شبه جزیره کره و صلحی که به سرانجام نرسید

به گزارش ایرنا، پس از پایان جنگ کره و امضای توافق ترک مخاصمه در ژوئیه ۱۹۵۳ (تیرماه ۱۳۳۲) شبه جزیره کره همچنان در وضعیت «نه جنگ نه صلح» قرار دارد و توافق صلح دائمی نیز به رغم دو دیدار رسمی و یک دیدار غیر رسمی میان «کیم جونگ اون» رهبر کره شمالی و «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا هنوز حاصل نشده ‌است.

در سال ۲۰۱۷ در پی افزایش آزمایش‌های موشکی و هسته ای کره شمالی، جنگ لفظی بین کیم و ترامپ بالا گرفت تا حدی که ترامپ هشدار داد اگر پیونگ یانگ به تهدیداتش ادامه دهد با «آتش و خشم» آمریکا روبرو خواهد شد. او همچنین کیم را «کوتوله موشکی» خواند و مسخره کرد. اما کره شمالی هم بیکار ننشست و در واکنش به این سخنان، عقل و هوش رئیس جمهوری آمریکا را زیر سؤال برد و گفت «با اسلحه حواس این پیر خرفت و دیوانه آمریکایی را سر جایش» خواهد آورد.

در بحبوحه این مشاجرات لفظی بود که کره شمالی تهدید کرد در حال نهایی کردن طرح شلیک چهار موشک بالستیک به جزیره گوآم، قلمرو ایالات متحده در اقیانوس آرام است.

اما در مارس ۲۰۱۸ رهبر کره شمالی در یک چرخش ناگهانی از رئیس‌ جمهوری آمریکا برای دیدار مستقیم دعوت کرد، ترامپ نیز از این پیشنهاد استقبال کرد. این روابط تا جایی پیش رفت که رهبران دو کشور در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۸ (۲۲ خرداد ۱۳۹۷) در سنگاپور با یکدیگر دیدار کردند.

در پایان این نشست سندی چهار بندی امضا شد که در آن ترامپ به ارائه ضمانت‌های امنیتی به رهبر کره شمالی و کیم نیز به خلع سلاح کامل اتمی متعهد شدند. این دیدار نخستین دیدار سران دو کشور پس از پایان جنگ کره در سال ۱۹۵۳ بود.

دیدار دوم رهبران آمریکا و کره شمالی هم ۲۷ فوریه ۲۰۱۸ (۸ اسفند۱۳۹۷) در کاخ ریاست جمهوری ویتنام در شهر هانوی برگزار شد. علاوه بر این دیدار ترامپ و کیم چند ماه بعد هم در سال ۲۰۱۹ در منطقه مرزی بین دو کره با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کردند. در این دیدار ترامپ به عنوان نخستین رئیس جمهوری آمریکا وارد خاک کره شمالی شد.  

با این وجود «کیم جونگ اون» در سال ۲۰۱۹ هم به اقدامات دیپلماتیک خود که پیشتر آغاز کرده بود ادامه داد و با «شی جین پینگ» رئیس جمهوری چین، «مون جائه این» رئیس جمهوری کره جنوبی، دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا، «نگوین فو ترونگ» رئیس جمهوری ویتنام و «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه دیدار کرد.

اگرچه تصور می شد این دیدارها بتواند زمینه تحقق صلح در منطقه شبه جزیره را فراهم کند، اما با گذشت حدود ۲ سال از آن دیدارها، کارشناسان معتقدند این دیدارها نتوانسته است به صلح منجر شود و شرایط همچنان در این منطقه بحرانی است.

کره شمالی در سال جاری میلادی با فراز و فرودهای زیادی مواجه بود؛ از بستن مرزها به دلیل شیوع کرونا در چین و همچنین غیبت ۲۰ روزه رهبر این کشور تا آزمایش های موشکی و تهدید ژاپن.  

قرنطینه کشور 

کره شمالی به دنبال شیوع ویروس کرونا در چین، اواخر ماه ژانویه ۲۰۲۰ مرزهایش را با چین بست. با این حال تاکنون هیچ مورد تایید شده ای از ابتلا به ویروس کرونا در جمهوری دموکراتیک خلق کره (کره شمالی) گزارش نشده است. اگرچه برخی از تحلیلگران خارجی معتقدند که ویروس کرونا از اسفند سال ۱۳۹۸ (مارس ۲۰۲۰ ) در این کشور شیوع یافته است. همسایگان این کشور شامل چین و کره جنوبی، شیوع قابل توجهی از این ویروس را گزارش کرده اند.

