یک بند از سیاست های هشت گانه سند آمایش آموزش عالی به ساماندهی مراکز آموزش عالی اختصاص دارد که از گسترش بدون هدف دانشگاه ها جلوگیری می کند. وزیر علوم سال گذشته پیگیری ساماندهی مراکز آموزش عالی را به غلامحسین رحیمی شعرباف واگذار کرد که هم اکنون در کسوت معاون پژوهشی و فناوری این وزارتخانه هم مشغول به کار است. طرح مذکور بالاخره بعد از کش و قوس های فراوان مقرر شد از سال جاری به طور رسمی در دانشگاه ها اجرا شود. از مهمترین اهداف این طرح، پیوستن موسسات آموزش عالی کم توان تر به دانشگاه های مادر استان برای ارتقای شبکه آموزشی و علمی کشور است.
در این زمینه غلامحسین رحیمی شعرباف روز جمعه در گفت و گو با خبرنگار دانشگاه و آموزش ایرنا درباره آخرین وضعیت ساماندهی مراکز آموزش عالی در سال جاری، اظهار داشت: ساماندهی آموزش عالی از مدتی قبل در دانشگاه ها آغاز شده است. به عنوان مثال در استان های خراسان شمالی، همدان، اصفهان، اردبیل و آذربایجان غربی انجام شد و در استان های خراسان رضوی، خراسان جنوبی، مرکزی و آذربایجان شرقی در حال انجام و پیگیری است. در تهران ساماندهی موسسه ای نداریم بلکه باید به ساماندهی رشته ای و ماموریت گرایی برسیم که شامل دانشگاه های بزرگ و کوچک می شود.
دلیل اجرای طرح ساماندهی
شعرباف درباره مشکلاتی که منجر به تصویب طرح ساماندهی آموزش عالی در کشور شد، خاطرنشان کرد: آموزش عالی تا سال ۸۸ از نظر کمی، شرایط مناسبی داشت اما از آن زمان به بعد باید علاوه بر توقف افزایش کمی، ارتقای کیفیت در اولویت قرار می گرفت که البته این موضوع به دلایل مختلف محقق نشد. رشد کمی تا سال ۹۲ ادامه داشت و توازن کمیت بین نیاز اجتماعی، تقاضای ورود به دانشگاه و تعداد دانشجویی که باید تربیت می شد، به هم خورد.
وی افزود: با از بین رفتن این تعادل، موسسات به تدریج با کمبود دانشجو مواجه شدند و یک و نیم میلیون از ظرفیت آموزش عالی خالی ماند و بیش از حد دانش آموخته وارد جامعه شد. با به هم خوردن این تعادل به چاره جویی پرداختیم. بنابراین، طرح ساماندهی مراکز آموزش عالی در سال ۹۴ از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب و سال ۹۵ از سوی رییس جمهوری ابلاغ شد. در مورد دانش آموختگان باید بگویم به این اعتقاد ندارم که تعداد دانش آموختگان باید به اندازه نیاز اجتماعی باشد چرا که حداقل ۳۰ تا ۳۵ درصد باید بیشتر از نیاز جامعه دانش آموخته داشته باشیم.
معاون پژوهشی و فناوری وزیر علوم با اشاره به اهداف ساماندهی مراکز آموزش عالی، خاطرنشان کرد: ساماندهی سه هدف ارتقای کیفی، متناسب سازی رشته ها با نیازها و استفاده بهینه از امکانات را دارد. ساماندهی مصوب شده در شورای عالی انقلاب فرهنگی منجر به تجمیع، الحاق و ادغام مراکز آموزش عالی می شود. ادامه فعالیت برخی از موسسات با تجمیع یا الحاق به یک موسسه بزرگ تر برای ادامه فعالیت صورت می گیرد که وزارت علوم بر این اساس، برنامه ها را تنظیم و سیاست ها را ابلاغ کرد.
ساماندهی چهار دانشگاه پرجمعیت
نماینده ویژه وزیر علوم در ساماندهی مراکز آموزش عالی با اشاره به ساماندهی دانشگاه های پردانشجو مانند پیام نور، علمی کاربردی، فنی و حرفه ای و دانشگاه آزاد، اظهار داشت: این دانشگاه ها ساماندهی درونی را در فاز نخست انجام دادند و هر کدام از یکسال گذشته تاکنون این طرح را اجرا کرده اند چرا که نیمی از ظرفیت خود را به خاطر کمبود متقاضی از دست داده بودند. در این باره دانشگاه پیام نور اعلام کرد اگر هر واحدی از این دانشگاه کمتر از ۲۵۰ دانشجو داشته باشد، با یک واحد دیگر باید تجمیع شود؛ چرا که ادامه فعالیت مجزای این واحدها علمی و اقتصادی نیست.
