آیا پاشینیان قادر به حفظ قدرت خواهد بود؟

به گزارش سه شنبه ایرنا از مسکو، اعتراضات علیه نخست وزیر نیکول پاشینیان در ارمنستان ادامه دارد و وی آمادگی خود را برای استعفا و برگزاری انتخابات زودهنگام اعلام کرد اما به اعتقاد تحلیلگران اظهارات پاشینیان ممکن است بخشی از استراتژی حفظ قدرت وی باشد،

پس از آنکه نخست وزیر ارمنستان آمادگی خود را برای استعفا مشروط به  «تصمیم مردم» اعلام کرد، اعتراضات در این کشور با شدت بیشتری  شعله ور شد. دیروز  هشتم دی، پارلمان جلسه فوق العاده ای برگزار کرد و معترضین در نزدیکی ساختمان تجمع کردند و خواستار استعفای نخست وزیر شدند. در آن تجمعات ۱۰ نفر بازداشت شدند.

نیکول پاشینیان در تاریخ ۸ دی بیانیه ای را در فیس بوک خود منتشر کرد که در آن آمادگی خود را برای برگزاری انتخابات زود هنگام پارلمانی در سال ۲۰۲۱ میلادی اعلام کرد. وی همچنین "نیروهای پارلمانی و علاقه مند به خارج از پارلمان" ارمنستان را برای رایزنی در این زمینه دعوت کرد.

وی نوشت: «سرنوشت این موقعیت و رهبری سیاسی آینده کشور با آزادی بیان مردم تعیین می شود و من به عنوان نخست وزیر ارمنستان خود را ضامن آن می دانم. من با تصمیم مردم آماده ترک پست نخست وزیری هستم. من همچنین آماده هستم که در صورت بازیابی اعتماد مردم، رهبری جمهوری ارمنستان را در این شرایط دشوار ادامه دهم. فقط یک راه برای پاسخ به همه این سوالات وجود دارد: برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی.» 

در همان زمان، نخست وزیر همچنین تأکید کرد که مخالفان موفق به دستیابی به حمایت گسترده نشده اند و برعکس، تعداد طرفداران آنها «به حداقل»  رسیده است.

روز قبل، پاشینیان در مصاحبه با تلویزیون عمومی ارمنستان گفت که قبلاً با نمایندگان نیروهای مختلف در مورد امکان برگزاری انتخابات زودهنگام گفت و گو کرده است، اما هنوز در مورد زمان مشخصی صحبت نشده است.

اعتراضات در ارمنستان بلافاصله پس از اعلام امضای توافق صلح، الهام علی اف رئیس جمهوری آذربایجان، ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان آغاز شد. براساس مطابق مفاد این سند، ارمنستان تمام مناطقی را که بخشی از منطقه قره باغ نبوده و در اوایل دهه ۱۹۹۰میلادی اشغال کرده بود، به کنترل جمهوری آذربایجان باز می گرداند. قلمرو جمهوری قره باغ به مناطقی که باکو در جریان درگیری ها تصرف کرده کاهش می یابد. یکی از بزرگترین خسارات برای قره باغ، شهر شوشا بود. نیروهای حافظ صلح روسی از قبل در خط تماس نیروهای ارمنستان و جمهوری آذربایجان در قره باغ حضور دارند.

مفاد این توافق نامه در جامعه ارمنستان به عنوان خیانت به منافع ملی تلقی شد. مخالفان بلافاصله اعتراضات را آغاز و  هدایت کردند.

به موازات این، پاشینیان اولتیماتوم های مطرح شده توسط مخالفان و معترضین را نادیده گرفت. در ۱۵ آذر مخالفان اعلام کردند که به نخست وزیر سه روز فرصت می دهند تا استعفا دهد، در غیر این صورت اقدامات نافرمانی مدنی در سراسر کشور آغاز می شود.

همزمان شخصی برای  تصدی پست ریاست دولت پیشنهاد شد این شخص «وازگن مانوکیان» ۷۴ ساله بود که در ۱۹۹۱-۱۹۹۰ به عنوان نخست وزیر خدمت کرد و در سال ۱۹۹۳-۱۹۹۲، در اوج جنگ اول قره باغ، وزیر دفاع بود.

برخی به پاشینیان گفتند که «باید درک کند که این جنبش فرصتی برای ترک متمدنانه است و اگر پاشینیان عمل نکند مردم عصبانی وی را تکه تکه می کنند.»

پاشینیان اولتیماتوم مخالفت را نادیده گرفت، معترضین بار دیگر به خیابانها ریختند و نخست وزیر در فیس بوک گفت که از آنجا که وی در نتیجه "تنها انتخابات پارلمانی تاریخ که به قدرت رسید، هیچ راه قانونی برای برکناری وی از سمت رئیس دولت وجود ندارد»

در حقیقت انتخابات پارلمانی فوق العاده تنها در صورتی می تواند صورت گیرد که رئیس دولت خود استعفا دهد و پارلمان نتواند ظرف دو بار رئیس دولت جدید را انتخاب کند. سپس مجلس منحل می شود و انتخابات فوق العاده برگزار می شود.

