مرزبندی در موسیقی جایگاهی ندارد

عادل آروند اولین دارنده گواهی های آهنگسازی حرفه ای از Steinberg و Ableton آلمان وتنها ایرانی دارنده گواهی آهنگسازی پروتولز نسل جدید از کمپانی Avid آمریکا است. وی با وجود سن کم توانسته راه عبور از مرزهای بین‌المللی موسیقی را به خوبی بشناسد.
آروند متولد ۱۳۷۱ است و موسیقی را از کودکی دنبال کرده است. استادانی همچون تیگران مزروپیان و محمد سعید شریفیان، حمزه یگانه و محمد رضا ظریف او را تعلیم داده‌اند. سبک او پاپ است و به گفته خودش از موسیقی مصرفی دوری می‌کند.
وی فعالیت‌های بسیاری در زمینه موسیقی داشته که از این میان می‌توان به خوانندگی در ارکستر ایران-اتریش و ارکستر آنسامبل مسایا، تدریس پیانو و آهنگسازی، سرپرستی گروه کاما، سرپرستی گروه کودک و نوجوان سرای‌هنر، نوازندگی پیانو و تنظیم ارکستر در کنسرت ترانه‌های قدیمی،اجراهای پژوهشی و همچنین نوازندگی هارمونیکا، درامزوگیتاربیس و ... را نام برد. وی پیش از گرایش به پاپ سبک جز را تجربه کرده است.

خبرنگار موسیقی ایرنا پیرامون جایگاه موسیقی پاپ ایران در جهان و آنچه به صورت ایده در ذهن زیبایی پرداز هنرمند نقش می‌بندد با این هنرمند به گفتگو پرداخته که می‌خوانید.

الهامات هنری زمان و مکان ندارد

ایرنا: ایده آهنگهایی که می‌سازید از کجا نشات می‌گیرد؟ و چگونه؟
آروند: هرجایی ممکن است این اتفاق بیفتد. از یک جایی به بعد موسیقی و ریتم‌ها و ملودی‌ها درونی می‌شوند و انگار یکی دارد یک ملودی یا ریتم را توی گوش آدم زمزمه می کند. ایده‌ها هر لحظه و هرجایی ممکن است به ذهنم خطور کند! مثلا هنگام پیاده‌روی، موقع کار کردن، در روزمره‌ترین فعالیت‌های زندگی! بعد آنها را با خود زمزمه کرده و با خودم می‌خوانم . جالب است که بیشتر زمان‌هایی این حالت به وجود می‌آید که درحرکت هستم یا به نوعی از منطقه امن ذهنم خارج شده‌ام. به همین دلیل است که سفر را بسیار دوست دارم، چون موجب زایش در ذهنم می‌شود.

ایرنا: در زمینه موسیقی بین‌المللی فعالیت میکنید اما موسیقی تان رگه هایی از احساس شرقی را باخود دارد. چه اصراری به این کار دارید؟
آروند: موسیقی بین المللی هم طی زمان به حد اشباع خود رسیده است، به همین دلیل هم است که مخاطب خارجی هم از کارهای جدید و خلاقانه استقبال می کند. یکی از راه های ایجاد تنوع در موسیقی، تلفیق یا وجود رگه های میکس موسیقی از نقاط مختلف دنیاست.

چند روز پیش یک مقاله می‌خواندم، برای خودم جالب بود که دیدم یک دموگرافیک از مخاطبان استریم موسیقی روی پلتفرم های بزرگ موسیقی دنیا، موسیقی اسپانیایی را در جایگاه دوم بعد از انگلیسی با فاصله کم قرار داده بود و این مخاطبان را عمدتا کشورهای انگلیسی زبان و دیگر کشورهای اروپایی تشکیل می دادند. این بدان معناست که امروزه حوزه نفوذ موسیقی از حد زبان و مرزهای خاکی خارج شده و به عنوان زبانی بین‌المللی برای برقراری ارتباط مطرح شده است.

ایرنا: با توجه به فعالیتی که دارید قطعا در ابتدا از موزیسینی ایده گرفته و یا تقلید کرده اید. چه کسانی بوده اند؟ و چرا؟ 
آروند: تقلید خیر ولی ایده و الهام چرا و بسیار. برای من یک یا چند نفر محدود نبوده اند. همین الان اسامی بسیاری از ذهنم گذشت. من چندین سال مسیرهای مختلف نوازندگی سازهای مختلف و خوانندگی درسبک های مختلف را تجربه کرده ام و بر همین اساس، در هر دوره الگوهای همان فضا را برای خودم داشته‌ام و با سیر از موسیقی کلاسیک به جز، پاپ، الکترونیک و آرندبی از بزرگان همان دوره الهام گرفته ام، ولی اگر بخواهم خیلی گزینشی از کسانی نام ببرم که در هر دوره تاثیر قابل توجهی بر موسیقی من گذاشتند، می توانم بگویم هارمونی و ریتم را خیلی وقت‌ها از شوپن و دیو بروبک، ملودی را از ایمی واینهاس و فرید الاطرش سوری، تحریرهای آوازی را از لیونل ریچی، اریک کلپتون و ریانا و فضای ترانه را از لئونارد کوهن و سهراب سپهری ایده می گیرم. در فضای تنظیم کارهای الکترونیک هم، اکثر کارهای تنظیم کننده های معاصر که شباهت صوتی دارند مثل مارتین گریکس و فلیوم و حتی کارهای تنظیم کننده‌های داخلی را هم گوش می کنم و خیلی وقت‌ها حتی از اینها ایده و الهام می‌گیرم. 

