روزنامه شرق هشتم دی یادداشتی به قلم حسن تقی‌زاده‌انصاری رییس جامعه گردشگری الکترونیکی ایران منتشر کرد و نوشت: تغییرات و اصلاحات عمده در چشم‌اندازها، راهبردها، اولویت‌ها و فعالیت‌ها اجتناب‌ناپذیر است. الگوهای سنتی بیش از پیش با الگوهای مدرن جایگزین می‌شوند، رویکردها و راهکارها در حال دگرگونی است، جنس چالش‌ها تغییر یافته و به‌طورکلی می‌توان گفت با تغییر پارادایم روبه‌رو هستیم. در عصر حاضر که عصر اقتصاد نوآوری است، چابک‌سازی سازمان، ارتقای بهره‌وری و به‌کارگیری فناوری‌های نوین جزء شروط اساسی برای ادامه حیات کسب‌وکارها، به‌ویژه کسب‌وکارهای گردشگری است.
امروز در دنیا شاهد تحولی عمیق در عرصه فناوری هستیم که از آن به‌عنوان «انقلاب صنعتی چهارم» یاد می‌شود و به گفته «سوندار پیچای»، مدیرعامل گوگل، تأثیرات هوش مصنوعی مهم‌تر و عمیق‌تر از آتش و برق است. اگر نخستین انقلاب صنعتی را در اواسط سده هجدهم تا نوزدهم در نظر بگیریم که جوامع کشاورزی و روستایی با بهره‌گیری از نیروی آب و بخار تبدیل به جوامع صنعتی و شهری شدند، دومین انقلاب صنعتی از اواخر قرن نوزدهم تا اوایل قرن بیستم رخ داد که صنایع نفت، فولاد و برق موجب پدیدارشدن فرایند تولید انبوه شد و تلفن، چراغ‌برق، ضبط‌صوت و موتور احتراق اختراع شد. سومین انقلاب صنعتی که از اواسط تا اواخر قرن بیستم رخ داد، انقلاب دیجیتال نام گرفت که در آن فناوری‌های الکتریکی و مکانیکی آنالوگ به فناوری‌های دیجیتال تبدیل شد و طی آن شاهد ظهور و فراگیری رایانه شخصی، اینترنت و فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات بودیم؛ اما اکنون به عصر چهارمین انقلاب صنعتی رسیده‌ایم؛ عصری که با سیستم‌های فیزیکی-مجازی (Cyber-Physical Systems) و فناوری‌های نوینی در حوزه‌های رباتیک، هوش مصنوعی (AI)، بلاک‌چین، نانوتکنولوژی، اینترنت اشیا (IoT)، و... همراه است. این انقلاب روش‌های تولید محصول و مدیریت کسب‌وکارها را در هر صنعتی متحول خواهد کرد و صنعت گردشگری نیز از این قاعده مستثنا نیست.
یکی از مهم‌ترین فناوری‌های انقلاب صنعتی چهارم، فناوری «هوش مصنوعی» است. هوش مصنوعی یا AI با ایجاد تحولی عمیق در عرصه فناوری، به تحلیل داده‌ها، انجام فعالیت‌های خلاقانه و پیچیده، تصمیم‌گیری‌های استراتژیک و مدل‌سازی و شبیه‌سازی کمک شایانی کرده و با ارتقای بهره‌وری و بهینه‌سازی خدمات، ارزش‌افزوده و مزیت رقابتی بسیار ارزشمندی را برای کسب‌وکارها فراهم می‌کند. با استفاده از هوش مصنوعی می‌توان کارهایی را که انجام آنها به‌طور معمول نیازمند زمان طولانی و تفکر و به‌کارگیری هوش و قدرت تصمیم‌گیری انسانی است، به ماشین‌ها و ربات‌ها محول کرد و ضمن صرفه‌جویی در وقت، منابع و افزایش بهره‌وری، احتمال بروز خطا را کاهش داد. یکی از رایج‌ترین کاربردهای هوش مصنوعی در صنعت گردشگری، تحلیل رفتار و نیاز گردشگران، ارائه خدمات متنوع امور مشتریان به صورت آنلاین و طراحی «چت‌بات» در هتل‌ها، آژانس‌های مسافرتی، موزه‌ها و اماکن تاریخی، مراکز تفریحی و... است؛ به‌گونه‌ای که در کمترین زمان، بدون دخالت انسان می‌توان به همه سؤالات و درخواست‌های مشتریان پاسخ داد و آنها را راهنمایی کرد و برای خدمات آینده درخواستی گردشگران و افزایش میزان رضایتمندی آنان کاربرد دارد.
