انتشار فراخوان جذب بازیگر برای پروژه‌های سینمایی و تلویزیونی قدمتی دیرینه دارد و شاید داود میرباقری کارگردان سریال امام علی(ع) را بتوان از پیشگامان این تصمیم دانست، در آن مقطع یعنی در ابتدای دهه ۷۰ این روش بیشتر برای جذب بازیگر در مجموعه‌های تاریخی و به اصطلاح برای انتخاب هنرور یا همان سیاهی لشکر استفاده می‌شد که البته در این میان، باید جذب بازیگر برای ایفای نقش یوسف پیامبر (ص) در مجموعه یوسف پیامبر(ص) را از استثناها به حساب آورد که در نهایت به معرفی مصطفی زمانی به سینمای ایران منتج شد.
اما چند سالی است که دیگر کارگردانان مطرح سینمای ایران نیز در کنار انتخاب بازیگران حرفه‌ای سینما، روی به انتشار فراخوان‌هایی از این دست آورده‌اند. امری که از سال ۹۴ به یکباره با رشد چشمگیری رو به رو شد.
تیرماه سال ۹۴ بود که بخت با افسانه کمالی و مجتبی پیرزاده یار شد و همایون اسعدیان این دو بازیگر را از میان داوطلبان، برای فیلم سینمایی یک روز بخصوص (۱۳۹۴) انتخاب کرد و پیرزاده که با فراخوان به جمع خانواده بزرگ سینمای ایران پیوسته بود، سال گذشته برای بازی در فیلم سینمایی تومان (مرتضی فرشباف، ۱۳۹۷) نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد شد.
در همان سال اصغر فرهادی، نیز برای چند نقش فرعی فیلم فروشنده به سیاق همکاران خود، فراخوان داد که گرچه فیلم با اقبال مخاطبان داخلی و خارجی مواجه شد؛ نابازیگران فرهادی در سایه بازی‌های قابل توجه بازیگران اصلی فیلم به توفیق چشمگیری دست نیافتند.
زیر سقف دودی دیگر اثری بود که سال ۹۵ با تصمیم پوران درخشنده کارگردان این فیلم، عاشقان بازیگری را فراخواند تا بار دیگر خلاقیت در جدال با تجریه و دانشِ آکادمیک محک بخورد، ابوالفضل میری و لاله مرزبان به جمع بازیگران پیوستند اما پس از گذشت ۴ سال، این اثر همچنان، تنها فیلم درخور توجهی است که این دو بازیگر جوان در کارنامه دارند.
در ادامه این روند و در سال ۱۳۹۶ تشویش مهدی گلستانه میزبان داوطلبان بازیگری شد و محمدحسین مهدویان اوایل تابستان ۹۷ بازیگران کودک کُردزبان درخت گردو را با همین روش انتخاب کرد. مسعود اطیابی نیز در سال ۹۸ و برای ساخت فیلم انفرادی روی به انتشار فراخوان بازیگری آورد.
مجیدی مجیدی پس از تجربه موفق انتخاب نابازیگر برای فیلم سینمایی بچه‌های آسمان در سال ۱۳۷۵، بار دیگر و پس از گذشت ۲۳ سال با انتخاب روح الله زمانی برای ایفای نقش اصلی فیلم سینمایی خورشید جایزه معتبر بهترین بازیگر جشنواره فیلم ونیز را از آنِ نابازیگری کرد که از طریق فراخوان به این پروژه پیوسته بود.
حالا این سنت تازه‌تاسیس انتخاب بازیگر در سینمای ایران، سیدرضا میرکریمی را نیز برآن داشته تا برای نگهبان شب دست به دامان نابازیگران فراخوانی شود و پوران درخشنده نیز برای دومین بار شانسی برای بازی نابلدان در هیس پسرها گریه نمی‌کنند فراهم کرده است.
اما این طریقِ نسبتا نوورود به عرصه هنرهفتم از حضور افراد سودجو نیز بی‌بهره نماند. در تازه‌ترین سودجویی‌ها، سعید سهیلی کارگردان گشت ارشاد ۳ از تقلبی بودن آگهی فراخوان بازیگری برای این فیلم در یک اپلیکیشن خبر داد. با آغاز تولید فیلم سینمایی قهرمان به کارگردانی اصغر فرهادی در شیراز نیز، بازار انتشار آگهی های دروغین برای همکاری با این پروژه داغ شد.
متاسفانه در چنین فضایی و به‌رغم مشکلات بی‌شمار و ایجاد بستر سواستفاده از هنر دوستان، این روزها، انتشار فراخوان در شبکه‌های مجازی برای انتخاب بازیگر به ابزاری تبلیغاتی برای کارگردان‌های سینما تبدیل شده، امری که محل چون و چراهای بسیاری، از نگاه متخصصان و مخاطبان این عرصه است و پرسش‌هایی اساسی و مهم: صرفه اقتصادی؟ یا کشف استعداد؟ کدام عامل سینماگران را به این سمت و سو کشانده است؟ چرا کارگردان‌های سینما برای انتخاب چهره‌های جدید سری به آموزشگاه‌های بازیگری و دانشگاه‌های هنری نمی‌زنند؟
بدون شک، سینما جز در مواردی خاص که در این گفتار اشاره شد، نیازمند بازیگرانی است که علاوه بر تجربه، از دانش دانشگاهی نیز بهره‌مند باشند. ادامه این روند در سال‌های آتی، علاوه بر ایجاد سرخوردگی و ناامیدی در هنرجویان رشته سینما و به ویژه رشته بازیگری، این هنر را به ابزاری بی‌اصالت و محفلی تهی از تفکر و دانش و جولانگاهی برای سرهای بی‌اندیشه تبدیل خواهد کرد.
نظر شما