سیاهه موجودی کالای اساسی کشور

روزنامه ایران یکشنبه ۱۴ دی گفت وگویی را با مهرداد جمال ارونقی معاون فنی گمرک ایران انجام داده است که در ادامه متن آن را می خوانیم: پس از کاهش درآمدهای ارزی دولت، اولویت بندی کالاهای مشمول ارز ترجیحی نیز تغییر کرد و ممنوعیت‌های زیادی نیز برای واردات کالاهای غیرضرور اعمال شد.

با این حال درمهر ماه امسال با افزایش موجودی کالاهای اساسی در گمرکات و بنادر که به صورت عمده به دلیل تخصیص و تأمین ارز درگمرک رسوب کرده بود، حجم این نوع کالاها در این دوره به بیش از ۸ میلیون تن رسید. این درحالی بود که تولیدکنندگان و مصرف کنندگان نیاز مبرمی به این کالاها داشتند، برهمین اساس، ستاد هماهنگی اقتصادی دولت با ابلاغ چند مصوبه راهکارهای جدیدی ارائه کرد. اکنون بیش از دو ماه از این مصوبات می‌گذرد و با وجود فرآیند پایدار ورود و ترخیص کالا، به گفته مهرداد جمال ارونقی معاون فنی گمرک ایران، از ابتدای آبان تاکنون بیش از ۵ میلیون تن کالای اساسی ترخیص شده است. این مقام مسئول درگفت‌وگو با «ایران» ضمن ارائه آخرین فهرست موجودی کالاهای اساسی کشور درگمرک و بنادر، آثار مصوبات دولت برای سرعت بخشیدن به ترخیص کالاهای مورد نیاز را شرح می‌دهد.

هم‌اکنون موجودی کالاهای اساسی درگمرکات و بنادر کشورچه میزان است؟
طبق آخرین آمار تا روزگذشته یعنی ۱۳ دی ماه جاری موجودی کالاهای اساسی درگمرکات و بنادر کشور به ۴ میلیون و ۵۴ هزار تن می‌رسد.

این حجم شامل چه کالاهایی می‌شود؟
از رقم بیش از ۴ میلیون تن کالای اساسی موجود در گمرکات کشور، ۲۴۸ هزار تن گندم، ۲ میلیون و ۸۴ هزار تن ذرت، ۲۵۳ هزار تن جو، ۴۳۵ هزار تن سویا، ۱۰۱ هزار تن برنج، ۱۵۶ هزار تن شکر، ۴۰۰ هزار تن روغن خام و ۳۷۹ هزار تن دانه‌های روغنی است.

چقدر کالای اساسی روی کشتی‌ها وجود دارد؟
کالایی که روی شناورها قرار دارد شامل دو بخش می‌شود، یک بخش شناورهایی که درحال تخلیه بار هستند و دسته دوم شناورهایی است که منتظر پهلوگیری در بنادر هستند.  بر همین اساس ۱۲ شناور درکنار اسکله بنادر در حال تخلیه بار خود هستند که این شناورها در مجموع ۷۴۵ هزار تن کالا دارند که شامل ذرت و سویا می‌شود.

چند کشتی منتظر پهلوگیری هستند؟
شناورهای منتظر پهلوگیری و تخلیه نیز ۱۶ فروند است که این کشتی‌ها ۸۶۵ هزار تن کالای اساسی شامل جو، دانه‌های روغنی، ذرت، کنجاله سویا و حبوبات را حمل می‌کنند.

با احتساب کالایی که دراین شناورها وجود دارد، موجودی کالاهای اساسی افزایش می‌یابد؟
با درنظر گرفتن بار کشتی‌ها در مجموع ۵ میلیون و ۶۶۲ هزار تن کالای اساسی در گمرکات و بنادر وجود دارد.

این کالاها بیشتر درچه بنادری وجود دارد؟
بنادر امام خمینی(ره)، شهید رجایی و امیرآباد سهم عمده موجودی کالاهای اساسی را دراختیار دارند. بیشترین موجودی کالاهای اساسی با ۲ میلیون و ۹۷۳ هزار تن در بندر امام خمینی(ره) قرار دارد. پس از آن بندر شهید رجایی است که ۴۲۴ هزار تن کالا درآن وجود دارد و در رتبه سوم هم بندرامیرآباد قرار دارد که موجودی کالای اساسی آن به ۲۹۰ هزار تن می‌رسد.

علاوه بر کالاهای اساسی، چه میزان کالای غیراساسی درگمرکات و بنادر وجود دارد؟
در مجموع و تا روز گذشته موجودی کل کالاها در گمرکات و بنادر کشور به ۷ میلیون و ۵۰۴ هزار تن می‌رسد که همانگونه که اشاره شد از این رقم ۴ میلیون و ۵۴ هزار تن کالای اساسی و ۳ میلیون و ۴۵۰ هزار تن کالای غیراساسی است.

تعداد کالاهای کانتینری چقدر است؟
هم‌اکنون حدود ۹۲ هزار TEU کانتینر کالای اساسی و غیراساسی در گمرکات کشور وجود دارد که اگر کانتینرهای وارداتی را درنظر بگیریم، ۶۰ هزار باکس یا دستگاه می‌شود.

در مجموع از ابتدای امسال چقدر کالای اساسی وارد کشور شده است؟
واردات ۲۵ گروه کالای اساسی از ابتدای سال‌جاری تا ۳۰ آذرماه به ۱۷ میلیون و ۴۶۰ هزار تن می‌رسد که از گمرک ترخیص شده است. این رقم از نظر وزنی درمقایسه با مدت مشابه سال گذشته که ۱۷ میلیون و ۷۳۰ هزار تن ترخیص داشتیم، ۲ درصد کاهش داشته است. از نظر ارزشی نیز حجم کالاهای اساسی وارداتی به بیش از ۸ میلیارد دلار می‌رسد که نسبت به ۱۱ میلیارد و ۵۲۹ میلیون و ۲۴۲ هزار دلار مدت مشابه سال قبل، ۲۴ درصد افت داشته است.

