قبل مرگ تالاب انزلی چاره ای بیاندیشیم

تالاب بین المللی انزلی این روزها حیات و پویایی اش با ورود فاضلاب‌های صنعتی، خانگی، بیمارستانی، ضایعات کشتارگاهی، سموم کشاورزی، پسماندها و نخاله‌ها، گیاهان مهاجمی چون آزولا و سنبل آبی، تصرف اراضی و ساخت و ساز در حریم تالاب، آتش زدن نیزارها با هدف تصرف، ورود رسوبات از رودخانه‌ها و انتقال آلودگی از دریا و کاهش میزان آب موجود به مخاطره افتاده است.

این تالاب زیبا و منحصر به فرد که بین شهرستانهای انزلی، رشت، صومعه سرا و شهرستان جدید خمام مشترک است در سال ۱۹۷۵ در کنوانسیون رامسر به ثبت رسید و امروز جدی بودن این خطرات تا آنجاست که تالاب انزلی را در سال ۱۹۹۳ در فهرست تالاب‌های در معرض خطر (مونترو) قرار دادند.

وضعیتی که در جلسه ای با حضور مسئولان شهرستان انزلی در محل فرمانداری با حضور فرماندار، مدیر کل بنادر و دیرانوری استان، محیط زیست، نماینده شهرستان در مجلس شورای اسلامی و برخی دیگر از مسئولان برای بررسی شرایط این تالاب بسیار نامطلوب ارزیابی شد آنگونه که نماینده مردم انزلی در مجلس شورای اسلامی با ابراز نگرانی از اینکه تالاب در حال مرگ است باید قبل از آنکه این اتفاق ناخوشایند رخ دهد برای آن چاره اندیشی کرد گفت :  نجات تالاب به حرکتی جمعی نیاز دارد، با همت جمعی می توان کارهای بزرگی رقم زد

احمد دنیا مالی اظهار داشت : برای مبارزه با گیاه مهاجم سنبل آبی  که از امریکای جنوبی به تالاب های اروپا، آسیای شرقی و سپس ایران وارد شده است باید چاره اندیشی کرد، محیط زیست دستگاه مدرنی خریداری کرده اما در گوشه ای پارک کرده این درحالی است که تالاب انزلی با این گونه مهاجم، گرفتار است.

وی در ادامه میزبانی تالاب انزلی از لک لک ها و فلامینگوها را مایه ای برای خوشحالی ندانست، گفت : این پرندگان برای صید نیاز به آب کم‌عمق دارند و به همین منظور به تالاب‌های در حال مرگ مهاجرت می کنند.

وی تاکید کرد: پاکسازی برخی تالاب ها به جهت وسعت محدود به راحتی صورت می گیرد و مدیریت آن آسانتر است اما برای پاکسازی تالاب بین المللی انزلی بدون بهره گیری از ظرفیت و توان همه بخش ها ازجمله سمن ها و مردم امکان پذیر نیست لذا موضوع مسائل زیست محیطی تالاب کاملا به کارکرد بنادر و دریانوردی، محیط زیست و آب منطقه ای وابسته است.

وی اضافه کرد : آب منطقه ای تنها مسئول تعیین حریم و بستر نیست و باید لایروبی بخش هایی که قانون بر عهده اش گذاشته چون تالاب  را نیزانجام دهد.

دنیامالی حجم زیاد انباشت رسوب در تالاب انزلی را به جهت جنگل‌تراشی‌هایی بالادست عنوان و تصریح کرد : تا زمانی که این روند ادامه دارد، هر اقدامی در تالاب به دلیل بالا آمدن آب و رسوب‌گذاری بیشتر نتیجه بخش نخواهد بود.

وی بابیان اینکه تامین تجهیزات و امکانات از طریق وزارت خانه های مربوطه و مجلس را پیگیری می کنم، خاطر نشان کرد: حل مسائل محیط زیستی تالاب به نحوه عملکرد سازمانهای بنادر و دریانوردی، حفاظت محیط زیست و آب منطقه‌ای وابسته است و مجموعه های آب منطقه ای و محیط زیست متولی کار هستند.

وی بر انجام مطالعه همه‌جانبه برای به نتیجه رساندن جلسات متعددی که در این زمینه برگزار می شود، تاکید کرد و افزود : تامین سلامت تالاب در بهبود کیفیت زندگی مردم تاثیر گذار خواهد بود چنانکه اگر عمق تالاب هشت متر بود می توانستیم طرح پرورش ماهی در قفس را در آن اجرا کنیم.

