«دیاکو حسینی» در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، درباره آغاز غنی‌سازی ۲۰ درصد اورانیوم از سوی ایران در مجتمع فردو و تاثیر این مسئله بر توافق هسته‌ای گفت: آغاز غنی‌سازی ۲۰ درصد براساس مصوبه مجلس بود و دولت نیز مکلف به اجرای آن شد.
وی با بیان اینکه همانطور که ظریف گفت آغاز غنی‌سازی ۲۰ درصد را باید در چارچوب بند ۳۶ برجام تفسیر کرد، اظهار داشت: ایران قبلا نیز در جریان مراحل پنج گانه کاهش تعهدات هسته‌ای اعلام کرد که به هر زمان و به هر سطحی که لازم باشد، غنی‌سازی خواهد کرد بنابراین اقدام ایران باید در چارچوب توازن‌بخشی به تعهدات طرفین تلقی شود.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه غنی‌سازی ۲۰ درصد یک اقدام سیاسی در چارچوبی حقوقی و با یک پیام روشن است، تصریح کرد: در زمانی که طرف مقابل تعهدات خود را انجام نمی‌دهد و برخی از طرفین خواستار امتیازات بیشتری از ایران بوده و نشانه‌هایی هم وجود دارد که برخی از افراد در دولت آینده آمریکا خواستار تداوم تحریم‌ها برای گرفتن امتیازات بیشتر هستند، اقدام ایران به آنها این پیام را می‌دهد که اگر بخواهند این مسیر را آغاز کنند، ایران از ابزارهایی برخوردار است که حتی طرف آمریکایی وارد این مرحله نشود.
غنی‌سازی ۲۰ درصد تغییری در صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران نمی‌کند
حسینی با اشاره به واکنش کشورهای اروپایی و آمریکایی نسبت به غنی‌سازی ۲۰ درصد از سوی ایران خاطرنشان کرد: طبیعی بود که طرف اروپایی نسبت به افزایش سطح غنی‌سازی از سوی ایران ابراز نگرانی کرده و بیانیه‌ای را صادر کند. آنها این کار را کردند ولی به نظر می‌رسد که توجه آنها به فضای داخلی ایران و امیدواری به بهبود تعامل ایران و آمریکا در دولت بایدن، این حساسیت را کمتر کرده است.
وی ادامه داد: البته آنها متوجه این واقعیت هم هستند که ایران تحت بازرسی‌های مستمر آژانس قرار دارد و بالا بردن سطح غنی‌سازی در حالی که هیچ کدام از طرف‌های باقیمانده برجام نتوانسته‌اند به تعهدات‌شان عمل کنند، تغییری در میزان پایبندی ایران به فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایجاد نمی‌کند.
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی با اشاره به شرایط داخلی آمریکا ابراز داشت: دولت فعلی آمریکا هم‌اکنون سرگرم وضعیت داخلی خود و شرایط انتقال قدرت است و چندان مانند قبل متمرکز بر مسائل خارجی نیست. دولت بایدن هم هرچند مستقر نشده اما کم و بیش متوجه شرایط است و می‌داند در صورت بازگشت به برجام، اقدامات ایران در کاهش تعهدات سریعا قابل به شرایط اولیه هستند.
عنصر کلیدی، بازرسی‌های آژانس است
به گفته حسینی، هرچند طرف اروپایی و آمریکایی نسبت به اقدام ایران در غنی‌سازی ۲۰ درصد ابراز نگرانی کرده و می‌کنند اما می‌دانند این موضوعی نیست که نگرانی عمده‌ای را ایجاد کند چون عنصر کلیدی بازرسی‌های آژانس است.
وی درباره افرادی در دولت آینده آمریکا که به ادامه تحریم‌ها علیه ایران اعتقاد دارند، بیان کرد: افراد مختلفی در دولت بایدن، چه در کاخ سفید، چه وزارت امور خارجه و چه در شورای امنیت ملی حضور خواهند یافت که لزوما همه آنها یک شکل به موضوع ایران نگاه نمی‌کنند و برخی از آنها به صورت پراکنده از ادامه تحریم‌ها علیه ایران صحبت می‌کنند.