برای نهادینه شدن قانون کپی رایت راه درازی در پیش داریم

ایرنا: مرز بین تقلید و الگوبرداری و تاثیرپذیری باریک است. چگونه از هم تشخیص داده می شود؟
آروند: در حال حاضر خوشبختانه در دنیا قوانین کپی رایت موسیقی بسیار پیشرفت کرده است و مرزهای دقیقی را برای تشخیص الگوبرداری و کپی کاری تعیین کرده اند. حتی الگوریتم های کامپیوتری، پلتفرم ها، آهنگ ها و سمپل های کپی را می توانند تشخیص دهند و کار راحذف کنند. البته در ایران هنوز در این زمینه عقب هستیم و جای کار زیادی دارد. توی پرانتز این نکته را اضافه کنم که به نظر من، تقلید سبک و ملودی خیلی وقت ها ایرادی ندارد. شاید در مواردی هم نتوان از تقلید اجتناب کرد چون گاهی می تواند حتی از لحاظ زیبایی هم مناسب باشد. به هر حال تولیدات همه هنرمندان از آموزش ها و فضاهایی که درآن‌ها رشد کرده‌اند شکل می گیرد و کسی نمی تواند ادعا کند که صد درصد کار تولیدی‌اش، بدیع و مبتکرانه و بدون شباهت به اثر دیگری است. مشکل با کپی عینی است. چون کسی ساعت ها و روزها، زحمت اشخاص دیگر را بدون دریافت لیسانس و توافق یا پرداخت مبلغ مربوطه به صاحب اثر در کار خودش و به نام خودش اضافه می کند.
من هم به شخصه برای این که دچار تقلید ناخواسته نشوم، هر موقع که می خواهم دست به تولید و تکمیل اثر بزنم، سعی می کنم چند روزی موزیک و صدای هیچ خواننده‌ای را گوش ندهم که موقع کار ذهنم خالص و از صداهای بیرونی خالی باشد. تاثیر پذیری را هم اتفاقی مثبت تلقی می کنم چرا که موسیقی یک محصول بسته نیست و در حالت ایده آلش لازم است که بتواند با محیط و دیگر ملودی ها و ریتم ها رابطه معنایی یا سبکی داشته باشد.

ایرنا: چه زمانی تاثیرپذیری اهمیت پیدا می کند؟
آروند: سوال خوبی پرسیدید! در حقیقت نمی شود زمان اثر پذیری را کنترل کرد، چون اثرش عمدتا به شکل طولی در کار یک هنرمند و با توجه به آموزش هایی که دیده یا موسیقی هایی که طی روز، در شبکه های اجتماعی و دیگر رسانه ها می شنود شکل می گیرد. ولی به نظر من تاثیرپذیری مهم و لازم است، چرا که این حسی که از ترکیب آثار به وجود می آید، باعث پختگی کار و شامل شدن درصد بزرگ تری از سلایق جامعه می شود. مرزبندی در موسیقی جایگاهی ندارد و من هیچ گونه مرزبندی ای در این هنر قائل نیستم. چون آنقدر المان های مختلف آثار موسیقی در هم ترکیب شده اند که شما در هر موسیقی روز می توانید المان هایی از آثار دوره های مختلف را بشنوید.

موسیقی مصرفی تاریخ انقضا دارد

ایرنا: در روزهایی که همه به فکر تولید کارهای مصرفی و گذرا هستند چرا به ماندگاری فکر می کنید؟ که هم سخت است و هم تقریبا کمتر اتفاق می افتد؟
آروند: چون کارهای گذرا تاریخ مصرف دارند و احتمالا به همان سرعتی که در میان مردم جا افتادند و رشد کردند از خاطره ها محو می شوند و موزیک دیگری بلافاصله جایگزینشان می شود. در عمل برای خواننده یا هنرمند هم آورده ای ندارد. البته تا تعریف آورده از دید هنرمند چه باشد؟ بعضی ها صرفا دوست دارند آهنگشان در میهمانی‌ها یا دورهمی‌ها پخش شود. بعضی‌ها هم تور کنسرت موفق دور دنیا می خواهند. من آمده ام که بمانم، کلید ماندگاری هم احترام به مخاطب است. من معتقدم که مخاطب به تفاوت بعضا موج سواری با آهنگی برای تمام ایام آشناست و انتخاب می کند. همان طور که نمونه های خیلی خوبی هم از هنرمندان داخلی یا خارجی داریم که سال هاست با آهنگهایشان خاطره داریم و همچنان منتظر قطعات جدیدشان هستیم و بزرگان دیگری هم که از بین ما رفته اند اما آثارشان همچنان زنده است.