دنیامالی تاکید کرد : در بحث قرق نیز با توجه به پیشینه آن طی سال های قبل و بعد از انقلاب محیط زیست در یک شب نمی تواند قرق اعلام کند. ما شهر درآمد زایی نیستیم، ویروس کرونا این روزها زندگی مردم را به مخاطره انداخته است باید در کاهش مشکلات به مردم کمک کنیم.

فرماندار انزلی نیز با بررسی نقاط قوت، پتانسیل ها و ظرفیت های مختلف انزلی گفت : این شهرستان یکی از شهرستانهای متمایز و منحصر به فرد استان و کشور است که سابقه ۱۰۰ ساله در حمل و نقل دریایی دارد.

اسماعیل میر غضنفری اظهار داشت : علی رغم همه توانمندی های شهرستان، بندرانزلی در سال های اخیر با مشکلاتی مواجه بوده است که موجب شده نتواند به اندازه قابلیت های موجود رشد کند  از جمله آنها حریمهای تالاب و دریا و مهمتر از آن گیاه مهاجم سنبل آبی است که بخش عمده‌ای از تالاب را درگیر کرده و تبعات ناشی از آن حتی به لایه‌های زندگی مردم عادی هم رسوخ پیدا کرده است.

وی خاطر نشان کرد : رسوب در محدوده بندری که مرکز ثقل تجارت دریایی است و همینطور رسوب‌گذاری در محدوده تالاب، تداوم اقداماتی که باید در حوزه های تجارت حمل و نقل دریایی، اقتصادی و گردشگری داشته باشیم را کند کرده است.

وی افزود: ما بدنبال آن نیستیم تا کسی را مقصر معرفی کنیم در مورد واقعیت‌های موجود و عملکرد ما مردم قاضی هستند. اگر سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان دستگاه متولی نتواند وظایف خود را بدرستی انجام دهد، گروه‌های مردم نهاد حضور پیدا خواهند کرد.

وی اظهار داشت : با توجه به حضور مستمر ادارات در جلسات بررسی وضعیت تالاب متاسفانه تقسیم وظایف در پیگیری مسائل تالاب مغفول مانده است. در صورتی که محیط زیست در این مسیر پیشقدم شود، مردم و گروه‌های مردم نهاد و سایر دستگاه‌های اجرایی نیز برای مبارزه با سنبل آبی و نجات تالاب پای کار خواهند آمد.

مدیرکل بنادر و دریانوردی استان گیلان نیز با بیان اینکه عملیات لایروبی همواره در راس برنامه های این اداره کل قرار دارد و توسط بندر در حال انجام است، اظهار داشت: عملیات لایروبی یکی ازاقدامات پشتیبان و حائز اهمیت ما در ایجاد کانال ایمن در محدوده بندری است.

حمید رضا آبایی تصریح کرد : اداره بنادر و دریانوردی برای نگهداشت عمق آب پای اسکله ها تا عمق هفت متر اقدام به اجرای طرح های لایروبی کرده است.

وی خاطر نشان کرد : به دلیل انباشت رسوبات و کاهش عمق آب از بالا دست اداره کل بنادر و دریانوردی استان گیلان پروژهای تعریف کرد که یکی از این پروژه ها ایجاد تله های رسوب گیر است به همین منظور اداره بندر و دریانوردی آمادگی خود را جهت هرگونه همکاری با دستگاهها اعلام می کند.

رئیس شورای شهر بندر انزلی نیز ابراز امیدواری کرد :مسئولان بتوانند به راهکار عملی مناسبی در زمینه احیای تالاب و مبارزه با سنبل آبی که از دغدغه های شهروندان و سازمان‌های مردم‌نهاد است، برسند.

موسی زنجانخواه افزود : دستگاهی جهت مبارزه با گونه مهاجم سنبل آبی توسط یکی از شهروندان طراحی و ساخته شده است و شهرداری درخواست عقد قرارداد با وی را داشت که سازنده از قصد فروش این دستگاه خبر داد و این امر مستلزم هماهنگی بین دستگاه هاست.

وی تاکید کرد : وظایف و مسئولیتی برای مدیریت شهری جهت لایروبی رودخانه تعیین شده است که به احیای تالاب نیز کمک خواهد کرد لذا شورای شهر و مدیریت شهری در حد توان در این زمینه کمک خواهد کرد.

گرچه مسئولان و سازمان های مردم نهاد بسیاری برای نجات تالاب انزلی تلاش می کنند اما برای خروج تالاب از این فهرست و جلوگیری از روند خشک شدن تالاب نیازمند عزمی جدی تر است.