از ماه ژانویه ۲۰۲۰ (اواسط دی ۱۳۹۸)، دولت کره شمالی اقدامات گسترده ای از جمله قرنطینه و محدودیت های سفر را برای جلوگیری از شیوع همه گیری انجام داد. در ماه آوریل ۲۰۲۰ (فروردین ۱۳۹۹) وب سایت تحلیلی «نورث ۳۸» تایید کرد که این اقدامات موفقیت آمیز به نظر می رسند.

با این حال این کشور تاکنون گزارش مستندی از وضعیت همه گیری منتشر نکرده است. پیونگ یانگ حتی به کمک های بین المللی هم پشت پا زد و گفت که این کمک ها باعث شیوع کرونا می شوند.

آزمایش های موشکی

کره شمالی در سال ۲۰۱۹ میلادی پس از شکست مذاکرات با آمریکا، ۱۳ آزمایش تسلیحاتی عمده انجام داد، اما در سال ۲۰۲۰ پس از شیوع ویروس جدید کرونا از فعالیت‌های موشکی خود کاست.

پیونگ یانگ ماه  مارس سال ۲۰۲۰ (اسفند ۱۳۹۸) در عرض یک هفته چند موشک میانبرد و دوربرد آزمایش کرد. خبرگزاری رسمی کره شمالی اعلام کرد که «کیم جونگ اون» شخصا بر این پرتاب ها نظارت داشته است.

شلیک های آن زمان کره شمالی دومین مورد پس از وعده‌ای بود که پیونگ یانگ در آغاز سال ۲۰۲۰ میلادی درباره «یک سلاح راهبردی جدید» و «یک اقدام عملی متحیرکننده» داده بود.

کره شمالی در فروردین سال جاری نیز دستکم چهار موشک بالستیک کوتاه‌ برد به سمت «دریای ژاپن» در شرق شبه‌جزیره کره شلیک کرد. این کشور همچنین اواخر فروردین سال جاری موشک چند منظوره کوتاه برد کروز ضد کشتی آزمایش کرد. منابع رسانه‌ای اعلام کرده‌اند «کیم جونگ اون» رهبر کره شمالی شخصا بر این آزمایش‌ها نظارت داشته است.

همان زمان کره جنوبی در بیانیه ای به این آزمایش ها واکنش نشان داد و اعلام کرد در شرایطی که «جهان درگیر مبارزه با ویروس کرونا است» و تمام دنیا دچار مشکل شده است، این نوع اقدامات نظامی کره شمالی بسیار نامناسب است و ما خواستار «توقف فوری» آن هستیم.

رد و بدل کردن نامه بین کیم و ترامپ

چند روز بعد از آزمایش های موشکی کره شمالی بود که «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا اعلام کرد، اخیرا «نامه زیبایی» از "کیم جونگ اون" رهبر کره شمالی دریافت کرده و تاکید کرد روابط آنها همچنان خوب است. ترامپ بدون اشاره به جزییات این نامه گفت که «این یک یادداشت خوب بود فکر می کنم ما خوب کار می کنیم».

کتاب جدید «باب وودوارد» روزنامه‌نگار آمریکایی حاوی ۲۵ نامه شخصی رد وبدل شده بین «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا و «کیم جونگ اون» رهبر کره شمالی است.

این کتاب، دومین کتاب تالیف شده وودوارد در دوره ریاست جمهوری ترامپ است و ۲۵ نامه ای را رونمایی می کند که تاکنون رسانه ای نشده است. باتوجه به توضیحات کتاب، رهبر کره شمالی روابط با ترامپ را به «فیلم فانتزی» تشبیه و توصیف کرده است.

۲۰ روز غیبت و شایعه بیماری کیم

"کیم جونگ اون" که پیش از این نیز با غیبت های گاه و بیگاه معروف بود به مدت ۲۰ روز در انظار عمومی ظاهر نشد، او از ۲۳ فروردین تا ۱۳ اردیبهشت سال ۱۳۹۹ در هیچ برنامه و مراسمی شرکت نکرد و رسانه های کره شمالی هم هیچ خبری از وی منتشر نکردند. همین موضوع باعث شد تا بازار شایعه در مورد غیبت کیم داغ شود.

از جمله این شایعات عمل ناموفق جراحی کیم و همچنین زخمی شدن وی بر اثر آزمایش های ناموفق موشکی بود. این شایعه پس از گزارش "سی ان ان" که با استناد به اظهارات یک مقام آمریکایی مدعی شده بود واشنگتن بر اساس اطلاعات دریافتی از جاسوس هایش پی برده است که "کیم جونگ اون" پس از یک عمل جراحی «در معرض خطر جدی» قرار گرفته است، بالا گرفت. سایر رسانه های خارجی هم بعد از این گزارش، گزارش های مشابهی ارائه دادند.

به هر حال این شایعات بعد از ۲۰ روز و به دنبال حضور کیم در آیین افتتاح یک کارخانه کود شیمیایی پایان یافت.

