پرستاری در دارالشفای حرم امام رضا (ع) چهار قرن قدمت دارد

آستان قدس رضوی روز یکشنبه به نقل از الهه محبوب گزارش داد: مرکز اسناد آستان قدس رضوی بیش از هزار و ۲۰۰ برگ سند پرستاری از دورۀ صفویه، قاجار تا پهلوی را در آرشیو خود جای داده است که این اسناد، سِیر تاریخی وظایف پرستاران و موقعیت شغلی آنان و به ویژه پرستاران خانم را نشان می‌دهد

وی اضافه کرد: بیشتر این اسناد مربوط به پرداخت حقوق پرستاران دارالشفای امام است که قدیمی‌ترین سند مربوط به دوره شاه عباس اول صفوی می‌شود که در این دوره پرستاران با نام بیماردار معروف بودند.

رییس اداره اسناد آستان قدس رضوی گفت: برخی بیمارداران زن، همسران بیمارداران مرد بوده‌اند همچنین از جمله مشاغل زنان در دوره صفوی در دارالشفاء،  خادم بیماران بود که این شغل بر اساس سندِ موجود، از مادر به دختر به صورت موروثی منتقل شده است. 

محبوب به گسترش حوزه پرستاری و تعداد پرستاران در دوره قاجار اشاره و بیان کرد: در دوره قاجار مشاغل دارالشفاء به لحاظ نوع شغل و تعداد افراد گسترش یافت و این شاید به دلیل توسعه دارالشفاء در این دوره و تعداد بیماران بوده است.

وی اظهار داشت: نخستین شغل زنان در دوره قاجار، بیمارداری است که قدیمی‌ترین سند از زنان شاغل در این سِمت مربوط به سال ۱۲۵۱ قمری می‌شود که نام ۲ زن به نامهای خیرالنسا و زینب در آن ثبت شده است.

رییس اداره اسناد آستان قدس رضوی گفت: از دوره قاجار، واژه «پرستار» و «پرستاره»در اسناد دارالشفا دیده می‌شود و  تعداد پرستاران به ویژه پرستاران خانم افزایش می یابد و در زمان عدم حضور پرستار، نایب پرستار به انجام وظایف او می‌پرداخت.

محبوب به وجود زنانی با وظیفۀ شیر دادن به اطفال بی‌سرپرست اشاره و بیان کرد: در آستان قدس رضوی زنانی به عنوان "مرضعه" حضور داشتند که کار شیر دادن به اطفال بی‌سرپرست را به عهده داشتند و مواجب آنان از طریق دارالشفاء تأمین می‌شد.

وی اضافه کرد: در دوره قاجار، مکانی به نام «دارالرضاعه» برای نگهداری و شیردادن به اطفال بی‌سرپرست در دارالشفای آستان قدس رضوی وجود داشت و پس از آن در زمان نیابت تولیت محمد ولی‌خان اسدی در سال ۱۳۰۷ شمسی پرورشگاه به شکل جدید افتتاح شد که تعدادی از کارکنان آن از جمله مدیر، معاون و پرستاران آن زن بودند.

پنجم جمادی الاول سالروز میلاد حضرت زینب (س) به نام روز پرستار نامیده شده است.