداشت و گفت امضای معاهده عدم تعرض بین کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی گام بعدی پس از رونمایی «معامله قرن» است. او به صراحت گفت: دومین گام معامله قرن امضای توافقنامه عدم تجاوز میان شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس یعنی عربستان ، بحرین ، امارات ، قطر ، کویت و عمان به علاوه مصر و اردن و احتمالا مغرب از یک سو و اسرائیل از سوی دیگر خواهد بود.

دو هفته پس از رونمایی از طرح معامله قرن و در پی آن ارائه پیش‌نویس قطعنامه علیه این طرح، دیپلمات های غربی در سازمان ملل بررسی و تصویب پیش نویس قطعنامه علیه طرح معامله قرن در شورای امنیت سازمان ملل متحد را در پی اعمال فشارهای آمریکا تا اطلاع ثانوی به تعویق انداختند.

« اسامه القواسمی » سخنگوی جنبش فتح هم با صدور بیانیه مطبوعاتی وجود هر گونه شبکه ارتباطی با آمریکا در خصوص طرح معامله قرن  را تکذیب کرد.

اگر چه این طرح تاکنون شکست خورده و هنوز به سرانجامی نرسیده، اما به نوشته دویچه وله، با میانجیگری ترامپ و بر بستر تلاش‌های جرد کوشنر گام‌هایی در چارچوب کسب توافق صلح رژیم صهیونیستی با امارات متحده عربی، بحرین و پس از آن سودان برداشته شد. عربستان هم آسمان خود را به روی هواپیماهای اسرائیلی گشود. رژیم صهیونیستی هم پیش از آن برای نخستین بار به شهروندان خود اجازه سفر به عربستان را داده بود.

در ادامه اقدام‌های رژیم صهیونیستی در جهت عادی‌سازی روابط با اعراب که می‌توان گفت از امتیازهای عمده دونالد ترامپ به صهیونیست‌ها بود، به تازگی مغرب هم به جمع کشورهایی پیوسته که به دنبال عادی‌سازی روابط خود با رژیم صهیونیستی هستند.

دولت دونالد ترامپ سه امتیاز عمده به رژیم صهیونیستی داد که شامل واگذاری اراضی واقع در بلندی‌های جولان به این رژیم، انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به بیت‌المقدس و عادی‌سازی روابط با اعراب است.

«دیوید فریدمن» سفیر آمریکا در بیت‌ المقدس اوایل ماه فوریه ۲۰۲۰ به اسرائیل هشدار داد که حق ندارد بدون جلب رضایت واشنگتن و به طور یکجانبه نسبت به اعلام حاکمیت بر کرانه باختری رود اردن اقدام کند.

به گزارش یورونیوز، اتحادیه اروپا و بسیاری از کشورهای جهان از جمله کشورهای مسلمان با استناد به قوانین بین‌الملل و قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد، حاکمیت اسرائیل بر کرانه باختری و آن بخش از سرزمین‌هایی که پس از سال ۱۹۶۷ توسط ارتش اسرائیل اشغال شده را به رسمیت نمی‌شناسند.

چهار ماه پس از رونمایی از معامله قرن، اتحادیه اروپا از دولت جدید رژیم صهیونیستی خواست تا از اجرای طرح جنجال‌برانگیز الحاق بخش‌هایی از کرانه باختری رود اردن به اسرائیل صرف‌نظر کند؛ اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای که به تایید ۲۵ کشور از ۲۷ عضو این اتحادیه رسیده بود، ‌ ضمن طرح این درخواست همچنین دولت رژیم صهیونیستی را به رعایت حقوق و قوانین بین‌المللی فراخواند.

مخالفت‌ها با این الحاق تنها منحصر به خارج از سرزمین‌های اشغالی نمی‌شد، بطوری که بر اساس نتیجه نظرسنجی انجام شده توسط یک مرکز پژوهشی در بیت‌المقدس موسوم به «موسسه دمکراتیک اسرائیل»، اگر چه ۵۰ درصد از شهروندان اسرائیلی از پروژه الحاق حمایت کردند، اما ۳۱ درصد هم با چنین طرحی مخالفت کرده اند.

تصمیم دولت جدید صهیونیستی برای اجرای طرح الحاق بخش‌هایی از کرانه باختری رود اردن، همچنین مخالفت برخی ساکنان شهرک‌های یهودی‌ نشین را به دنبال داشت.