دلیل این کاهش چه بوده است؟
علت اصلی این کاهش، تغییر اولویت کالاهای وارداتی است که بیشتر به سمت نهاده‌های دام و طیور تغییر مسیر داده است. اما درمجموع و با لحاظ تغییر اولویت‌ها، تغییر معناداری رخ نداده است.

طی ماه‌های گذشته با افزایش موجودی کالاها بخصوص کالاهای اساسی، دولت چند مصوبه برای رفع موانع تصویب کرد، این مصوبات تا چه حد ترخیص کالا را روان کرده است؟
آخرین مصوبه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت در روزهای ۱۰ و ۱۱ آبان ماه تصوبب و ابلاغ شد. براساس این مصوبات به گمرک اجازه داده شد تا نسبت به ترخیص کالاهایی که قبض انبار آنها تا قبل از ۱۰ ابان بوده است، اقدام کند. براین اساس صاحبان کالا می‌توانند ۹۰ درصد از کالای خود را ترخیص کنند.

عمده کالاهای اساسی مشمول ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی است و ترخیص این گروه از کالاها نیازمند فرآیند تخصیص و تأمین ارز از سوی وزارت صمت و بانک مرکزی است. درواقع عمده واردکنندگان این کالاها اسناد مالکیت دراختیار ندارند چرا که تا زمان تخصیص ارز صاحب کالا شناخته نمی‌شوند و برهمین اساس نمی‌توانند برای ترخیص کالا اقدام کنند.

مابقی کالاهایی که عمده آنها مواد اولیه و قطعات مورد نیاز تولید است که به صورت اعتباری خریداری و اسناد آن دراختیار صاحب کالاست و در صورتی که بانک مرکزی و وزارت صمت اعلامیه تأمین ارز را برای این کالاها صادر کنند، صاحب کالا می‌تواند کالا را ترخیص کند و پس از سه ماه ارز خود را دریافت کند.

با این حال برای رفع مشکلات، طبق مصوبه ستاد هماهنگی اقتصادی، صاحبان کالاهای اساسی که برای آنها ارز تأمین نشده است هم می‌توانند با دادن ضمانت درخصوص اینکه کالا را از مبادی پیش‌بینی شده مانند سامانه بازارگاه عرضه کنند، ۹۰ درصد کالای خود را ترخیص کنند.

مصوبه ترخیص ۹۰ درصدی برای کالاهای مشمول ارز ۴۲۰۰ تومانی تا چه حد مشکل را حل کرده است؟
با وجود این مصوبه صاحبان این نوع کالاها تا زمانی که تأمین ارز آنها تعیین تکلیف نشود، رغبتی برای ترخیص ندارند. درخصوص کالاهای اساسی هم که صاحبان کالا اسناد دراختیار ندارند که برای ترخیص اقدام کنند و باید منتظر تخصیص و تأمین ارز از سوی وزارت صمت و بانک مرکزی باشند. با این حال ابلاغ این مصوبات راهگشا بوده است و روند ترخیص کالا را سرعت داده است. برای مثال تا پیش از ابلاغ این مصوبات، روزانه ۳۰ تا ۴۰ درخواست و شکایت برای ترخیص کالاهای غیراساسی داشتیم، ولی اکنون بدون هیچ شکایتی ترخیص این بخش از کالاها درحال انجام است، به طوری که در مجموع روزانه ۱۵۰ هزار تن کالا طبق مصوبات اخیر از گمرکات ترخیص می‌شود.

بدین‌ترتیب این مصوبات مشکل نهاده‌های تولید را برطرف کرده است؟
بله، درخصوص ترخیص نهاده‌های مربوط به تولید که اهمیت بسیار زیادی هم دارد، رضایت کامل داریم. دراین زمینه هر کالایی که درلیست مواد مورد نیاز تولید باشد طبق فهرستی که از سوی وزارت صمت اعلام شده به سرعت ترخیص می‌شود. حتی اگر کالایی در این لیست نباشد هم از سوی گمرک به اطلاع وزارت صمت می‌رسد و در لیست اولویت‌ها قرار می‌گیرد تا بلافاصله ترخیص شود.  در صورتی که تکلیف کالاهای گروه ۲۱، ۲۵ و ۲۷ که شامل کالاهای آماده و غیراساسی می‌شود هم روشن شود، دیگر شاهد ماندگاری کالا درگمرک نخواهیم بود. این دسته از کالاها در وزارت صمت ثبت سفارش شده‌اند.

از زمان ابلاغ مصوبات ستاد هماهنگی اقتصادی، چه میزان از کالاهای اساسی ترخیص شده است؟
از ابتدای آبان ماه تاکنون بیش از ۵ میلیون تن کالای اساسی از گمرکات ترخیص شده است.

درخصوص خودروهای دپو شده درگمرکات چه اقداماتی انجام شد؟
همانگونه که اطلاع دارید، فرصت ترخیص این خودروها در ۲۶ شهریورماه امسال به اتمام رسید. هم‌اکنون تنها خودروهایی که رأی قضایی منع تعقیب داشته باشند و کد رهگیری و تأییدیه منشأ ارز دراختیار داشته باشند می‌توانند نسبت به ترخیص خودرو اقدام کنند و ترخیص این دسته از خودروها محدودیت زمانی ندارد.