ایرنا: برای ماندگاری نیازمند جزییاتی هستید که به صورت علمی و حرفه ای شما را متمایز از دیگران کند. این جزییات برای شما چه چیزهایی بوده و هستند؟
آروند: من از ابتدای راهم به این موضوع توجه خاصی داشته ام و از تقلید کورکورانه گریخته ام، برای همین هم سعی کرده ام که کاراکتر لحن و صدای خودم را پیدا کنم و کارهای بقیه را قرقره نکنم تا بتوانم یک حس ناب و بی آلایش را به مخاطبان خود منتقل کنم. همچنین در تولید موسیقی ام ریتم و فضاهایی که تا به حال در موسیقی فارسی نبوده یا کمتر بوده را دخیل کردم، استانداردهای کیفی و حرفه ای این کار را رعایت می کنم و برای جنبه های ظاهری، تصویری و عام کار هم به افراد خبره این کار مراجعه خواهم کرد تا تصویر مناسبم را ایجاد کنند.

امیدوارم که این موارد بتوانند آن ترکیب حرفه ای متمایز را ایجاد کنند. البته من همیشه گوش شنوا نسبت به پیشنهادات و اصلاحات افراد خبره دارم و اگر خللی در طی مسیر باشد حتما می پذیرم و اصلاحش می کنم. هرچند که واقعا سخت است و نیاز به پوست کلفتی بسیار دارد، چون کاراکتر و صداهای جدید همیشه در ابتدای کار با یک مقاومت نسبی رو به رو می شوند تا جای خودشان را تا بازار یا جامعه پیدا کنند. من اعتقادم این است که هر هنرمندی بزرگ یا کوچک، جایگاه خودش را دارد و نه جای کسی را تنگ می کند و نه کسی می تواند آن جایگاه را از او بگیرد.

انتشار تک آهنگ امروزه در همه جای جهان باب شده است

ایرنا: علت اینکه مانند دیگران به انتشار تک آهنگ اقدام می کنید پیوستن به جرگه دیگران است؟ چرا از انتشار آلبوم سرباز می زنید؟
آروند: از آلبوم سرباز نمی زنم و حتی یک خبر خوب هم دارم، پیش تولید آلبومم شروع شده است و انشالله برای سال آینده به ثمر می رسد. اما یک سری موارد را باید مطرح کنم. تک آهنگ یک سری مزایا دارد، سریع تر به نتیجه می رسد، هزینه کمتری دارد، چالش های مجوزی به مراتب کمتری دارد، تمایل رسانه های پخش به تک آهنگ بیشتر است و راحت تر اثر را دسته بندی می کنند. همین طور سطح تماس را با مخاطب بیشتر می کند و باعث می شود تا تولید آلبوم بعدی هنرمند فراموش نشود. حقیقتا، این یک روند برای تمام موزیسین های دنیاست و منحصر به من نیست، من هم تمایل دارم قبل آلبوم تک آهنگ یا قطعاتی را از آلبوم یا خارج از آن منتشر کنم، فکر می کنم عزیزان مخاطب هم اینجوری بیشتر دوست داشته باشند.
 
 

بهشت را به بها می‌دهند نه به بهانه

ایرنا: ارتباط با مخاطب برایتان اهمیت دارد یا صرفا خودتان را درنظر می گیرید؟ و بعد دنبال مخاطبید؟
آروند: این سوال زیاد از من پرسیده می شود و جواب من هم این است که در کار ما یعنی موسیقی، هنرمند و مخاطب از هم جدا نیستند.  زیرا طبییعی است که هنرمند کاری را که خودش دوست نداشته باشد، نمی تواند تولید و حتی با کیفیت و به خوبی اجرا کند. از آن طرف هم موسیقی برای شنونده است، برای مخاطب و اگر خواننده یا آهنگساز به مخاطب توجه نداشته باشد عملا آب در هاون کوبیده است. راهکار من هم برای برقراری این رابطه دوطرفه رسیدن به سلیقه یا فضای مشترک با شنیدن بازخورد طی پخش کارهای قبلی و ایجاد گروه های کانونی برای شنیدن اثر در حین تولید است. حتی خیلی دوست دارم یک طرحی که در ذهنم است و در دنیا جدید است را در آینده اجرا کنم که آن هم ایجاد پایگاه طرفداری است که به طرفداران امکان دسترسی به ترانه ها و ملودی های آهنگ های پخش نشده و در حین تولید، پیشنهاد و انتقاد و حتی امکان ارسال پیام مستقیم را بدهد و به نوعی مخاطب در تولید اثر خواننده محبوبش وارد می شود، به نظر من چه گنجینه ای بزرگ تر از این؟!

اما ای کاش با هنرمندان، ورزشکاران، فعالان اقتصادی، نظامی و خلاصه هر کسی که دارد برای بهبود خودش و کشورش تلاش می کند و زحمت می کشد، مهربان تر باشیم. اینها سرمایه های اجتماعی ملت ما هستند و راحت به دست نیامده اند که بهشت را به بها می دهند نه به بهانه.