در ادامه مخالفت‌ها با طرح الحاق، جوزپ بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ماه ژوئن ۲۰۲۰ اعلام کرد که برنامه اسرائیل برای الحاق بخش‌های مختلف کرانه باختری به اراضی اشغالی می‌تواند «نقض جدی قوانین بین‌المللی» بوده و پیامدهای چشمگیری در روابط این کشور با اروپا داشته باشد.

 او در اظهارات خود در پارلمان اروپا گفت: هرگونه الحاق قلمرو تحت اشغال اسرائیل در کرانه باختری، تأثیر منفی بر ثبات منطقه گذاشته و به چشم‌انداز راه حل دو کشور برای مناقشه اسرائیل و فلسطین آسیب می‌رساند.

همچنین در ادامه، اتحادیه اروپا ضمن ابراز نگرانی شدید از تصمیم بلگراد برای انتقال سفارتش به بیت‌المقدس، نسبت به عواقب آن هشدار داد.

2020 ؛ سال فشار بر نتانیاهو

سال ۲۰۲۰ همچنین شاهد صحنه‌هایی از اعتراض‌های ضد نتانیاهو به دلیل ناتوانی نخست وزیر رژیم صهیونیستی در سرزمین‌های اشغالی بود؛ معترضان به ناکارآمدی کابینه نتانیاهو با به دست گرفتن پرچم‌های سیاه رنگ، نخست وزیر اسرائیل را متهم کردند که با بهره‌برداری از بحران ویروس کرونا، در صدد لاپوشانی محاکمه قریب‌الوقوع خود به اتهام فساد است.

از آن زمان به بعد هر هفته اعتراض‌های ضد نتانیاهو با مدیریت جریان چپ اسرائیلی و مشارکت تعداد قابل توجهی از راستگرایان ادامه یافت؛ راستگرایانی که باور دارند نتانیاهو از اداره امور داخلی این رژیم به ویژه بحران شیوع کرونا ناتوان است.

تظاهرات اعتراض آمیز در سرزمین های اشغالی چند ماهی است که توانسته است تعداد قابل توجهی از راستگرایان را نیز علیه نتانیاهو به میدان آورد؛ اعتراضاتی که گاه رنگ و بوی دینی هم می گیرد و به نمادهای مذهبی دین یهود برای ساقط کردن نتانیاهو روی می آورد.

به گزارش یورونیوز، درماه های اخیر، شماری از معترضان با سر دادن شعارهایی نظیر «راست و چپ دشمن نمی‌شوند» بر این تأکید داشتند که نتانیاهو با تفرقه‌افکنی میان چپ و راست، توانسته در انتخابات پیروز شود.

ادامه مخالفت ها با عادی سازی روابط

در حالی که حکام عربی در ماه های گذشته به شدت سرگرم فراهم کردن زمینه های سازش با اسرائیل داشته اند، اما افکار عمومی این کشورها ، خشم خود را نسبت به این سیاست های سازشکارانه بروز داده اند. از جمله در امارات ، بحرین و سودان این اعتراض ها گسترده تر بود. حتی در سودان که با وعده های فریبنده ترامپ، مسیر برای پیوستن به طرح عادی سازی روابط برایش هموار شده بود، اما تحت فشار افکارعمومی این پروسه همچنان ناقص مانده است.

در همین حال، اعتراض‌ها در مغرب که گام‌های نخست خود برای این کار را آغاز کرده است،‌ همچنان ادامه دارد و تاکنون نه تنها مردم که تشکل ها و سازمان های مردم نهاد مغرب، اتحادیه روحانیون ، دفتر ملی جوانان حزب عدالت و توسعه و جنبش اصلاح و توحید این کشور هم به صف مخالفین پیوسته‌اند.

اتحادیه علمای مغرب عربی در هفته های آخر سال، با صدور بیانیه ای تاکید کرد: سازش با اسرائیل، لکه ننگی بر پیشانی مغرب باقی خواهد گذاشت که طی چند دهه گذشته همواره از آرمان فلسطین دفاع کرده است.

 سال ۲۰۲۰ در خصوص مساله فلسطین و رژیم صهیونیستی در حالی به روزهای پایانی خود نزدیک می‌شود که این رژیم در حالی که حامی اصلی خود یعنی دونالد ترامپ را از دست داده همچنان به اشغالگری‌های خود با دست دوستی دادن با رئیس جمهوری منتخب آمریکا و بهتر بگوییم با دریوزگی کردن از کاخ سفید ادامه می‌دهد.