مدیر برنامه مطالعات جهانی در مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری افزود: هرچند دموکرات‌ها با خروج آمریکا از برجام توسط ترامپ مخالف بودند اما بسیاری از آنها، سیاست فشار حداکثری و تحریم‌ها علیه ایران را میراثی می‌دانند که بایدن می‌تواند از آنها استفاده کند.
پیام ایران تن ندادن بایدن به تصور غلط ادامه تحریم‌هاست
حسینی با بیان اینکه برخی از دموکرات‌ها معتقدند تحریم‌ها و سیاست فشار حداکثری موجب تحت فشار قرار گرفتن ایران شده است، یادآور شد: از نظر آنها می‌توان از رفع تحریم‌ها به عنوان ابزاری برای گرفتن امتیاز بیشتر از ایران استفاده کرد. این تصور نادرستی است که نتیجه عکس خواهد داد و روابط را پیچیده‌تر و حتی ممکن است راه حل دیپلماتیک را دشوارتر کند.
وی با ابراز امیدواری به تفسیر درست از اقدام ایران برای غنی‌سازی ۲۰ درصد عنوان کرد: این پیام باید از سوی دولت بایدن درک شود که اقدام ایران در برابر آن تصور نادرست است و اقدامی است که تشویق می‌کند واشنگتن به چنین مسیر اشتباهی تن ندهد.
این کارشناس ارشد مسائل استراتژیک درباره اظهارات اخیر جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی بایدن و نحوه بازگشت آمریکا به برجام هم گفت: از نگاه ایران دولت بایدن پس از مستقر شدن می‌تواند سریعا به برجام بازگردد. از نظر ایران، برجام موضوع مذاکره‌ای شده است که بازگشت به آن اقدام سخت و پیچیده‌ای نیست و فقط کافی است همه طرف‌ها بدون قید و شرط به تعهدات‌شان را به طور کامل و مطابق متن برجام عمل کنند.
دو راه بازگشت به برجام
حسینی با اشاره به نگاه دولت بایدن به بازگشت به توافق هسته‌ای اظهار داشت: از نگاه نزدیکان بایدن و دولت او، بازگشت به برجام با پیچیدگی‌هایی روبه‌رو است به ویژه آنکه اگر دموکرات‌ها در مجلس سنا در اکثریت نباشند. از نظر آنها، بایدن باید جمهوریخواهان و منتقدان برجام را در واشنگتن و به همین ترتیب، بخشی از متحدان خود را در منطقه که از ابتدا با این توافق مخالف بودند و همچنان نگران بازگشت آمریکا به برجام هستند را متقاعد کند که احیای این توافق ضروری است.
وی با بیان اینکه نگاه آمریکایی‌ها نسبت به بازگشت به توافق هسته‌ای با نظر ایران متفاوت است، تصریح کرد: از سوی دیگر ایران هم مطالباتی دارد که باید در توافق درباره نحوه بازگشت آمریکا به برجام - نه فراتر از آن - مورد رسیدگی قرار بگیرد. ایران در دوران ترامپ مورد تحریم‌هایی قرار گرفته که فراتر از برجام است و لازم است این تحریم‌ها رفع و آمریکا تعهداتش را اجرایی کند و تضمین‌هایی هم داده شود که این اتفاق در سال‌های آینده تکرار نخواهد شد.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: اینها مسائل پیچیده‌ای هستند که مستلزم مذاکره هستند. حال می‌توان ابتدا به برجام بازگشت و بعد این مذاکرات فنی انجام شود یا آنکه ابتدا این مذاکرات فنی انجام شده و بعد طرفین به اجرای تعهدات‌شان در برجام بازگردند. من فکر می‌کنم در نهایت راه‌حل دوم برای بازگشت به برجام در پیش گرفته شود.
نظر شما