نخست وزیر ارمنستان افزود: معنای برخی فرایندهای سیاسی در حال وقوع، روشن است. برخی محافل می خواهند همه کارها را انجام دهند تا این انتخابات تنها یک انتخابات باشد. ما اجازه نمی دهیم قدرت مردم را نمی توان زیر سوال برد»،

با این وجود فشارها بر پاشینیان بیشتر شد. آکادمی ملی علوم، دانشگاه دولتی ایروان، تعدادی از سازمان های عمومی، روسای شهرها و رهبران جامعه در مورد استعفای وی صحبت کردند. همه روسای سابق ارمنستان مستقل نخست وزیر را به استعفا فراخواندند. رئیس کلیسای رسولان ارامنه، گارگین دوم نیز چنین کاری را خواستار شد.

آرمن سرکیسیان، رئیس جمهور فعلی نیز لزوم استعفای پاشینیان را اعلام کرد.

ریانووستی به نقل سرکیسیان نوشت: «من از روز اول، به عنوان رئیس جمهوری، یک راه حل بسیار ساده ارائه کردم - دولت استعفا دهد، زیرا ادامه کار در صورت باخت بسیار دشوار است.  این صفحه باید بسته شود و برای امید دادن به مردم دولت از نو شروع شود، زیرا مردم با امید زندگی می کنند.»

اما نخست وزیر ارمستان در ۲۴ آذر در یک سخنرانی، اعلام کرد که "تنها براساس خواست مردم" پست خود را ترک خواهد کرد. یک هفته بعد، پاشینیان به منطقه سیونیک سفر، جایی که روند تعیین مرز با جمهوری آذربایجان در جریان است. با این حال معترضین برای جلوگیری از ورود پاشینیان راه را بستند. در نتیجه، او به پایتخت بازگشت. همزمان پاشینیاناز شهر سیسیان بازدید کرد. در کلیسای محلی، او می خواست با کشیش پارگف زینالیان دست دهد، اما او با قاطعیت جواب رد داد و گفت که نخست وزیر منتظر حکم خدا است.

روز بعد معترضین شروع اعتصاب آزاد را اعلام کردند و روز جمعه، پاشینیان آمادگی خود را برای برگزاری انتخابات زودهنگام اعلام کرد.

با این حال، همانطور که ولادیمیر یوسیف رئیس دپارتمان قفقاز موسسه کشورهای امنیت چمعی در گفت و گو با  روزنامه روسی گازیتا می گوید:  هنگام اظهار چنین اظهاراتی، پاشینیان سعی در ایجاد آمادگی برای دادن امتیاز دارد.

یوسیف گفت: «به نظر من این بیشتر یک ترفند است، زیرا حکومت نظامی در ارمنستان لغو نشده است. تا زمانی که حکومت نظامی در حال اجرا است، شما نمی توانید تاریخی را برای انتخابات مجلس تعیین کنید.»

مخالفان یک ماه در تلاش بودند تا لغو حکومت نظامی را به دست آورند، اما این طرح از طریق رأی گیری در پارلمان که در آن حدود دو سوم کرسی ها به حزب حاکم تعلق می گیرد، تصویب نشد. مخالفان پاشینیان متقاعد شده اند که دولت، اولاً می خواهد با حفظ حکومت نظامی، از اجتماعات گسترده جلوگیری کند و در مرحله دوم، قدرت را حفظ کند.

ولادیمیر اوسیف می افزاید: "انتخابات پارلمانی در زمان معینی انجام می شود. دو سال پیش که انتخابات زودهنگام برگزار شد، دو ماه طول کشید. اکنون نیکول پاشینیان، مانند حزب «قدم من»، علاقه مند است تا آنجا که ممکن است تاریخ انتخابات را به تعویق بیندازد، به عنوان مثال تا تابستان، بنابراین می توان حکومت نظامی را حفظ کرد، که به طور کلی، اکنون لازم نیست، زیرا جنگ به پایان رسیده است. معلوم می شود که این یک ترفند است. اگر او می خواست بازنشسته شود، آنجا را ترک می کرد، "

این کارشناس گفت، اگر پاشینیان موفق شود قدرت خود را تا تابستان تمدید کند، ممکن است شرایط اعتراض از بین برود. در این حالت، دو عامل ممکن است تأثیر مثبتی بر مواضع نخست وزیر داشته باشد - زمستان، که در طی آن فعالیت های اعتراضی کاهش می یابد، و بهبود تدریجی اوضاع در قره باغ.

به عقیده این کارشناس، پاشینیان به قدرت می چسبد و از هر طریق ممکن سعی می کند در قدرت باقی بماند چون او بدون لغو حکومت نظامی صحبت از انتخابات زودرس می کند.

ایوان کونووالوف رئیس یک مرکز مطالعات راهبردی روسیه، می گوید اکنون این اکثریت اطمینان بخش کرسی های پارلمان است که پاشینیان را از پایان کار سیاسی خود نجات می دهد.  اگر او حالا به انتخابات زودهنگام برود، هیچ شانسی برای پیروزی در آن ندارد.

وی تصریح گرد: این واقعیت که وی مقصر بحران فعلی است حتی جای بحث ندارد. یا او قادر به حل این مسئله بود؟ نه زیرا همه اینها به گونه دیگری قابل حل بود، زیرا می توان با زور به زور پاسخ داد، دندان دشمن را لگد زد. وی این کار را نکرد و این ادعای مشروع مردم ارمنستان است».