وی با بیان اینکه دانشگاه های دولتی روزانه با کمترین مشکل در ساماندهی مواجه هستند، گفت: برخی از رشته ها در برخی شهرستان ها با کمبود داوطلب مواجه هست و حتی به دلیل نبودن داوطلب به صورت انگشت شمار تعطیل شد. در طرح ساماندهی دانشگاه های دولتی از ۱۲۰ موسسه ۹۰ موسسه مشمول ساماندهی می شوند که بعد از آن به ۴۲ یا ۴۳ دانشگاه می رسد، این تعداد دانشگاه در واقع ملحق یا تجمیع می شوند.
تجمیع به معنای انحلال نیست
معاون وزیر علوم با تاکید بر اینکه در طرح ساماندهی مراکز آموزش عالی، هیچ موسسه ای منحل نمی شود، تاکید کرد: هیچ هیأت علمی یا کارمندی در این طرح کنار گذاشته نمی شود. در تجمیع مراکز آموزش عالی، به عنوان مثال چند موسسه در قالب سه پردیس با یک دانشگاه بزرگ ادامه فعالیت می دهند. حتی اگر رشته های تحصیلی هم تجمیع شوند، اعضای هیأت علمی کنار گذاشته نمی شوند. برای نمونه در ساماندهی های انجام شده، اعضای هیأت علمی یک گروه تشکیل می دهند.
وی در ادامه این گفت و گو بر بهبود وضعیت کیفی همه دانشگاه ها در طرح ساماندهی تاکید کرد و افزود: در این ساماندهی، وضعیت دانشگاه ها و دانشجویان بهتر می شود؛ چرا که موسسه های تجمیع شده به دانشگاه تبدیل خواهند شد. یک بند تشویقی هم در آیین نامه ساماندهی مراکز آموزش عالی در نظر گرفته شده است و به این ترتیب اگر دانشجویی تمایل داشته باشد می تواند به عنوان مثال مدرک تحصیلی خود را از پردیس داراب دانشگاه شیراز دریافت کند. حتی با تجمیع مراکز آموزش عالی داراب با دانشگاه شیراز، هیأت علمی داراب به عنوان هیأت علمی دانشگاه شیراز ادامه فعالیت می دهد. بنابراین یک ارتقای درجه هم در این ساماندهی دیده می شود.
۸۰ درصد حساسیت‌ها ارتباطی با ساماندهی ندارد
نماینده ویژه وزیر علوم در ساماندهی مراکز آموزش عالی با اشاره به برخی ملاحظات شهری در ساماندهی آموزش عالی، گفت: در طرح ساماندهی، یک سری ملاحظات شهری داریم چون گاهی اوقات رقابت های درون شهری بین نمایندگان جدید و قبلی یا گروه هایی که شکل گرفته اند، ایجاد می شود و مسائل را طور دیگری مطرح می کنند. به عنوان مثال، نماینده غرب یک دانشگاه تاسیس و نماینده جدید آن دانشگاه را منحل کرده است. این در حالی است که همه موسسات آموزش عالی در همان شهر باقی می مانند؛ داراب همان داراب در استان فارس می ماند یا مجتمع آموزش عالی استهبان با سه تا چهار موسسه آموزش عالی دیگر تجمیع می شود و به عنوان مثال یک دانشگاه با نام دانشگاه فارس شرقی با سه پردیس و یک عنوان ملی تشکیل می دهد.
این مسوول وزارت علوم ادامه داد: ۷۰ تا ۸۰ درصد حساسیت هایی که در شهرها برای ساماندهی ایجاد شده است هیچ ارتباطی با واقعیت علمی ساماندهی ندارد و طور دیگری تفسیر داده می شود که اشتباه است. وزارت علوم تاکید دارد هیچ مشکلی در ساماندهی ایجاد نمی شود. این نکته را هم باید اضافه کنم اگر می خواستیم و تصمیم می گرفتیم، بسیاری از موسسات را با ۲ عامل علمی و اقتصادی تعطیل می کردیم که به نفع کشور بود؛ نصف بودجه ای که به این موسسات می دادیم به دانشگاه جامع آن استان برای جذب هزار دانشجو اختصاص می دادیم. شاید این امر در کوتاه مدت و از نظر علمی و اقتصادی به نفع وزارت علوم بود اما در درازمدت و از نظر توزیع امکانات آموزش عالی در سطح استان به نفع نبود؛ بنابراین چنین طرحی را پیاده نکردیم.
نظر شما