از دیگر کاربردهای هوش مصنوعی، شناخت نیاز، سلیقه و انتظارات مخاطبان است. این اتفاق به کمک هوش مصنوعی و با مشاهده و تحلیل تعاملات، جست‌وجوها و دیگر فعالیت‌های کاربر در صفحات وب‌سایت، پلتفرم‌ها و شبکه‌های اجتماعی صورت می‌گیرد. برای مثال، امروزه وب‌سایت‌های گردشگری قادرند بر اساس جست‌وجو، نحوه تعامل، ورود اطلاعات، محتوای دریافتی و دیگر اطلاعاتی که بین مخاطب و وب‌سایت ردوبدل می‌شود، به نیازها، انتظارات و علاقه‌مندی‌های مخاطب پی برده و بر اساس آن، انواع محصولات و خدمات جذاب را ویژه کاربر شخصی‌سازی و طراحی کرده و با قیمت‌دهی منعطف به وی ارائه کنند یا برای تغییر تمایلات در فصل‌های مختلف، پیش‌بینی خدمات مورد نیاز را فراهم کنند. همچنین بسیاری از کسب‌وکارهای گردشگری با استفاده از هوش مصنوعی، انواع داده‌های مالی و تجاری خود را پردازش و ارزیابی کرده و بر اساس نتایج آن، اقدام به بخش‌بندی مشتریان، قیمت‌گذاری انعطاف‌پذیر، تدوین استراتژی کسب‌وکار و افزایش درآمد و راندمان کاری می‌کنند.
اهمیت و جایگاه فناوری‌های انقلاب صنعتی چهارم روز به روز فزونی می‌گیرد. هم‌اکنون هوش مصنوعی دست‌کم بازاری ۷۰میلیارددلاری در اختیار دارد که از آن به‌عنوان «آینده همه چیز» تعبیر می‌شود. در گردشگری نیز با توجه به گسترش فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی نوین که باعث افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه شده، می‌توان محصولات و خدمات جدیدتر، جذاب‌تر و ارزان‌تری را برای گردشگران تدارک دید و با تبدیل فعالیت‌های سنتی به فعالیت‌های نوآورانه و مدرن، تجربه لذت‌بخشی را در حوزه‌های مختلف گردشگری پیش‌روی مشتریان قرار داد. برای انجام این کار، نیازمند طراحی اکوسیستم نوآوری، خلاقیت و کارآفرینی مبتنی بر فناوری در گردشگری و صنایع وابسته هستیم. اینجاست که کسب‌وکارهای نوین، دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها، با ماهیت چابک، نوآورانه و فناورانه خود می‌توانند به کمک صنعت گردشگری آمده و محصولات و خدمات نوینی را در این حوزه تولید کنند.
ضروری است فرصت مساعدی برای تأسیس، فعالیت و حمایت از مراکز نوآوری، شتاب‌دهنده‌ها، آکادمی‌های کارآفرینی، مراکز رشد (انکوباتورها) و صندوق‌های سرمایه‌گذاری فراهم شده و از آنها در راستای ایجاد اکوسیستم نوآوری گردشگری حمایت و پشتیبانی شود. بُعد دیگری که باید به‌طور جدی به آن توجه کرد، بُعد آموزشی و مهارت‌افزایی مدیران، کارآفرینان، مشاوران و کارکنان گردشگری و صنایع وابسته است. با حمایت و ایجاد مرکز نوآوری تخصصی گردشگری و صنایع وابسته، مشاغل گردشگری، فرایندها و فعالیت‌های آنها می‌بایست مورد بازبینی، اصلاح، حذف و ادغام قرار گیرد، آموزش، مهارت و مشاوره‌های لازم به فعالان صنعت ارائه شود و از ایده‌های نوآورانه، استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای نوین گردشگری در حوزه‌های مختلف به‌ویژه آموزش، مشاوره، پشتیبانی و تأمین سرمایه حمایت به عمل آید تا از این طریق، صنعت گردشگری کشور با بهره‌مندی از فناوری‌های نوین و همگام با دانش روز دنیا، به توسعه و تعالی خود ادامه دهد و گردشگران را از خدمات مطلوب و مدرن بهره‌مند کند.
نظر شما