انفجار دفتر روابط دو کره 

اواسط خرداد سال جاری بود که «کیم یو جونگ»  خواهر «کیم جونگ اون» رهبر کره شمالی به دلیل عدم جلوگیری سئول از ارسال و انتشار اعلامیه های تبلیغاتی علیه پیونگ یانگ در مرز مشترک، نسبت به اقدام نظامی علیه کره جنوبی هشدار داد. چند روز بعد از این هشدار، کره شمالی دفتر ارتباط مشترک بین کره ای را در شهر مرزی کائه سونگ منفجر کرد.

به دنبال این واقعه تنش ها بار دیگر در شبه جزیره کره بالا گرفت، پیونگ یانگ کره جنوبی را "دشمن" توصیف کرد و قول داد تمام خطوط ارتباطی با این کشور را قطع کند. کره شمالی همچنین تهدید کرد که استقرار مجدد نیروهایش در منطقه عاری از سلاح در مرز دو کره را بررسی می‌کند.

رونمایی از بزرگترین موشک قاره پیمای کره شمالی

کره شمالی مهر ماه امسال در مراسم رژه هفتاد و پنجمین سالگرد تاسیس حزب حاکم کارگر از بزرگترین موشک قاره‌پیمای خود به نام هواسونگ ۱۶ (Hwasong-۱۶) رونمایی کرد.

این نمایش موشکی اولین مورد از زمان دیدار «کیم جونگ اون» رهبر کره شمالی با شماری از رهبران جهانی از جمله «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا در سال ۲۰۱۸ بود؛ دیدارهایی که باعث توقف آزمایش‌های هسته‌ای و موشکی پیونگ‌یانگ شد و امید به توافقی برای عاری‌سازی هسته‌ای شبه‌جزیره کره را تقویت بخشیده بود.

ژاپن و صلح شبه جزیره

برخلاف کره جنوبی و آمریکا که کاهی اوقات روابط آنها با کره شمالی رو به بهبودی می رفت، روابط پیونگ یانک و توکیو هیچگاه دستکم در سال های اخیر خوب نبوده است. در اوج تلاش های دیپلماتیک کره شمالی برای تحقق صلح در منطقه از طریق گفت و گو با آمریکا و کره جنوبی، نخست وزیر ژاپن هم خواستار دیدار با "کیم جونگ اون" رهبر این کشور شد، اما این درخواست از سمت پیونگ یانگ مورد استقبال قرار نگرفت.

پرتاب موشک های بالستیک از سوی کره شمالی و همچنین مساله ربوده شدگان ژاپنی دو موضوعی است که گاه و بیگاه از سوی دو کشور به محل تنش تبدیل می شود.

آذرماه سال گذشته «آبه شینزو» نخست وزیر وقت ژاپن پرتاب های کره شمالی را "موشک بالستیک" توصیف کرد. همین کافی بود تا خبرگزاری رسمی کره شمالی به شدت از نخست وزیر ژاپن انتقاد کرده و وی را «کوتوله سیاسی ابله و خرفت» بنامد.

یک مقام ارشد وزارت خارجه کره شمالی هم در این ارتباط گفت که آبه شینزو تنها فرد احمق در جهان است و نادان ترین آدمی است که تاریخ به خود دیده است، چرا که قادر به تشخیص نوع موشک های شلیک شده نیست. وی در ادامه افزود: نخست وزیر ژاپن احتمالا بزودی یک موشک بالستیک واقعی را خواهد دید.

آینده مبهم صلح شبه جزیره 

با این وجود و به رغم تلاش های انجام شده برای صلح شبه جزیره، به نظر می رسد شرایط در منطقه چندان تغییر نکرده است و هر آن امکان بازگشت شرایط به دوران قبل از سال ۲۰۱۷ وجود دارد.

می توان گفت که در روابط ایالات متحده و کره شمالی دو مساله اساسی پایان دادن به تهدید هسته ای کره شمالی در سطح جهان و پایان دادن به تهدید کره شمالی برای همسایگان از جمله کره جنوبی و ژاپن وجود دارد که هنوز حل نشده باقی مانده اند.

دو اجلاس ناموفق میان سران کره شمالی و آمریکا نشان داد که دو طرف هرگز قادر نخواهند بود حداقل در سال ۲۰۲۰ و در دوره رئیس جمهوری ترامپ برای لغو تحریم ها در ازای خلع سلاح هسته ای به توافق برسند. در حقیقت، به دلیل ناکامی های دولت ترامپ و عهد شکنی این کشور در مورد توافق نامه سنگاپور، کره شمالی امیدی به تعهدات این کشور و آینده صلح در منطقه ندارد و باید منتظر سال ۲۰۲۱ و روی کار امدن دولت جدید آمریکا ماند.